381. Które wagony należy uważać jako wagony własne, a które jako obce?

Jako wagony własne należy uważać wszystkie wagony oznaczone cechą P. K. P. za wyjątkiem wagonów prywatnych zaliczonych do taboru P. K. P., które powinne mieć również cechę P. K. P., ponadto zaś firmę właściciela, znak P oraz nazwę stacji macierzystej, dokąd po opróżnieniu mają być zwracane. W przeciwstawieniu do wagonów własnych, każdy inny wagon będący własnością obcego zarządu kolejowego, to jest przyjęty z obowiązkiem zwrotu, nazywa się obcym.

382. Jakie mamy wagony?

Osobowe i towarowe. Pozatem dzielą się wagony na rodzaje, te zaś mogą być w dalszym ciągu podzielone jeszcze na tak zwane kategorje. Jako ułatwienie przy oznaczaniu rodzai i kategorii wagonów używa się skrótów.

383. Jakie są znaki wagonów taboru osobowego?

Zależnie od celu do jakiego wagony służą dzielimy je na cztery kategorje, a to A, B, C i D. Każda kategorja dzieli się na serje. Serje oznaczamy na wagonach skrótami, złożonemi z dużych i małych liter alfabetu łacińskiego. Duże litery oznaczają serję zasadniczą; dla określenia bliższych zaś szczegółów używamy jedną lub więcej małych liter jak w poniżej umieszczonym spisie uwidoczniono.

SPIS SKRÓTÓW WAGONÓW TABORU OSOBOWEGO

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
As Wagon salonowy i służbowy
A Wagon I klasy
AB Wagon I-II klasy
ABC Wagon I-II-III klasy
B Wagon II klasy
BC Wagon II-III klasy
C Wagon III klasy
CD Wagon III-IV klasy
D Wagon IV klasy
F Wagon do przewozu bagażu podróżnych
Fg Wagon do przewozu bagażu i poczty
G Wagon do przewozu poczty listowej i przesyłek pocztowych
Gl Wagon do przewozu wyłącznie poczty listowej
M Wagon specjalnie zbudowany dla potrzeb wojskowych
N Wagon do przewozu aresztantów i więźni
H Wagon do przewozu chorych ze specjalnym urządzeniem (nie należący do pociągów sanitarnych wojsk)
I Wagon restauracyjny
O Wagon ogrzewczy dla ogrzewania pociagu
E- Przed znakiem serji Wagon motorowy o napędzie elektrycznym
P-Przed znakiem serji Wagon motorowy o napędzie parowym
S-Przed znakiem serji Wagon motorowy o napędzie silnikiem spalinowym

Skróty uzupelniające dla określenia odmian konstrukcyjnych wewnętrznego urządzenia i t. p. oznaczone małymi literami z prawej strony dużych – oznaczają.

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
x wagon 4 osiowy
xx Wagon 6 osiowy
y Wagon wagon 3 osiowy
h Wagon posiada harmonję wzgl. urządzenie do jej zawieszenia
g Wagon wagon z przedziałem dla poczty
i Wagon z przejściem wewnątrz po środku, lub częściowo po środku, częściowo bocznie.
o Wagon z przejściem wewnętrznem bocznem, z przedziałami otwartemi.
z Wagon z przejściem wewnętrznem bocznem, z przedziałami zamykanemi.
v Wagon z przejściem wewnętrznem bocznem, z częścią przedziałów zamykanych z częścią otwartych.
u Wagon posiada kanapy i ławki z oparciem do podnoszenia
p Wagon brankard z przedziałem pod zamknięciem celnem
m Wagon pocztowy z magazynem większym od kancelarji
k Wagon pocztowy z kancelarją wiekszą od magazynu.

Uwaga.: Skróty bez liter i, o, z i v oznaczają że wagon ma zewnętrzne wejście dla każdego przedziału. Skróty bez x i y oznaczają wagony 2-osiowe

384. Co wiadomo o cechowaniu wagonów parku towarowego?

Wszystkie wagony parku towarowego dzielą się na 7 zasadniczych grup, z których pierwsze 6 oznaczamy dużemi literami; zaś wagony grupy 7 otrzymują napis, określający przeznaczenie wagonów, a mianowice:

Grupa I.
Znak grupy K (oznacza wagony kryte z wyłączeniem wapniarek).

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
Ilość osi.
Znaczenie skrótu
Nośność w tonnach.
Znaczenie skrótu
Przeznaczenie do przewozu.
Znaczenie skrótu
Inne szczegóły
Km 2-3 poniżej 15
Kmb 2-3 poniżej 15 bydła ściany z łat
Kms 2-3 poniżej 15
Kd 2-3 15 do wyłącznie 20
KK 4 do 30 włącznie
KKss 4 wyżej 30

Grupa II.
Znak grupy W (oznacza wagony niekryte ze ścianami o wysokości od 500 do 1900 mm – węglarki.

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
Ilość osi.
Znaczenie skrótu
Nośność w tonnach.
Znaczenie skrótu
Przeznaczenie do przewozu.
Znaczenie skrótu
Inne szczegóły
Wm 2-3 poniżej 15
Wmb 2-3 poniżej 15 bydła ściany z łat wysokie 1300-1900 mm
Wmk 2-3 poniżej 15 z kłonicami
Wms 2-3 poniżej 15 ściany wysokie 1300-1900 mm
Wd 2-3 15 do wyłącznie 20
Wdd 2-3 20 i wyżej
Wds 2-3 15 do wyłącznie 20 ściany wysokie 1300-1900 mm
Wdk 2-3 15 wyłącznie 20 z kłonicami
WW 4 30
WWs 4 30 ściany wysokie 1300-1900 mm
WWass 4 powyżej 30 specjalnie urządzone do automatycznego wyładunku.

Grupa III.
Znak grupy P (oznacza wagony niekryte ze ścianami do 500 mm wysokości – platformy).

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
Ilość osi.
Znaczenie skrótu
Nośność w tonnach.
Znaczenie skrótu
Przeznaczenie do przewozu.
Znaczenie skrótu
Inne szczegóły
Pm 2-3 poniżej 15
Pmk 2-3 poniżej 15 z kłonicami lub gniazdami do kłonic
Pmł 2-3 poniżej 15 z ławą pokretną
Pmr 2-3 poniżej 15 z ławą pokrętną i rozworą
Pmkł 2-3 poniżej 15 z kłonicami lub gniazdami dla nich i ławą pokrętną
Pd 2-3 15 do wyłącznie 20
Pdd 2-3 20 i wyżej
Pdk 2-3 15 wyłącznie 20 z kłonicami
Pdł 2-3 15 wyłącznie 20 z ławą pokrętną
Pdr 2-3 15 wyłacznie 20 z ławą pokrętną i rozworą
Pddk 2-3 20 i wyżej z kłonicami
Pdkł 2-3 15 do wyłącznie 20 z kłonicami żeleznemi
Pdks 2-3 15 do wyłącznie 20 szyn z kłonicami żeleznemi
Pddks 2-3 20 i wyżej szyn z kłonicami żeleznemi
PP 4 do 30 włącznie
PPk 4 do 30 włącznie z kłonicami
PPks 4 do 30 włącznie szyn z kłonicami żeleznemi
PPkss 4 ponad 35 szyn z kłonicami żeleznemi
PPg 6 i wyżej ponad 40 z zagłębioną podłogą.

