§ 66
Pociągi nadzwyczajne
(1) Pociągi nadzwyczajne są to wszystkie pociągi które kursują na specjalne zarządzenie (§ 5 (2) B) albo tylko w poszczególnych dniach albo przez krótszy lub dłuższy okres czasu. Do pociągów nadzwyczajnych zalicza się także pociągi dodatkowe, pociągi bliźniacze (bis) poprzedzające lub następujące, pociągi robocze, luzem jadące parowozy i pociągi gospodarcze, o ile nie mogą kursować zgodnie z rozkładem jazdy przez pewien określony czas albo w określone dni, oraz pociągi ratunkowe.
Pociąg dodatkowy jest to pociąg nadzwyczajny, przewidziany w ogólnym rozkładzie jazdy (książkowy rozkład jazdy) albo zapowiedziany przez Dyrekcję dodatkowo na wypadek potrzeby.
(2) Pociągi wymienione pod (1) należy uważać tak długo za nadzwyczajne, dopóki Dyrekcja nie uzna je za pociągi stałe. Nowe pociągi mogą być uznane za stałe odrazu przy ich wyznaczeniu.
(3) Uprawnienie do wyznaczania, pociągów nadzwyczajnych posiadają:
a) Dyrekcja,
b) Oddział Ruchu, dla pociągów roboczych i dla przypadków wyszczególnionych pod c) i d),
c) dyspozytorzy ruchu
1. wyjątkowo w razie, niespodziewanej potrzeby uruchomienia pociągu do pobliskich stacyj,
2. na dodatkowe pociągi towarowe i dodatkowe pociągi próbne,
3. na pociągi, które należy uruchamiać wskutek przerw w ruchu,
4. na pojedyncze parowozy (§ 74 (1)),
d) stacje
l. gdy silnie przeciążony pociąg pasażerski musi być dzielony, por. § 67 (3),
2. jeżeli w razie opóźnień dalekobieżnych pociągów pasażerskich należy w myśl postanowień Przepisów o czasach oczekiwania, uruchomić pociąg zastępczy lub doprowadzić pociąg opóźniony,
3. w razie potrzeby uruchomienia przy nadzwyczajnie silnym ruchu pasażerskim dodatkowych i bliźniaczych (bis) pociągów pasażerskich,
4. na uruchomienie pociągów ratunkowych (§ 73),
5. na próżne wagony motorowe.
(4) Dyrekcja może upoważnić stację do uruchomienia pociągów towarowych nadzwyczajnych celem odtransportowania wagonów, których nie można było przewieźć ani planowymi ani dodatkowymi pociągami; upoważnienie należy ograniczyć jedynie do rzeczywiście pilnych wypadków.
§ 67
Warunki wstępne do wyprawiania pociągów nadzwyczajnych
(1) Pociągi nadzwyczajne z wyjątkiem pociągów ratunkowych wolno wyprawiać tylko wtedy, gdy posterunki ruchu współdziałające w przeprowadzeniu tych pociągów są obsadzone i strażnicy przejazdowi pełnią służbę.
(2) Dla pociągów nadzwyczajnych należy ułożyć rozkład jazdy (BO, Reg. bud i ruchu kol. § 69 (3)), (patrz jednak ust. (3) i pociągi ratunkowe § 73 (5)).
(3) Jeżeli na dwutorowej linii ma kursować pociąg, pasażerski w dwóch częściach, to druga część może następować za pierwszą w odstępie posterunków następczych, z takimi samymi czasami jazdy i postoju, oraz bez osobnego rozkładu jazdy, o ile część pierwsza kursuje według posiadanego rozkładu. Drugą część zapowiada się wówczas jako pociąg bliźniaczy (bis) następujący. Przewidziane rozkładem jazdy posterunki wyprzedzania pierwszej części tego pociągu, ważne są również jako miejsca planowego wyprzedzania dla pociągu bliźniaczego następującego. Techniczną rewizję wagonów przeprowadza się na stacjach wyznaczonych dla części pierwszej.
Na liniach jednotorowych musi być dla drugiej części pociągu pasażerskiego opracowany specjalny rozkład jazdy. Jeżeli pociąg pasażerski ma kursować w więcej niż w dwóch częściach, to dla dalszych pociągów bliźniaczych następujących należy tak na szlakach jednotorowych jak i dwutorowych opracować osobne rozkłady (§ 68 (2) a) i b)). Dla pociągów bliźniaczych poprzedzających, które kursują p r z e d czasami ustalone trasy, należy zawsze opracować osobne rozkłady jazdy.
