511. Co zawiera dodatek do służbowego rozkładu jazdy, część I?

1. Wskazówki co do dopuszczalnej ilości osi w pociągach towarowych w zależności od długości torów stacyjnych.
2. Przepisany ciężar pociągu dla różnych typów parowozów.
3. Dane o parowozach i tendrach.
4. Miejsce postoju parowozów rezerwowych.
5. Wykaz stacyj wodnych głównych i pomocniczych, oraz stacyj dla obsługi parowozów.
6. Najkrótsze postoje techniczne, niezbędne dla służby mechanicznej.
7. Postanowienia o prędkości pociągów.
8. Stopniowanie prędkości na pochyłościach, zależności od prędkości zasadniczej i rodzaju hamulców.
9. Tablica procentów dla obliczenia potrzebnego hamowanego ciężaru w pociągach.
10. Użycie parowozów różnych typów na poszczególnych linjach względnie odcinkach.
11. Wykaz stacyj posiadających obrotnice, przesównice i trójkąty.

512. Co wiadomo o obliczaniu ciężaru hamowanego dla danego pociągu.

1. Należy stosować wartości wyszczególnione służbowym książkowym rozkładzie jazdy rubryka wymagane hamowane, które odpowiadają procentom hamowanego na każde 100 tonn z uwzględnieniem miarodajnej prędkości pociągu i pochyłości szlaku. Przy wszystkich pociągach pasażerskich oraz towarowych kursujących na hamulec zespolony uwzględniono w rozkładach jazdy procent hamowania wymagany przy zastosowaniu hamulców zespolonych.
2. W każdym pociągu musi być oprócz hamulców na parowozach pracujących i na tendrach tyle obsłużonych hamulców, względnie przy hamowaniu zespolonem musi się mieć możność wprawienia ty ruch tyle hamulców, aby za pomocą ich można było hamować conajmniej taki procent całego ciężaru wszystkich pojazdów, jaki wyniknie z obliczenia według zasad pkt. 1.
3. Ciężar przypadający na obsłużone osie hamowania oblicza się według norm zawartych w dodatku do służbowego rozkładu jazdy część II.
4. Ciężar hamowany należy wyrażać w pełnych tonnach, przyczem ułamków poniżej 500 kg nie uwzględnia się, a od 500 kg wzwyż zaokrągla się do pełnej tonny.
5. Przy obliczaniu ciężaru hamowanego w pociągach towarowych hamowanych ręcznie, dopuszczalne są następujące ulgi:
a) w razie gdy w pociągu nie ma dostatecznej liczby hamowanych wagonów ładowanych, wzgl. w pociągach złożonych wyłącznie z wagonów próżnych i gdy zachodzi konieczność wyznaczenia do obsługi hamulce wagonów próżnych, należy jako ciężar hamowany takiego wagonu próżnego przyjmować jego ciężar własny (tarę) powiększony o 1/3.
b) niezależnie od postanowienia pkt. l na liniach o pochyleniach nie przekraczających 10 o/oo, o ile parowóz prowadzący pociąg zaopatrzony jest oprócz hamulca na tendrze (jaszczyku) w czynny hamulec automatyczny na parowozie – należy, licząc na część działania tego hamulca, zmniejszać ogólny obliczony według powyższych zasad potrzebny ciężar hamowanego pociągu:
o 15 tonn przy dwóch hamowanych osiach,
o 20 tonn przy trzech hamowanych osiach,
o 30 tonn przy czterech i więcej hamowanych osiach parowozu.
W pociągach o składzie ponad 100 osi nie powinno być w żadnym razie mniej niż trzy wagony hamowane (obsługiwane).
6. Przy ustaleniu ciężaru hamowanego nie należy uwzględniać ciężaru parowozów na półciepłych lub zimnych, jakoteż tendrów znajdujących się w pociągu, jeżeli są konwojowane przez obznajomionego ze stosunkami na szlaku pracownika, który zarazem obsługuje hamulec tendrowy, względnie parowozów, w przeciwnym razie należy ciężar parowozów tych, względnie tendrów brać w rachubę.
7. W pociągach zaopatrzonych w hamulec zespolony musi być ciężar hamowany tak wielki, aby odpowiadał powyższym postanowieniom; zaś hamulce ręczne ma się obsadzać conajmniej według procentów hamowanego dla obsługi ręcznej przy zastosowaniu najmniejszej prędkości wykazanej w dot. tabeli dodatku do rozkładu jazdy część 1-sza.
8. W razie niedziałania hamulca zespolonego należy prędkość jazdy dostosować do wielkości ciężaru hamowanego ręcznie. Rozumie się samo przez się że w takim razie nie wolno przekraczać prędkości 60 km na godzinę.
9. Jeżeli przy pociągach kursujących na zespolony hamulec biegnie na końcu grupa wagonów nie złączona z hamulcem zespolonym, należy dla każdej części pociągu obliczyć osobno ciężar hamowany i to według procentów przy zastosowaniu hamulca zespolonego, przyczem dla grupy wagonów hamowanych ręcznie należy ciężar hamowany powiększyć o 1/4 i zaokrąglić na liczby całe. Zaliczanie nadwyżki hamowanego ciężaru, przypadający na ostatni wagon grupy wagonów z hamulcem zespolonym, na poczet ciężaru hamowanego ręcznie nie uwzględnia się nawet w tym wypadku, gdy wagony nie będą obsadzone ludźmi.
10. Przy pojazdach, w których nie wszystkie osie są hamowane należy brać w rachubę jako ciężar hamowany tylko tę część całego ciężaru, która odpowiada ilości hamowanych osi. Jeżeli przy wagonach czteroosiowych z wózkiem obrotnicowym jest tylko hamulec ręczny, wówczas bierze się w rachubę jako ciężar hamowany co do wagonów osobowych i pocztowych tylko połowę ich ciężaru własnego; zaś co do towarowych, przy których:
a) wszystkie osie są hamowane tylko połowę,
b) tylko dwie osie są hamowane i tylko trzecią część ich całego ciężaru (brutta).
11. Przy porównywaniu ciężaru jaki ma się hamować z ciężarem wagonów, które mają być obsadzone hamulczymi, można 3000 kg pierwszego ciężaru nie uwzględniać z wyjątkiem pociągów pasażerskich ponad 80 km na godzinę i pociągów pośpieszno-towarowych i towarowych, dla których stosowano już ulgi w hamowanem w myśl punktu 5 a i b. 513. Jakie wzory stosuje się przy obliczaniu hamowanego ciężaru?
a) Ciężar ham.= ciężar poc. x % ham. / 100 %
b) Ciężar poc. = ciężar ham. x 100 / % ham.
c) Procent ham. = ciężar ham x 100 / ciężar pociągu.