Grupa IV.
Znak grupy S (oznacza wagony specjalne włącznie wapniarki).

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
Ilość osi.
Znaczenie skrótu
Nośność w tonnach.
Znaczenie skrótu
Przeznaczenie do przewozu.
Znaczenie skrótu
Inne szczegóły
Smw 2 poniżej 15 wapna z dachem dwuchybnym
Sdw 2 15 do wyłącznie 20 wapna z dachem dwuchybnym
Sn 2 nierogacizny
Sns 2 nierogacizny
Smn 2 nierogacizny z urządzeniem do zmiany powierzchni ładownej
Sg 2 gęsi żywych
Skg 2 kur żywych
Sngm 2 gęsi zywych
Sl 2 lodownia bez specjalnego przeznaczenia
Slm 2 mięsa lodownia
Slr 2 ryb lodownia
So 2 owoców
Sm 2 mleka
Sp 2 piwa
Sk 2 koni luksusowych
Sd 2-3 węgla drzewnego

Grupa V
R wagony rezerwoary (cysterny),
Sz wagony z garkami do przewozu kwasów.
R-wagony tej serji zamiast skrótów posiadaja napis okreslający przeznaczenie i są:
a)prywatne
b)kolejowe-państwowe

Grupa VI
Znak grupy X
(oznacza wagony robocze różnych typów dla użytku gospodarczego)

Skrót
(serja)
Znaczenie skrótu
Ilość osi.
Znaczenie skrótu
Nośność w tonnach.
Znaczenie skrótu
Przeznaczenie do przewozu.
Znaczenie skrótu
Inne szczegóły
X poniżej 15
Xd 15 i wyżej
Xs bez względu na wielkość Z urządzeniem dla szybkiego wyładowania i załadowania

Grupa VII
Bez znaku grupy- wagony są przeznaczone do techniczno-gospodarczych potrzeb kolei.

Skrót na wagonie- zamiast skrótu wagony te posiadają napis określający ich przeznaczenie

Wagony ratunkowe,
Wagony sanitarno-ratunkowe,
Wagony do sprawdzania wagi i pomocnicze do nich,
Wagony z żórawiami pomocnicze i ciężarowe dla żórawi,
Wagony cysterny dla przewozu gazu świetlnego, benzolu itp. dla użytku Dyrekcji,
Wagony tendry dla przewozu nafty, smarów itd.
Wagony pługi śnieżne,
Wagony dla sprawdzenia skrajni (obrysia),
Wagony dla sprawdzania mostów,
Wagony dla przewozu wózków Pulmanowskich,
Wagony dla przewozu ekskrementów,
Wagony warsztaty ruchome,
Wagony kafary,
Wagony dezynfekcyjne,
Wagony stacyjne,

Zestawienie
dotyczące objaśnienia znaczenia liter, użytych w skrótach na wagonach taboru towarowego.

Litera Znaczenie litery W zastosowaniu do wagonów
K Wagony kryte z wyłączeniem wapniarek 2-3 osiowe
W Wagony niekryte ze ścianami o wysokości ponad 500 mm do 1900 mm (węglarki) 2-3 osiowe
P Wagony niekryte ze ścianami o wysokości do 500 mm (platformy) 2-3 osiowe
S Wagony specjalne włącznie wapniarek 2-3 osiowe
R Wagony cysterny (rezerwoary) 2-3 osiowe
X Wagony robocze 2-3 osiowe
KK Wagony kryte 4 osiowe
WW Wagony niekryte ze ścianami o wysokości ponad 500 mm (węglarki) 4 osiowe
PP Wagony niekryte ze ścianami do 500 mm (platformy) 4 osiowe
Ft Wagony bagażowe dla pociągów towarowych
bez litery Wagony wszystkie inne dla techniczno gospodarczych potrzeb kolei
Dla oznaczenia nośności umieszczone tuż za literą dużą:
m nośność wagonu poniżej 15 tonn KW P Sw
d nośność wagonu 15 tonn i wyżej lecz poniżej 20 tonn K W P Sw
dd nośność wagonu 20 tonn i wyżej K W P
Uwaga:
Przy wagonach grupy S. z wyjątkiem wapniarek (Sw) liter m. d. dd. umieszczać nie potrzeba, gdyż tych wagonów pod względem nośności rozróżniać nie potrzeba. Litery m. d. użyte przy S patrz niżej.
Dla oznaczenia odmian konstrukcyjnych, urządzeń dodatkowych itp. inne małe litery umieszczone albo za m. d. dd. albo tuż za dużemi literami.
a Wagon z urządzeniem do automatycznego wyładunku. WW
b Wagon do przewozu bydła KW
d Wagon do przewozu węgla drzewnego S
g 1. Wagon do przewozu ptactwa (gęsiarki)
2. Wagon z zagłębioną podłogą
1. S
2. PP
k 1. Wagon z kłonic lub gniazd do nich.
2. Do przewozu koni luksusowych
1. WP
2. S
l Wagon lodownia bez specjalnego przeznaczenia S
l Wagon z ławą pokrętną P
m 1. Wagon do przewozu mięsa.
2. Wagon do przewozu mleka.
3. Wagon z uwzględnieniem do zmiany powierzchni ładownej
1. Sl
2. S
3. Sn
n Wagon kryty do przewozu nierogacizny, o ścianach z łat z dwiema podłogami S
o Wagon do przewozu owoców S
p wagon do przewozu piwa S
r 1. Wagon posiadający oprócz ławy pokrętnej jeszcze i rozworę
2. Wagon z specjalnem urządzeniem (kosze) do przewozu ryb
1. P
2. Sl
s 1. Wagon z powierzchnią ładowną 24 m2 i wyżej.
2. Wagon ze ścianami 1,30-190m.
3. Wagon z kłonicami żelaznemi do przewozu szyn.
4. Wagon ze specjalnem urządzeniem do szybkiego rozładunku.
1. K Sn
2. Wm, Wd, WW
3. P
4. X
ss Wagon o nośności powyżej 30 tonn KK WW PP
w Wagon do przewozu wapna z dachem dwuchybnym na zawiasach S
z Wagon z hamulcem zespolonym lub przewodem do hamulca zespolonego. KWPS

385. Co wiadomo o zewnętrznem cechowaniu wagonów P. K. P.?
Na wagonach znajdują się następujące cechy:
1. Godło państwowe.
2. Znak Polskich Kolei Państwowych P. K. P.