Potrzebne rozkłady jazdy należy o ile możności przewidzieć w książkowym rozkładzie jazdy jako trasy dodatkowe, albo ująć w osobnym zarządzeniu w sprawie rozkładu jazdy.
W razie dzielenia pociągów pasażerskich należy w miarę potrzeby podać także w ogłoszeniach przeznaczonych dla publiczności, do których stacyj poszczególne części pociągów prowadzą wagony.
(4) W ruchu towarowym nie wolno wyprawiać pociągów bliźniaczych poprzedzających i następujących. Jeżeli p o c i ą g t o w a r o w y kursuje w dwóch częściach, to w każdym przypadku należy dla jednej części użyć trasy pociągu dodatkowego albo ułożyć osobny rozkład (§ 66 (4)).
(5) Jeżeli na szlaku dwutorowym p a r o w ó z jadący luzem ma zdążać za pociągiem w odstępie posterunków następczych, to można rozkład jazdy podać do wiadomości w skróconej formie:
“W odstępie blokowym za pociągiem Nr. ……
następuje parowóz z …… do ….. .”.
(6) W razie nagłej potrzeby uważa się porozumienie pomiędzy posterunkami zapowiadawczymi za ułożenie rozkładu jazdy.
(7) Pociągi nadzwyczajne wolno wyprawiać dopiero, gdy zostały zaprowadzone (§ 68 (1)).
§ 68
Zaprowadzanie pociągów nadzwyczajnych
(1) Pociąg nadzwyczajny zaprowadza się w ten sposób, że zawiadamia się miejsca służbowe współdziałające w jego przeprowadzeniu o jego rozkładzie jazdy i dniach kursowania.
(2) Rozkład jazdy pociągu nadzwyczajnego należy podać do wiadomości:
a) z reguły pisemnie przez rozesłanie rozkładu jazdy, sporządzonego według wzoru załącznika 2. Co do pociągów podatkowych uważa się ujęcie ich książkowym rozkładem jazdy za ogłoszenie rozkładu jazdy;
b) telegraficznie, przez podanie największej dozwolonej szybkości, najmniejszego procentu ciężaru hamowanego, czasów kursowania, krzyżowań, wyprzedzań i technicznych rewizyj wagonów. Jeżeli nie ma aparatu telegraficznego albo jest uszkodzony, to należy użyć telefonu;
c) w razie dzielenia pociągów albo kursowania parowozów, za pomocą zawiadomienia według § 67 (3) do (5);
d) w razie nagłej potrzeby przez zawiadomienie posterunków zapowiadawczych według postanowień §67 (6) ,i Przepisów o niesieniu pomocy w razie wypadków i nadzwyczajnych wydarzeń na kolejach (Buvo).
(3) Dni kursowania pociągów nadzwyczajnych należy ogłosić z reguły pisemnie lub telegraficznie, o ile nie zostały już oznaczone w rozkładzie jazdy.
(4) Miejsca służbowe kompetentne według § 66 (3) do wyznaczania pociągów nadzwyczajnych, z wyjątkiem dyspozytorów ruchu, są również uprawnione do ich zaprowadzania. Podają one we właściwej porze współdziałającym jednostkom (5) rozkład jazdy i dni kursowania do wiadomości.
Jeżeli pociągi nadzwyczajne przechodzą na okręg sąsiedniej Dyrekcji, to należy i ją zawiadomić; ogłasza ona pociągi nadzwyczajne zainteresowanym jednostkom swojego okręgu.
Stacja zaprowadzająca telegramem pociągi nadzwyczajne podaje je – gdy nie ma specjalnej umowy między Dyrekcjami – do wiadomości tylko po stację przejściową własnego okręgu dyrekcyjnego włącznie. Stacja przejścia podaje do wiadomości zaprowadzenie pociągu nadzwyczajnego dalej.
(5) Zawiadomienie podług (2), (3) i (4) należy doręczyć:
zainteresowanym Oddziałom Ruchu, Handlowym, Maszynowym i Drogowym,
posterunkom zapowiadawczym obsadzonym przystankom, przez które pociągi przechodzą,
stacjom, nie leżącym na drodze przebiegu pociągów, jeżeli one mają dostarczyć wagony albo drużyny pociągowe,
maszyniście i kierownikowi pociągu nadzwyczajnego,
zainteresowanym odcinkom drogowym, odcinkom przewodów trakcji elektrycznej i odcinkom sygnałowym (telegraficznym),
zainteresowanym parowozowniom i wagonowniom,
kasom biletowym, ekspedycjom towarowym pośpiesznym bagażowym, o ile biorą udział w odprawie pociągu nadzwyczajnego,
zainteresowanym transformatorniom kolejowym,
elektrowniom kolejowym (w razie potrzeby).