514. Jak należy stosować przepisy o hamowaniu w praktyce?

Przykłady:
1. Przykład: Ciężar pociągu pasażerskiego wynosi 470 tonn.
Wymagane hamowane według książkowego rozkładu jazdy = 38%. Jaki musi być ciężar hamowany? Na podstawie wzoru poprzedniego pytania:
470 x 38 / 100 = ciężar hamowny 178,6 zaokrąglono do 179 tonn
2. Przykład: Pociąg towarowy ręcznie hamowany ma 15 wagonów ładownych po 28 tonn i 60 próżnych o przeciętnym ciężarze 7,5 tonny.
Obliczyć potrzebny ciężar hamowany, o ile dla prędkości pociągu 35 km na godzinę i pochyłości toru 6°/oo wymagane hamowane wynosi
Ciężar pociągu wynosi:
15 wag. po 28 tonn = 420 tonn
60 wag. po 7,5 tonn = 450 tonn
razem: 870 tonn
Ciężar ham. = 870 x 13 / 100 = 113 tonn
Nadwyżka hamowanego przypadająca na parowóz – 4 osie ham. = 30 tonn. Potrzebny ciężar hamowany wynosi zatem:
113 tonn -30 tonn = 83 tonn
W pociągu są do dyspozycji wagony z hamulcem:
2 wagony ładowane a 20 tonn
1 wagon ładowany a 24 tonn
=64 tonn
2 wagony próżne a 7,5 tonny = 15 tonn
ulga według punktu 5 a -2,5×2 = 5 tonn
Faktyczny ciążar hamowanego = 84 tonn czyli l tonna nadwyżki.
3. Przykład:
Pociąg towarowy o ciężarze 350 tonn i przy 15% wymaganem hamowanem posiada 7 wagonów z obsłużonym hamulcem o ciężarze hamowanym 140 tonn.
Do ilu tonn brutta można pociąg uzupełniać?
Według wzoru ciężar pociągu = Ciążar ham. 140 x 100 / procent 15
wynosić może ciężar pociągu 933,5 zaokrąglono 933.
Czyli do pociągu można dodać jeszcze brutto 933-350 = 583 tonn.
4. Przykład:
Pociąg towarowy o prędkości 40 km na godzinę z hamulcem zespolonym ma ciężar 950 tonn. Hamulec zespolony przestał działać. Ciężar hamowany przy obsłudze ręcznej wynosi 75 tonn. Z jaka chyżością będzie mógł pociąg dalej jechać?
Z wzoru % ham. =
ciężar ham. 75 x 100 / ciężar pociągu 950
otrzymuje się procent hamowanego 7.
Gdyby miarodajna pochyłość dla danej linji wynosiła 5°/oo, to należy odszukać w tablicy procentów dla obliczenia potrzebnego ciężaru w pociągach w dodatku do rozkładu jazdy część I (poufna) dla danej linji w poziomej kolumnie dla tej pochyłości cyfrę 7, względnie następną niższą, która w danym wypadku będzie 6, a w nagłówku tej samej kolumny pionowej prędkość 25 km odpowiadać będzie procentowi hamowanego 6 i ciężarowi hamowanemu 75 tonn. Pociąg zatem może jechać z prędkością 25 km na godzinę.
5. Przykład: do punktu 9 poprzedniego pytania.
Na końcu poc. pasażerskiego o chyżości 60 km na godzinę i ciężaru 300 tonn mają być doczepione 4 wagony o ciężarze 75 tonn nie złączone z hamulcem zespolonym. Wymagane hamowane według rozkładu jazdy wynosi 28%. Jaki musi być ciężar hamowanego?
W części pierwszej na hamulec zespolony faktyczny ciężar hamowany wynosi 120 tonn
a wymagany ciężar ham. 84 tonn
nadwyżka 36 tonn
W części doczepionej faktyczny ciężar ham. wynosi 24 tonn
wymagany ciężar wynosi:
75 x 28 / 100 + 1 = 26 tonn
o brakujące 2 tonny
może być przepisany ciążar hamowany zmniejszony, ponieważ prędkość pociągu nie przekracza 80 km na godzinę (patrz punkt 11 poprzedniego pytania).

SPIS RZECZY i ALFABETYCZNY SPIS RZECZY (Katechizm Służby Pociągowej 1930)