3. Znak przynależności prywatnej na wszystkich wagonach prywatnych.
4. Znak serji wagonów.
5. Numer porządkowy.
6. Waga własna.
7. Waga własna z wyposażeniem wagonu.
8. Ładowność.
9. Nośność.
10. Powierzchnia ładowna.
11. Długość ładowna.
12. Ilość miejsc siedzących na wagonach osobowych.
13. Ilość miejsc dla ludzi i stanowisk dla koni dla transportów wojskowych.
14. Rozstęp osi ewentualnie rozstęp sworzni osi wózków zwrotnych.
15. Znak osi odchylnych.
16. Znak wagonów zdatnych do pociągów pośpiesznych.

17. Znak tranzytowy

18. Znak pocztowy Poczta.
19. Znak listu.
20. Urząd pocztowy, n. p. Urząd pocztowy Warszawa 2.
21. Typ hamulca, n. p. hamulec o ściśnionem powietrzu systemu Westinghouse Ham. West -Ham. Knorr – Ham. Kunze – Knorr – Ibm-próżn. samocz. szyb. – Ham. próżn. samocz – Ham. próżn. nie samocz.
22. Przewód hamulca o ściśnionem powietrzu. n. p.: Przewód ściśn. pow.
23. Przewód hamulca próżnicowego przewód próżn.
24. System ogrzewania, n. p. Ogrzewanie parowe wysokoprężne Ogrz. par. wpr. Ogrzewanie parowe niskoprężne Ogrz. par. npr. – Ogrz. par. prężne – Ogrz. wod. -Ogrz. piec – Ogrz. wod. Przewód ogrz. par.
25. System oświetlenia, naprzyklad: Oświetlenie gazowe Gazu 800 1, oświetlenie elektryczne akumulatorowe Ośw. el. akum.
26. Części luźne, n. p. 20 kłonic, 8 ścian bocznych, 2 ściany czołowe.
27. Miejsce i data ważenia np. W. W. 25. 10. 21.
28. Miejsce i data sprawdzenia, n. p. Rew. W. W. 25. 10. 21. – Nast. rew. 25. 10. 22.
29. Termin smarowania okresowego, n. p.: Smarować co 2 mieś. między l a 10. Kratka do wpisywania daty dokonanego smarowania na wszystkich wagonach okresowo smarowanych.
30. Szyldzik wytworu i rok dostawy.
31. Krzyżyk podwójny dla zapisków stacyjnych.
32. Napis Tylko dla nalepek przejściowych.
33. Oznaczenie klas.
34. Oznaczenie przedziałów.
386. Jakie przeznaczenie ma podwójny krzyż na wagonach?

Krzyżyk i zawarte w nim cyfry służą do informacji dla personelu stacyjnego o nadejściu i podstawieniu wagonu pod rozładunek i naładunek. Mianowicie pierwsza pozioma rubryka oznacza dzień i pociąg nadejścia na stację, druga rubryka dzień i godzinę podstawienia pod wyładunek a trzecia dzień i godzinę podstawienia pod naładunek. Jeżeli nadszedł wagon na stację celem naładunku w stanie próżnym, wtenczas w rubryce środkowej nie zapisuje się nic i pozostaje próżną.

387. Gdzie są rozmieszczone cechy na wagonach?

a) Na wagonach osobowych i towarowych krytych na bocznych i szczytowych ścianach pudła i na ostojnicach.
b) Na platformach bez ścian na ostojnicach.
c) Na zbiornikach w lewym dolnym rogu na osobnej tablicy i na ostojnicy.
388. Co wiadomo o okartkowaniu wagonów obcych w stacjach granicznych?

Przy przejściu z jednej kolei na drugą na drodze pierwotnej wszystkie wagony powinny być zaopatrzone przez każdą kolej przyjmującą w nalepki przejścia ze wskazaniem na tych nalepkach stacji przejściowej, firmy kolei zdawczej i odbiorczej, Jakoteż dnia i miesiąca przyjęcia, według następującego wzoru:

Nalepki stacji przejściowej wypełnią się w języku kolei przyjmującej.
Dzień i miesiąc przejścia wpisuje się na nalepce ołówkiem niebieskim w postaci ułamka (28/X), lub wytłacza się stemplem. Jeżeli wagon nie posiada blaszanej tablicy na nalepki, to umieszcza się je po obu stronach wagonu na lewym końcu podłużnej ostojnicy. Przed powrotem wagonu na kolej macierzystą, nie wolno zrywać z niego nalepek przejścia. Natomiast kolej macierzysta przed ponownem zdaniem na kolej obcą obowiązana jest usunąć z niego wszystkie stare nalepki. W razie braku na wagonie nalepek przejścia należy go zaopatrzyć nalepką przynależności według poniżej umieszczonego wzoru:

 

Nalepka przynależności na przebieg powrotny obcego wagonu na kolej macierzystą

389. Jak należy postąpić z luźnemi częściami pagonów obcych?

Za luźne części składowe wagonu odpowiada zarząd przyjmujący wagon tylko wtenczas, jeżeli części te, przy wagonach otwartych, wypisane są na obydwóch podłużnych dźwigarach (ostojnicach), a przy wagonach krytych – wewnątrz tychże, lub też jeśli są one wyszczególnione w kartowanym liście przesyłkowym. Odpowiedzialność za ruchome ściany i drzwi pagonów otwartych o burtach wysokich i niskich ponosi kolej przyjmująca, choćby nie były one wypisane ani na wagonie, ani też ujawnione drogą sporządzenia na nie listu przesyłkowego. To samo dotyczy części sprzężonych przewodów hamulcowych i ogrzewalnych. Luźne części wagonowe powinny, o ile to możliwe, nosić cechę kolei właścicielki. Odpowiedzialność za stałe opony i fartuchy skórzane na kozłach hamulcowych jako też za inne przedmioty, przytwierdzone do wagonu, które jednak mogą być oderwane bez pozostawienia widocznych śladów, ponosi kolej przyjmująca tylko wtenczas, jeśli te przedmioty będą wypisane na obydwóch podłużnych ścianach wagonu. Wagony z klatkami na drób muszą być przez stację odkażającą, po załadowaniu do wnętrza wagonu wypisanych na nim luźnych części tegoż, zaplombowane, okartkowane i za listem przesyłkowym zwrócone na kolej macierzystą. Części składowych wagonu nie wolno od niego odłączać. Jeżeli mimo to odłączenie takie nastąpi wówczas odłączone części należy odesłać bezpłatnie za listem przesyłkowym do kolei macierzystej wagonu drogą najkrótszą.