Otrzymanie powyższego zawiadomienia należy potwierdzić zgodnie z § 6 (8).
Pociągi zaprowadzone według § 66 (3) d) 2 należy zgłosić Dyrekcji telegraficznie.
(6) Jeżeli pociąg nadzwyczajny nie przejeżdża całego szlaku między dwoma posterunkami zapowiadawczymi, to rozkład jazdy należy podać do wiadomości obu posterunkom zapowiadawczym (BO, Reg. bud. i ruchu kol. § 69 (3)).
(7) Stacje mają o kursowaniu pociągów nadzwyczajnych (§ 6 (9)) zawiadomić zainteresowanych pracowników stacyjnych, przednie posterunki blokowe, obsadzone przystanki, posterunki bocznicowe, strażników kolejowych i przejazdowych, jak również oddziały robotnicze, posiadające łączność telefoniczną za pomocą telefonu szlakowego (§ 24 (15)). Pozostałych pracowników służby drogowej zawiadamia zawiadowca odcinka drogowego.
Zawiadomienie uskutecznia się pisemnie za pomocą k a r t y o b i e g o w e j (załącznik 25), telegraficznie lub telefonicznie.
Poszczególne odcinki zawiadamiania ustala Oddział Ruchu.
(8) Jeżeli strażników przejazdowych nie można było powiadomić według postanowień pod (7), wówczas stacja, która była obowiązana do ich zawiadomienia, powinna się troszczyć o to, aby pociąg nadzwyczajny otrzymał rozkaz ostrożnej jazdy z poleceniem przejścia przez przejazdy strażników nie powiadomionych, z szybkością najwyżej 15 km/godz. (§ 38 (11)).
(9) W przypadku wymienionym pod (8) ma być sygnał dzwonowy dany o ile możności już na – 10 minut przed odjazdem albo przejazdem (§ 16 (3)).
(10) W sprawie zapisywania zapowiedzianych pociągów nadzwyczajnych do terminarza i wypisywania ich na tablicach kursowania pociągów patrz § 6 (9) i (10).
§ 69
(wolny)
§ 70
Zawiadamianie drużyn pociągowych
(1) Kierownik i maszynista pociągu nadzwyczajnego powinni mieć rozkład jazdy tego pociągu, jak również książkowy rozkład jazdy odnośnej linii, po której jadą. Dyżurny nadzorczy stacji początkowej jak również ewent. stacji zmiany drużyn pociągowych powinni się o tym upewnić.
(2) Jeżeli pociąg nadzwyczajny przejeżdża bez zatrzymania stację, na której zatrzymują się wszystkie pociągi stałe, a na tej stacji znajdują się miejsca powolnej jazdy, wówczas w rozkładzie jazdy pociągu nadzwyczajnego należy zwrócić uwagę na ostrożną jazdę w obrębie stacji albo nakazać wystawienie rozkazu ostrożnej jazdy za pośrednictwem jednej z poprzednich stacyj zatrzymania
(3) Pociąg nadzwyczajny musi otrzymać rozkaz ostrożnej jazdy, jeżeli na szlaku pracują drużyny maszynowych podbijaczy albo drużyny robotników w tunelu, których nie można było zawiadomić o kursowaniu pociągu nadzwyczajnego (§ 24 (15)). Na jazdę w tunelu trzeba przy tym przepisać dopuszczalną szybkość najwyżej 25 km/godz.
§ 71
Odwołanie pociągów
(1) Odwołanie pociągów s t a ł y c h, służących do przewozu podróżnych zarządza tylko Dyrekcja;
do odwołania n a d z w y c z a j n y c h p p o c i ą g ó w pasażerskich można upoważnić stacje.
(2) Stacje mogą odwoływać pociągi towarowe w poszczególne dni całkowicie albo na pewnych odcinkach tylko za zgodą dyspozytora ruchu.
Zasadnicze pociągi towarowe mogą być odwoływane tylko za zgodą Dyrekcji na zarządzenie głównego dyspozytora.
(3) Odwołanie pociągów na dłuższy okres czasu albo perjodycznie w oznaczone dni zarządza tylko Dyrekcja. Stacje powinny stawiać wnioski na odwołanie pociągu, o ile nie ma już potrzeby dalszego kursowania.
(4) Jednostka zarządzająca powinna odwołanie pociągów podać jak najwcześniej do wiadomości, przy czym powinna przestrzegać analogicznie postanowień ™ 68 (4), (5) i (7).
(5) O odwołaniu pociągów towarowych należy zawiadomić telegraficznie Oddział Ruchu, a o odwołaniu pociągów pasażerskich Dyrekcję.
§ 72
Pociągi robocze
(dodatki kursywą są objaśnieniami)
(1) Pociągi robocze wyprawia się z reguły jako jazdy zamknięte w myśl § 31. Jeżeli pociągi robocze kursują ze stacji, na której zostały zestawione, wyjątkowo przez inne stacje do miejsca pracy, to jazdę między stacjami należy uważać za zwykłą jazdę pociągową. Pociągi robocze wyznacza i zaprowadza Oddział Ruchu.
patrz objaśnienie do § 30 (2).
(2) Na liniach o słabym ruchu obowiązki kierownika pociągu mogą być poruczone zawiadowcy odcinka drogowego (zawiadowcy przewodów trakcji elektrycznej) albo innemu pracownikowi służby ruchu upoważnionemu do wykonywania służby kierownika pociągu. Pracownik ten pozostaje w tym przypadku w stosunku do stacyj w charakterze kierownika pociągu.
(3) Pociągów roboczych nie wolno rozczepiać podczas zatrzymania na szlaku. Oddział Ruchu może zezwolić na wyjątki na liniach o spadkach poniżej 10 o/oo (1:100); równocześnie z zezwoleniem przepisuje również sposoby zabezpieczenia.
Sposoby zabezpieczenia powinny być przepisane w regulaminie prowadzenia ruchu i wykonywania robót (Betra) albo w zarządzeniach w sprawie rozkładu jazdy; wchodzą pod uwagę następujące dane:
parowóz od strony spadku,
zakaz równoczesnego poruszania rozczepionych części pociągu albo wyznaczenie minimalnego odstępu między nimi,
wystarczające procenty ciężaru hamowanego w każdej części pociągu i t. d.; patrz także § 76.
(4) Na dwutorowych szlakach dozwolone jest wsiadanie lub wysiadanie tylko po zewnętrznej stronie toru; przed wysiadaniem na wewnętrznych torach wielotorowych szlaków należy wystawić posterunek osłonny. Na szlaku wolno otwierać drzwi wagonów celem wyładunku lub naładunku od strony sąsiedniego toru tylko wtedy, gdy tor ten jest zamknięty dla ruchu pociągów, na stacjach zaś i na wewnętrznych torach wielotorowych szlaków tylko wtedy, gdy nie stanowi to zagrożenia ruchu na sąsiednim torze; w razie potrzeby należy zamknąć także i ten tor.
(5) Do pociągów roboczych należy z reguły dodawać jeden wagon na pomieszczenie robotników podczas jazdy.
(6) Pociągi robocze mogą jechać najwyżej z szybkością 50 km/godz. (jazdy zamknięte zobacz § 31 (17)).
§ 73
Pociągi ratunkowe
(1) W razie wypadków kolejowych, pożarów i innych ważniejszych wydarzeń wolno wyprawiać pociągi ratunkowe i parowozy pomocnicze pod odpowiedzialnością właściwej jednostki służbowej (§ 66 (3) d)) także wtedy, gdy na danym szlaku służba ruchu okresowo nie jest czynna i nie można zawiadomić strażników przejazdowych ani posterunków następczych (§ 67 (1)). Pociągi ratunkowe mogą wówczas jechać z szybkością najwyżej 30 km/godz. (§ 38 (13)).
(2) W czasie przerwy w służbie ruchu semafory dla przejazdu nie mają znaczenia.
Przez stacje należy jechać szczególnie ostrożnie. Ostatni czynny posterunek zapowiadawczy powinien powiadomić drużynę pociągową za pomocą rozkazu Ad, które odcinki szlaku oraz stacje są nieczynne. (3) Przy pociągach ratunkowych, które składają się tylko z parowozu oraz wagonu sanitarnego, narzędziowego i t. d. wyposażonych w hamulec zespolony, wolno wykonywanie obowiązków kierownika pociągu przekazać wyjątkowo maszyniście, albo urzędnikowi warsztatowemu jadącemu z pociągiem (§ 39 (5) e)), jeżeli nie ma żadnego innego urzędnika dostatecznie obeznanego ze służbą ruchu.
(4) W sprawie jazdy po niewłaściwym torze zobacz (§ 20 (2) d).
(5) Inne przepisy o pociągach ratunkowych zobacz “Przepisy o niesieniu pomocy w razie wypadków i nadzwyczajnych wydarzeń na kolejach” (Buvo).
§ 74 .
Jazdy parowozów
(1) Pojedynczych parowozów nie powinno się o ile możności wyprawiać luzem, lecz wykorzystywać na przyprząg, chociażby nie zachodziła potrzeba w tym kierunku. Wolno je dodawać tylko do takich pociągów, których normalna szybkość nie przekracza dozwolonej szybkości dla danych parowozów.