390. Jak należy postąpić z przyborami ładunkowemi kolei własnej przechodzącemi na obce koleje?

Wszystkie przechodzące na obce koleje przybory ładunkowe (opony, łańcuchy, linki, sznury kłonice i t. p.) muszą być zaopatrzone cechą koliej właścicielki, o ile koleje obce mają ponosić odpowiedzialność za zwrot tych przyborów. Przybory takie nadto muszą być przesyłane przy listach przesyłkowych. Jeżeli towar załadowany na otwartym wagonie pod oponami musi być przeładowany z powodu uszkodzenia wagonu, albo ładunek jego poprawiony, lub dalej przeekspedjowany, wówczas opony użyte na pierwotnej stacji nadawczej mogą być użyte do dalszego przewozu. Pierwotny list przesyłkowy należy w takim razie uzupełnić nazwą nowej stacji przeznaczenia, a także numerem nowego wagonu; tak uzupełniony list przewozowy towarzyszy oponie do jej zwrotu na stację macierzystą. Zamiast okartkowania opon, łańcuchów, linek itp. przyborów, wysyłanych luzem przymocowuje się do nich tabliczki z drzewa lub z grubej tektury, na których oznacza się ten sam adres, co na liście przesyłkowym.

391. Co wiadomo o przewozie cystern i wagonów prywatnych włączonych do taboru kolejowego?

Wagony prywatnych właścicieli są to włączone do taboru którejkolwiek kolei wagony, stanowiące własność firm prywatnych, albo przez firmy te odnajęte do wyłącznego użytku na czas dłuższy od osoby trzeciej, lub od kolei a mianowicie :
a) Wagony kotłowe (cysterny, rezerwoary), pagony z beczkami, (zbiornikami), kadziami, naczyniami, wreszcie wagony tanki.
b) Inne wagony, specjalnie urządzone do przewozu ściśle określonych towarów.
Wagony prywatnych właścicieli muszą być zaopatrzone w cechę kolei, do której taboru są włączone, w oznaczenie ich rodzaju, o ile kolej tego wymaga, w numer ze znakiem P, poza nim w firmę prywatnego właściciela, i w nazwę stacji macierzystej, nadto, zaś przy cysternach, ze wskazaniem towaru, do którego przewozu są przeznaczone. Każdy wagon prywatny przy przebiegu próżnym wysyła się tylko za listem przewozowym, lub za zleceniem, przy liście przesyłkowym.
Odnośnie cystern (kotłów) obowiązują nadto następujące przepisy bezpieczeństwa:
a) przy wagonach z naczyniami do cieczy naczynia te powinny być tak zabezpieczone i zamknięte, aby zruszenie, wypadnięcie, lub otwieranie się naczyń i ich zamknięć, nawet przy silniejszych zderzeniach przetokowych, nie mogło mieć miejsca.
b) Przy nadawaniu innych cystern (kotłów), czy to napełnionych czy próżnych, otwory do napełniania i spuszczania cieczy, jako też i inne otwory, z wyjątkiem automatycznie działających wentylatorów, powinny być zupełnie szczelnie zamknięte i zaopatrzone w przyrządy zabezpieczające od samootworzenia się.
Surowo zabrania się wykonywania jakiejkolwiek czynności z otwartem światłem nad rzeczonemi otworami, lub w pobliżu tychże.
c) Cysterny (kotły), przeznaczone do przewozu cieczy, z których wywiązują się gazy, muszą być tak zbudowane, by wytwarzanie się w nich Szkodliwych ciśnień było wykluczone.
d) Przy załadowaniu cysterny (kotły) napełniać tylko na tyle, aby nie spowodowało to jednostronnego przeciążenia jakoteż wytwarzania się szkodliwego ciśnienia skutkiem rozszerzenia się cieczy pod wpływem zmian temperatury.

392. Co wiadomo o ładowaniu wagonów otwartych?

Wagony, dopuszczone do ruchu międzynarodowego, nie mogą być nie przyjęte z powodu ich naładowania, jeżeli ładunek znajduje się w stanie odpowiednim i pod żadnym względem nie zagraża bezpieczeństwu ruchu, a zwłaszcza gdy zadość czyni poniższym warunkom.
Naładowane przedmioty powinny być tak ułożone, żeby nie mogły przesuwać się nawet skutkiem uderzeń i wstrząśnień. Ładunek należy tak rozłożyć, żeby koła wagonu, a zwłaszcza osi skrajnych były możliwie równomiernie obciążone. Jeżeli ładunek jest tak nierównomiernie rozłożony, że pudło wagonu lub ostojnice osiadają na opaskach resorowych, lub trą się o koła, to wagon taki może być nieprzyjęty.
Obciążenie wagonu nie powinno przewyższać jego nośności (największej ładowności). Jeżeli nośność nie jest oznaczona na wagonie, ładowność jego nie może być przekroczona więcej niż o 5o/o. Ładunek otwartych wagonów towarowych, przy ich środkowem położeniu na torze prostym, nie może przekraczać skrajni ładunkowej, przepisanej dla ruchu międzynarodowego. Ładunek na wagonach otwartych może tylko tak daleko wysięgać poza czołownicę wagonu, ażeby między ładunkiem i tarczami nie wciśniętych zderzaków pozostawała wolna przestrzeń, wynosząca na wysokości od wierzchu szyn do 2000 conajmniej 400 mm, wyżej zaś przynajmniej 200 mm. Oprócz tego, dla umożliwienia zakładania Sprzęga należy zostawić wolne miejsce, nad hakiem: conajmniej 200 mm w górę i przynajmniej po 200 mm w bok od jego środka (patrz rys 1-3).

Przedmioty długie, nie mieszczące się na jednym wagonie, należy ładować na dwa wagony z ławami pokrętnemi. Wagony te mogą być połączone z sobą: za pomocą sprzęgu śrubowego, rozwór żelaznych, lub mocno okutych żelazem, wagonu pośredniego, sprzężonego z obydwoma wagonami obciążonemi za pomocą zwykłych sprzęgów, rozwór, lub samego ładunku, o ile ten do tego celu się nadaje i obciąża każdą ławę pokrętna przynajmniej 7,5 tonnami. Ładunek powinien spoczywać jedynie na ławach pokrętnych i wysięgach poza nie przynajmniej o 300 mm., a wrazie gdy wagony są sprzężone za pomocą samego ładunku, przynajmniej o 1000 mm. Nadsztukowywanie tak zwanemi kłonicami dodatkowemi, to jest kawałkami drzewa, powiązanemi sznurami, drutem i t. p. do właściwych kłonic jest wzbronione. Łatwo zapalne ładunki należy zabezpieczać oponą. W razie użycia wagonów złączonych z ławami pokrętnemi, wagonów ochronnych, lub wagonu pośredniego, ładunek powinien być oddalony: a) od podłogi tych wagonów w kierunku pionowym przynajmniej o 100 mm, b) od ścian bocznych w kierunku poziomym jeżeli ściany te nie leżą na poziomie przynajmniej o 100 mm niższym od ładunku. Tych wolnych przestrzeni nie dozwala się zmniejszać przez doładowanie innych przedmiotów. Wolno jest użyć tylko jednego wagonu pośredniego. Ciężar ładunku powinien być możliwie równomiernie rozłożony na obydwie ławy pokrętne. Jeżeli naładowane przedmioty mają taką długość, że obydwa użyte wagony mogą się stykać zderzakami, to wagony te należy spiąć sprzęgiem śrubowym tak, żeby zderzaki były, naprężone. Wrazie użycia rozwór, należy, celem zabezpieczenia ładunku, przestrzegać następujących przepisów: a) rozwory drzewniane wolno tylko wtedy stosować, jeżeli na całej długości są grubo okute żelazem, b) rozwory należy, celem zapobieżenia od spadnięcia, zmocować z ładunkiem, jednak w taki sposób, żeby mogły się przesuwać względem ładunku, c) gdy ładunek nie jest ułożony w ten sposób, żeby wrazie rozczepienia się, lub zerwania rozwór sarn zapewniał połączenie wagonów, natenczas zaleca się zamiast użycia rozwory, wstawienie wagonu pośredniego.