(2) Dyrekcja rozstrzyga, jakie serie parowozów mogą wogóle kursować na poszczególnych szlakach i jakie w szczególności wolno wyprawiać w pociągach parowozowych albo wyłącznie trakcją pojedynczą (§ 57 (7)).
(3) Pociągi parowozowe (załącznik 29 (10)) mogą się składać najwyżej z 20 parowozów. Parowozy wyposażone w hamulce o sprężonym powietrzu należy wstawiać na czoło i hamować z pierwszego parowozu. Parowozy wyposażone w hamulce o sprężonym powietrzu biegnące za parowozem prowadzącym, mają wytwarzać najwyżej tyle siły pociągowej, aby mniej więcej same mogły się poruszać. Ponad to potrzebną siłę pociągową powinien wytwarzać parowóz prowadzący. Parowozom niewyposażonym w hamulce o sprężonym powietrzu, nie wolno zupełnie ciągnąć. W pociągach złożonych z elektrowozów może prócz tego najwyżej co drugi elektrowóz jechać z podniesionym pantografem.
(4) Do pociągów parowozowych wolno za zezwoleniem Dyrekcji doczepiać pojedyncze wagony dla przewozu drużyn parowozowych i części zapasowych dla przewożonych parowozów.
(5) Jazdy parowozów nieprzewidziane rozkładem jazdy należy uważać za pociągi nadzwyczajne (§ 66 do 70).
(6) Zimnych parowozów na własnych kołach nie wolno wyprawiać z założonymi drążkami napędowymi. Wiązary mogą być zdjęte, powinny jednak ze względu na wolną siłę odśrodkową, o ile możności zostać na parowozie; w tym przypadku w s z y s t k i e wiązary winny być umieszczone zgodnie z wymaganiami ruchu.
(7) Zimne parowozy z umieszczonymi przepisowo wiązarami 2 rozstępem osi nie mniejszym niż 2,5 m mogą być przewożone jako ciężkie pojazdy (załącznik 29 (10) do (13)) w pociągach towarowych o największej dozwolonej szybkości do 65 km/godz.
(8) Przy przewożeniu zimnych parowozów nie wolno w żadnym przypadku przekroczyć wypisanej na nich dozwolonej szybkości. Przy parowozach ze zdjętymi drążkami napędowymi i wiązarami nie może prócz tego wolna siła odśrodkowa odciążek na żadnym kole przekroczyć 15 % nacisku stojącego koła na szyny. Największa szybkość, z jaką zimny parowóz wolno następnie wyprawiać, powinna być wykazana przez właściwą wysyłającą jednostkę służbową albo jego nadawcę i oznaczona na parowozie za pomocą tabliczek.
(9) Ten sam przepis dotyczy także przewozu nieczynnych elektrowozów (bez napięcia) i wagonów motorowych z drążkami napędowymi. Wolno przy tym drążków napędowych nie zdejmować, jeżeli zabezpieczono silniki od samoczynnego uruchomienia w czasie jazdy. Jeżeli więc na pojeździe znajduje się całe urządzenie napędowe, to można przy elektrycznych lokomotywach Kolei Rzeszy odstąpić od wykazywania wolnej siły odśrodkowej.
(10) Przy przewozie wagonów motorowych elektrycznych i spalinowych bez drążków napędowych za pomocą obcej siły pociągowej, należy przestrzegać postanowień o wyłączeniu motorów, trybów i t. d. zawartych w przepisach obsługi tych pojazdów (zob. także § 88 (1) 1)).
§ 75
Pługi odśnieżne
(1) Pługów odśnieżnych na własnych kołach lub wagonów służących do łamania gołoledzi, nie wolno w pociągach o szybkości większej niż 30 km/godz. wstawiać przed parowóz pociągowy (BO, Reg. bud. i ruchu kol. (§ 71)). Należy je w tym przypadku wyprawiać jako pociągi nadzwyczajne.
(2) Pługi odśnieżne złączone na stałe z parowozem, bez własnych kół (lemiesze odśnieżne), dozwolone są przy każdej szybkości (BO, Reg. bud. i ruchu kol. (§ 71)).
§ 76
Jazda pojedynczych wagonów bez parowozu na szlaku
Pojazdów normalnego taboru na ogół nie wolno wysyłać bez parowozu na szlak lub też tam ustawiać. Wyjątki dopuszczalne tylko za zezwoleniem Oddziału Ruchu. Zezwolenie powinno zawierać zarazem potrzebne przepisy o środkach zabezpieczenia ruchu.