393. Co wiadomo o ładowaniu drzewa o prawidłowej powierzchni (drzewo rznięte lub ciosane na jednym wagonie)?Cały ładunek takiego drzewa należy układać możliwie całkowicie, a przynajmniej w górnej trzeciej części na zakładkę (rysunki przekroju poprzecznego od Nr. 6 do Nr. 9). Drzewo, którego się nie da ułożyć bezpiecznie na zakładkę (belki, łaty, drzewo rznięte połączone w wiązki itp.) układać należy powyżej burt warstwami od 30 do 50 cm. wysokości; pomiędzy temi warstwami kładzie się wpoprzek przez całą szerokość ładunku deski lub laty. Jeżeli drzewo ładuje się wewnątrz burt, kłonic, lub wsporników widełkowych (patrz szkic poniżej), to należy górny pokład ładunków umocować,


przybiwszy w tym celu gwoździami deski na krzyż, lub wpoprzek, albo też ściągnąć łańcuchem (patrz rysunek Nr. 4), o ile wierzchnia warstw nie jest już zabezpieczona od rozluźnienia, lub usunięcia się. Wagony bez burt powinny być zaopatrzone w należytą ilość drewnianych, lub żelaznych kłonic, lub wsporników widełkowych, które muszą być tak ustawione, aby każdy stos ładunku byt przytrzymywany z każdej strony conajmniej przez dwie kłonice,

lub dwa wsporniki widełkowe. Naprzeciwległe kłonice, lub wsporniki widełkowe należy ściągnąć naprężonym łańcuchem, lub sznurami, albo wyżarzonym drutem, średnicy przynajmniej 3 mm. (patrz rysunek Nr. 5). Jeśli ładuje się ponad wierzch kłonic, 1ub wsporników widełkowych, to wysokość wystającej części ładunków nie może przekraczać jednej trzeciej jego szerokości, wogóle zaś ładunek nie może się wznosić nad podłogę wagonów wyżej 2,7 metra; ładunek powinien być u góry ułożony łukowo i ściągnięty łańcuchami kłonic (patrz rysunki Nr. Nr. 6 i 8).

 rys 5

rys 6

Deski, ale nie inne drzewo rznięte, można układać tak samo szeroko ponad kłonicami, lub wspor nikami widelkowemi, jak i między niemi, o ile przybicie do ładunku poza kłonicami, lub wspornika widełkowemi, desek na krzyż zapobiega ich zesuwaniu się (patrz rysunek Nr. Nr. 7 i 9). Wrazie użycia luźnych wsporników widełkowych, wagony muszą mieć wystające nad podłogą obrzeża, przynajmniej 2 cm wysokie. Wsporniki wstawia się wewnątrz obrzeża. Przy użyciu żelaznych wsporników

rys 7

do ładowania innego rzniętego drzewa, nie desek, należy zachować największa ostrożność, ładunek trzeba w tym wypadku ściągnąć w środku łańcuchem (patrz rysunki Nr. Nr. 8 i 9).
W wagonach z burtami bocznemi, ładunek, o ile wystaje on ponad nie, należy zabezpieczyć podporami, ustawionemi po dwie z każdej strony każdego stosu (patrz rysunki Nr. Nr. 10 i 11) i połączonemi parami w górnych końcach za pomocą powrozów, łańcuchów, lub drutu wyżarzonego ° średnicy conajmniej 3 mm.

rys 8 i 9

 

 

rys 10

Jeżeli ładunek składa się z desek, które ułożone są na zakładkę, to każda podpora musi mieć w przekroju poprzecznym conajmniej 35 cm. kw. przvnajmniejszej grubości 1,8 cm. Wymagany przekrój poprzeczny może być osiągnięty również przez postawienie

 

rys 11

Umocowanie za pomocą łańcuchów, powrozów, wyżarzonego drutu, desek, lub łat.
jedna obok drugiej dwóch desek. Zamiast pionowych podpór można na każdej podłużnej stronie wagonu przybić na każdy stos desek na wewnętrznych ścianach wagonów po dwie skrzyżowane deski grubości przynajmniej 2,4 cm i w punkcie skrzyżowania zmocować przynajmniej 3 mocnymi

 

rys 12

Umocowanie za pomocą łańcuchów, powrozów, wyżarzonego drutu, desek, lub łat

 

rys 13

Umocowanie za pomocą łańcuchów, powrotów, wyżarzonego drutu, desek, lub łat. gwoździami. Górne końce na przeciwległych deskach należy związać w jeden ze sposobów okazanych w rysunkach Nr. Nr. 12 i 13). Jeżeli ładunek składa się z drzewa, które nie może być ułożone na zakładkę (belki, łaty, drzewa rznięte połączone w wiązki i t. p.), to każda p0dpora musi mieć przekrój poprzeczny conajmniej 50 cm. kw. przy najmniejszej grubości 2,4 cm. Podpory lub deski, postawione na krzyż, o grubości conajmniej 2,4 cm. mogą być również połączone za pomocą desek lub łat przybitych gwoździami.

rys 14

Ładunek może być również u góry zaokrąglony, jeśli boczne podpórki będą przymocowane do ładunku gwoździami, a przeciwległe boczne podpórki będą związane mocnym drutem wyżarzonym o średnicy conajmniej 3 mm. (patrz rysunki Nr. Nr-14 i 16). Wystająca powyżej burt część ładunku nie powinna w żadnym razie spoczywać na burtach czołowych.

rys 15

rys 16

Wagony z burtami bocznemi i kłonicami, albo wspornikami widełkowymi ładuje się powyżej burt według rysunku 17.

rys 17

394. Co wiadomo o ładowaniu drzewa na dwóch wagonach z ławami pokrętnemi?

Naprzeciwległe kłonice pokrętnie powinny być ściągnięte naprężonymi łańcuchami. Naładowane drzewo może się przeginać tylko tyle, by na końcach wagonów między ładunkiem i podłogą, lub częściami wystającemi poza nią, była zachowana odległość o prostopadłej przynajmniej 10 cm.; o ile się ma do czynienia z denkiem drzewem rzniętem, zaleca, się ładować pionowo dolną warstwę, leżącą na pokrętnicach. Jeśli drzewo jest rozmaitej długości, to dolna warstwa, leżąca na pokrętnicach i boczna przy konicach powinny wysięgać poza obie pokrętnice. Krótsze kawałki należy położyć w środek, tak, aby nie mogły wypaść. Przy ładowaniu drzewa rzniętego lub obrobionego na wagony z pokrętnicami należy, celem ochrony ładunków od uszkodzenia, przykryć końce pokrętnic. W tym wypadku wagony z pokrętnicami muszą być połączone za pomocą rozwory, lub naprężonego sprzęgu śrubowego, a drzewo musi być zabezpieczone od przesunięcia się wzdłuż za pomocą łańcuchów, szczególniej zaś łańcuchów pokrętnic.

395. Co wiadomo o ładowaniu drzewa w kłodach?

Deski w formie kłód mogą być naładowane pomiędzy kłonicami, lub burtami bocznemi, aż do ich wysokości. W drodze wyjątku kłody mogą przewyższać burty boczne wagonów bez kłonic o połowę wysokości kłody, jeżeli wystająca ponad burty część ładunku zostanie zabezpieczona od spadnięcia za pomocą podpórek bocznych, wsuniętych pomiędzy burty i ładunek i połączony wpoprzek, jak wskazano na rysunkach Nr. 10 i 11. Wpychanie kłód pomiędzy burty lub kłonice siłą jest niedozwolone. Przy ładowaniu należy większe kłody układać na spodzie, a na każda, warstwę kłód w miarę możności wybierać kłody o jednakowej wielkości. Dla osiągnięcia bezpiecznego ułożenia warstw należy z każdej kłody wyjąć po jednej wierzchniej i po jednej spodniej desce (obladry) i ułożyć je z boku. Ładunek należy umocować w ten sposób, że po przez każdą warstwę kłód układa się wpoprzek od dwóch w czterech desek lub łat (rysunek Nr. 18). Powierzchnie desek w kłodach, na które kładzie się przepadki, muszą się znajdować na jednakowej wysokości. Ładunek należy zabezpieczyć za pomocą opasania go łańcuchami, linami z drutu, kilkakrotnego okręcania drutem lub też zbicia desek w kłodach gwoździami. Deski, służące do ochrony ładunków przed deszczem, należy układać przed umocowaniem ładunku według poprzednio wskazanego t. j. przed opasaniem łańcuchami i t. d.

rys 18

396. Co wiadomo o ładowaniu drzewa o nieprawidłowych powierzchniach na jednym wagonie do wysokości kłonic lub burt bocznych?

Między kłonicami drzewo może być ładowane tylko wzdłuż wagonów. Przy ładowaniu do wysokości l metra nie potrzeba wiązać kłonic lub burt łańcuchami lub t. p. Przy ładowaniu wyżej niż l metr przynajmniej 2 pary naprzeciwległych kłonic, lub burt powinny być ściągnięte nad ładunkiem łańcuchami, lub linami, które należy naprężyć za pomocą kołu (przetyczki). Drzewo krzywe, niedające się bezpiecznie ułożyć, jak również wiązki drzewa mogą być ładowane tylko do wysokości kłonic, lub burt.
Drzewo może być ładowane wewnątrz burt poza końce wagonów po usunięciu ścian czołowych, jeśli to umożliwi ułożenie dwóch stosów. Toż samo stosuje się, jeżeli długość drzewa przekracza długość podłogi. Ładunek może wysięgać poza czołownicę wagonów najwyżej, jak podano w pytaniu 392. Burty powinny być ściągnięte łańcuchami lub linami, conajmniej w dwóch miejscach (patrz rysunek 19). Podkładki poprzeczne należy układać podług wskazań rysunku Nr. 21).

rys 19

397. Co wiadomo o ładowaniu drzewa o nieprawidłowych powierzchniach na jednym wagonie wyżej burt bocznych?Umocowania i zamknięcia drzwi i ruchomych części ścian wagonowych powinny być zrobione mocno i znajdować się w stanie dobrym. Przy stosowaniu podpórek wysokość ich ponad podłogę:
a) w razie ładowania na wagony o szerokości w prześwicie najwyżej 2,735 m, może być nie większa niż 2,5 m;
b) wrazie ładowania na wagony o większej szerokości w prześwicie – nie większa niż 2,4 m.
Drzewo dłuższe nad 2,4 metra może być ładowane ponad burty, lecz tylko wzdłuż wagonów, jeśli po obu stronach z każdego stosu będą postawione 2 kawały drzewa grubości conajmniej 15 cm. Przybite do zewnętrznych części ładunków mocnemi gwoździami, a górne końce naprzeciwległych podpórek zostaną ściągnięte sznurami, łańcuchami, drutem, deskami, lub łatami.
Drut powinien być wyżarzony i gruby conajmniej 3 mm. Deski, lub łaty powinny być grube przynajmniej 2,4 cm i przybite do podpórek gwoździami (patrz rysunek Nr. 20).

rys 20

rys 21

Jeśli drzewo ładuje się w kilku stosach, to można pod oddzielne stosy podkładać drewniane poprzeczki kwadratowe, aby stosy pochylić ku środkowi wagonu, poprzeczki powinny wystarczyć na całą szerokość wagonu, mieć grubość od 10 do 2 cm i być przybite do podłogi gwoździami. Okrągłe poprzeczki można stosować jedynie z warunkiem bezpiecznego podklinowania (patrz rysunek Nr. 21). Drzewo kopalniane, opałowe, pale, podkłady j t. p., można ładować sztorcem (rysunek Nr. Nr. 22 i 23). W tym celu należy ustawić naokoło ścian wagonowych pionowo, bez żadnej przerwy możliwie proste, mniej więcej jednakowo długie i grube kloce (podpory), aby ładunek był zabezpieczony od zesunięcia

rys 22 i 23

i wypadnięcia oddzielnych sztuk. Kloce mogą być stawiane sztorcem bezpośrednio na podłodze wagonów lub na poziomą warstwę ładunku. Ładunek kładzie się wzdłuż wagonu, a między drzwiami w poprzek. Jeśli pozostaje wolne miejsce, trzeba je zapełnić stojącymi prostopadle klocami (patrz rysunki Nr. Nr. 22 i 23).

398. Jak należy postąpić przy ładowaniu pni drzewnych, krokwi, żerdzi i t. p. na dwóch wagonach z ławami pokrętnemi?

Wagony z pokrętnicami bez rozwory, lub wagonu pośredniego, dopuszcza się do przewozu grubszego drzewa, jeśli ruchome pokrętnice są opatrzone kolcami, które mogą się wciskać w drzewo i jeśli ładunek każdego wagonu, a więc ciężar, spoczywający na każdej pokrętnicy, wynosi przynajmniej 7500 kg wagi. Oprócz tego należy owiązać średni pień, lub dwa boczne najniższej warstwy ładunku

rys 24

dwoma mocnymi łańcuchami, znajdującymi się przy pokrętnicach (patrz rysunek Nr. 24). Jeżeli na końcach łańcuchów znajdują się haki, należy je wbić w drzewo. Za drzewo grubsze trzeba uważać takie, którego średnica w miejscu leżącem na pokrętnicy wynosi conajmniej 12 cm. Cienkie drzewo (krokwie, żerdzie i t. p.) można przewozić na wagonach z pokrętnicami, niesprzężonych między sobą, tylko wtedy, kiedy dolna warstwa jest ułożona z drzewa grubszego, a cały ładunek jest ściągnięty pośrodku łańcuchem.

399. Jak należy postąpić przy ładowaniu ciężkich przedmiotów, jak walców, kotłów parowych na jednym wagonie?Szyny, dźwigary i t. p., które ładuje się na wagony bez burt, muszą być zabezpieczone z boku od spadnięcia za pomocą kłonic. Jeżeli ładunek zawiera krótsze, nieumocowane szczególnie przedmioty, lub jeżeli ładunek przewyższa wysokość kłonic, należy zabezpieczyć go od spadnięcia oddzielnych sztuk za pomocą okręcenia łańcuchami, drutem, lub linami z drutu. Aby uchronić środki uwiązania od przetarcia, należy ustawiać w punktach zagięcia nieruchomo odpowiednie kawałki drzewa (klocki). Szyny, dźwigary i t. d., należy tak umocować za pomocą podkładek, lub przekładek, podpórek z belek, lin z drutu, lub łańcuchów, aby wskutek uderzeń, lub wstrząśnień nie mogły ani spaść, ani się przesunąć wzdłuż, lub w poprzek. Przekładki i kliny drewniane muszą być przymocowane do podłogi wagonu gwoździami, lub innym podobnym sposobem, bez uszkodzenia podłogi wagonu. Kładzenie żelaza na żelazo, bezpośrednio, jest niedozwolone, należy wstawiać pomiędzy żelazo przekładki z miękkiego drzewa. Przy ładowaniu ciężkich przedmiotów należy kłaść pod nie na podłogę wagonu podkłady. Podkłady muszą być tak długie, aby ciężar ładunku został rozłożony conajmniej na dwie ostojnice, lub na dwie poprzecznice. Przy ciężkich przedmiotach, należy środki ciężkości przenieść na podłogę wagonu za pomocą terlic lub tarcic. Przy ukośnym naładunku trzeba uważać szczególniej na to, ażeby nie nastąpiło przeciążenie jednej z podłużnych stron wagonu. Przy ładowaniu szyn należy pojedyncze szyny każdej warstwy, celem zabezpieczenia ich od przesunięcia się w kierunku podłużnym wagonu, połączyć między sobą za pomocą drutu o średnicy conajmniej 3 mm, przeciągniętego przez otwory dla śrub. Jeżeli podłogi wagonów mają wystające obrzeże, należy w bliskości osi nad poprzecznicą podłożyć pod szyny na podłogę kawałki miękkięgo drzewa conajmniej tak wysokie, jak obrzeże. Przy ładowaniu na wagony taboru, którego kół, rur i t. p. przedmiotów, które są skłonne do przetaczania się, powinny być o ile możności używane wagony hamulcowe. Oprócz tego każda pojedyncza sztuka musi być tak ułożona, aby ładunek i podkładki były zabezpieczone od przesunięcia się w kierunku podłużnym, lub poprzecznym. Przy ładowaniu na wagony taboru, którego koła ze względu na swój kształt, lub obciążenie mogłyby uszkodzić podłogę wagonu, należy go ustawić na odpowiednich podkładach. Znajdujące się na taborze hamulce należy dociągnąć; koła zabezpieczyć od przesunięcia wzdłuż za pomocą podbicia każdego conajmniej dwoma mocnymi klinami a zwrotne przednie osi, lub koła zabezpieczyć od przesunięcia wpoprzek za pomocą – klocków. Kliny i klocki należy przymocować gwoździami do podkładek, lub do podłogi wagonu. Oprócz tego należy zabezpieczyć tabor od przesunięcia się wzdłuż, lub w poprzek, za pomocą dostatecznie mocnych lin, łańcuchów, lub drutu.

400. Jak należy postąpić przy ładowaniu ciężkich przedmiotów, jak walców, kotłów parowych i t. d. na dwóch wagonach z ławami pokrętnemi?

Jeżeli wagony z pokrętnicami są połączone między sobą za pomocą sprzęgu śrubowego, lub rozwory, to stosuje się przy ładowaniu na nie długich, ciężkich przedmiotów, wszystko to, co w poprzedniem pytaniu 399 wskazane zostało, celem zabezpieczenia ładunku od przesunięcia. Przy ładowaniu długich przedmiotów na wagony z pokrętnicami bez użycia sprzęgów śrubowych, lub rozwory, muszą być zastosowane właściwe urządzenia, za pomocą których da się bezpiecznie zastąpić brakujący sprzęg przez sam ładunek. Ten sposób ładowania jest jednak tylko wtedy dozwolony, jeżeli właściwości ładunku dają gwarancję, że uderzenia i wstrząśnienia podczas ruchu pociągów będą bezpiecznie zniesione. Oddzielne sztuki ładunku muszą być zabezpieczone w trwały i niezawodny sposób. W każdym razie szyny, długie żelazo i t. p. przedmioty należy zabezpieczyć od osunięcia się lub spadnięcia oddzielnych sztuk za pomocą odpowiednich urządzeń (opasania łańcuchem i t p.). Wszystkie sztuki spodniej warstwy muszą leżeć na obydwóch pokrętnicach. Dźwigary mostowe i t. p., leżące na pokrętnicach, trzeba należycie zamocować i tak z niemi połączyć, aby uniemożliwić przewrócenie. Jeżeli pokrętnice są żelazne lub okute żelazem, nie należy kłaść żelaza na żelazo, ale położyć i umocować między niemi kawałek miękkiego drzewa szerokości pokrętnicy, a grubości najmniej 6,5 cm.

401. Co wiadomo o ładowaniu luzem siana, słomy, tytoniu, kory drzewnej i t. d.?

Do ładowania luzem siana, słomy, tytoniu, kory drzewnej i t. p. należy możliwie używać wagonów z wysokiemi burtami, lub z wysokiemi kłonicami. Ładując na wagonach z burtami bocznemi, lub z kłonicami niższemi od jednego metra, należy położyć na ładunek pawęż, idący przez cały ładunek, mocno go przyciągnąć i po obu końcach trwale przywiązać sznurami do pochew zderzakowych, lub gdzieindziej, albo też zabezpieczyć ładunek za pomocą uwiązania na krzyż bez użycia pawęży. Każdy ładunek łatwopalny musi być zabezpieczony od pożaru oponą w dobrym stanie. Oponę należy tak dokładnie i mocno przymocować do boków i czoła wagonu, aby jej wiatr nigdzie nie mógł unieść. Prócz tego należy związać ładunek i oponę dwoma na krzyż idącymi sznurami, przymocowanemi do wagonów.

402. Co wiadomo o urządzeniach pod względem zabezpieczenia celnego wagonów w ruchu między, narodowym?Wagony i przedziały wagonowe, w których mają się przewozić towary, ulegające ocleniu, powinny posiadać łatwe lecz pewne zamknięcie, tego rodzaju, ażeby nie można było zamkniętego towaru ani wyjąć, ani zamienić bez użycia siły i pozostawienia widocznych śladów. Jeżeli w wagonie znajduje się więcej przedziałów, to każdy przedział powinien być oznaczony osobną literą. Celem osiągnięcia zupełnie pewnego zamknięcia przestrzeni ładunkowej, wagony muszą odpowiadać w szczególności warunkom następującym:
Ściany boczne, podłoga, dach i wszystkie części składowe przestrzenei ładownej wagonu muszą być w ten sposób umocowane, ażeby rozebranie i złożenie ich napowrót od zewnątrz nie było możliwe bez pozostawienia widocznych śladów.
Wszystkie te części powinny znajdować się w dobrym stanie.
Wolna przestrzeń pomiędzy drzwiami przesuwnemi po ich zasunięciu, a częściami pudła wagonu krytego, nie powinna przewyższać 20 mm.
Każde drzwi przesuwne powinny być zaopatrzone w hak zarzutny, lub też w inne urządzenia, dające taką samą pewność zamknięcia.
Zamknięcie to powinno być przytwierdzone w ten sposób, aby przy zamkniętych drzwiach odjęcie i ponowne przytwierdzenie zamknięcia nie było możliwe bez pozostawienia widocznych śladów użycia siły.
Drzwi wagonów krytych: przesuwne, skrzydłowe, czołowe i wogóle wszelkie inne drzwi wagonowe, jakoteż otwory do napełniania i wypuszczania cieczy, przy wagonach-kotłach i cysternach, powinny być zaopatrzone w uszy lub w inne nasadzki, dozwalające zawieszenie kłódek i plomb celnych, w taki sposób, aby otworzenie drzwi lub otworów do napełniania i wypuszczania cieczy nie było możliwe bez uszkodzenia zamknięcia celnego. Uszy te i inne nasadzki celne powinny być przymocowane nitami, lub śrubami, których naśrubki znajdują się wewnątrz wagonu.
Dolna część drzwi powinna być zaopatrzona w specjalne zabezpieczenie, uniemożliwiające podniesienie lub odciągnięcie drzwi od szyny poddrzwiowej. Szyny poddrzwiowe powinny być mocno przynitowane przynajmniej do dwóch jej sporników. Sporniki te powinny być tak zmocowane z częściami stałego pudła, żeby po zamknięciu wagonu odjęcie tych sporników nie było możliwe bez użycia siły i pozostawienia widocznych śladów.
Prowadnię górnej części drzwi przesuwnych powinien zabezpieczyć odpowiednio przymocowany drążek lub szyna. Drzwi wagonów krytych: skrzydłowe, lub czołowe powinny być zaopatrzone oprócz urządzeń zamykających i okuć drzwiowych, niedających się °djąć od zewnątrz, jeszcze w jedno zamknięcie celne, tak aby otworzenie rzeczonych drzwi bez uszkodzenia zamknięcia celnego nie było możliwe. Nieużywane drzwi czołowe powinny być dla zabezpieczenia pod względem celnym, zaszalowane, lub zabite listwami albo wstęgami żelaznemi. Jeżeli znadujące się w wagonach krytych otwory okienne lub przewiewne opatrzone są żelaznemi prętami, kratą, lub blachą dziurkowaną, to utworzone otwory nie powinny przekraczać 30 kw cm., aby przez te otwory nie było możliwe okradzenie wagonu. Żadna z części przytwierdzających okratowanie nie powinna się dać zdjąć od zewnątrz. Jeżeli wymienione otwory nie są zabezpieczone w sposób powyższy, lecz zasuwami lub klapami, to te ostatnie urządzenia powinny być zamknięte.
Otwory ściekowe w podłodze wagonu powinny być okratowane, jeżeli mają więcej niż 35 mm średnicy. Przy nastawach dachowych, zamykanych zasuwami lub przykrywami, obowiązują, co do sposobu ich przytwierdzenia i zamykania postanowienia, wskazane w poprzednich ustępach. Wagony z przedziurawionemi ścianami lub podłogami (np. wagony do przewozu zwierząt), nawet gdy odpowiadają wyżej przytoczonym przepisom, wolno używać do przewozu tylko takiego towaru, który bądź w całości bądź częściowo nie może być wyciągnięty przez te przedziurawieni.
Wagony otwarte, których ściany czołowe połączone są ze sobą grubym drążkiem i posiadają szerokie stałe pokrywy o szerokości najmniej 75 cm i ściany boczne o wysokości conajmniej 50 cm, o ile są zaopatrzone w kółka do przymocowywania opon, mogą być używane do przewozu wszelkiego rodzaju towarów, podlegających ocleniu z warunkiem przykrycia oponą.
Wagony otwarte innego rodzaju, zaopatrzone w kółka lub inne przyrządy do przymocowywania Opon, mogą być użyte do przewozu towaru, podlegającego ocleniu, tylko wtedy, jeżeli chodzi o sztuki z których każda waży najmniej 25 kg, lub o takie towary, których załadowanie do wagonów krytych, nie jest dopuszczalne lub nie praktykuje się. Kółka do przymocowywania opon powinny być spawane (szwejsowane) i przytwierdzane w odległości conajwyżej 115 cm kółko od kółka, aby przeciągnięcie przez nie linki uniemożliwiało otwieranie ruchomych ścian bocznych lub drzwi wagonu.
Opony muszą posiadać wzdłuż brzegów otwory, okute metalem, przeznaczone do przeciągania linek, a rozmieszczone w odstępach mniej wiece! tych samych, co kółko u wagonu. Opony powinny mieć wystarczającą wielkość i być w dobrym stanie. – Szwy wstawionych części muszą się znajdować na wewnętrznej stronie opony, albo być podwójne. Linki nie mogą być sztukowane i powinny być zaopatrzone u końców w iglice metalowe. Iglice te posiadać powinny wydrążone uszy przez które, po ściągnięciu końców linki na węzeł, przewleka się kłódka celna.

SPIS RZECZY i ALFABETYCZNY SPIS RZECZY (Katechizm Służby Pociągowej 1930)