§ 127. Stosunek służbowy pracownika rozwiązuje się w razie:
1) dobrowolnego wystąpienia (§ 128, § 55 ustęp ostatni i § 61 ust. 2 i 3).
2) zwolnienia ze służby (§ 129-134 i § 139 ust. 1).
3) wydalenia ze służby (§ 139 ust. 2).
4) śmierci (§ 110).
Ponadto rozwiązanie stosunku służbowego może nastąpić wskutek samowolnej nieobecności pracownika na służbie (§ 30 ust. 3). Pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek służbowy, wydaje władza przełożona, na jego żądanie, zaświadczenie, stwierdzające czas i rodzaj odbytej służby oraz na życzenie ocenę zachowania się w służbie i z wyjątkiem zwolnienia na podstawie § 133 przyczynę rozwiązaniu stosunku służbowego.
§ 128. Pracownik może zgłosić władzy służbowej na piśmie swoje wystąpienie ze służby. Zgłoszenie wystąpienia wymaga przyjęcia ze strony tej władzy, która pracownika mianowała (zaliczyła). Przed wystąpieniem ze służby winien pracownik należycie zdać służbę i zwrócić znajdujące się w jego rękach przedmioty, będące własnością P. K. P. oraz legitymację służbową.
Decyzje co do przyjęcia zgłoszenia wystąpienia ze służby można odroczyć tylko wtedy, gdy pracownik pozostaje w śledztwie karnem, gdy wdrożono przeciw niemu dochodzenie dla wyjaśnienia sprawy (§ 87) lub gdy zalega z zobowiązaniami pieniężnemi wynikłem ze stosunku służbowego. Jeżeli pracownikowi nie zakomunikowano żadnej decyzji w sprawie zgłoszonego przez niego wystąpienia ze służby w ciągu czterech tygodni zgłoszenie to uważa się za przyjęte. Przez dobrowolne wystąpienie ze służby pracownik i jego rodziny tracą wszelkie prawa, wynikające ze stosunku służbowego.
§ 129. Władza, która mianowała pracownika lub zaliczyła w poczet pracowników nieetatowych, winna zwolnić go ze służby w razie:
1) stwierdzenia, braku obywatelstwa polskiego lub obywatelstwa Wolnego Miasta Gdańska,
2) stwierdzenia przez Kolejowa Komisję Lekarska trwałej fizycznej lub umysłowej niezdolności do pełnienia obowiązków służbowych na zajmowanem stanowisku,
3) długotrwałej choroby (§ 132).
§ 130. Władza, która mianowała pracownika lub zaliczyła w poczet pracowników nieetatowych, może zwolnić go ze służby w razie:
1) ukończenia przezeń 60 roku życia i osiągnięcia wysługi emerytalnej, dającej prawo do zaopatrzenia emerytalnego;
2) ukończenia przezeń 55 roku życia i osiągnięcia przezeń wysługi emerytalnej, stanowiącej podstawo, pełnego zaopatrzenia emerytalnego;
3) dwukrotnej, co najmniej w odstępie jednego roku bezpośrednio po sobie następującej, niedostatecznej kwalifikacji służbowej.
§ 131. Pracownik, który ukończył 60 lat lub który ukończył 55 lat i osiągnął wysługę, emerytalną, stanowiącą podstawę pełnego zaopatrzenia emerytalnego, ma także prawo domagać się zwolnienia ze służby. W tym przypadku władza, która mianowała (zaliczyła) pracownika, winna zarządzić zwolnienie go ze służby w terminie do 3 miesięcy.
§ 132. Władza, która pracownika mianowała lub zaliczyła go w poczet pracowników nieetatowych, rozwiązuje z nim stosunek służbowy, jeżeli nieobecność na służbie wskutek choroby licząc łącznic z urlopem dla poratowania zdrowia, trwa rok u pracowników etatowych, 39 zaś tygodni u pracowników nieetatowych. Na wyjątki od powyższego postanowienia może zezwolić Minister Komunikacji w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie.
Przy obliczeniu czasu trwania choroby liczy się jako przerwy tylko te okresy pełnienia służby, które wynoszą przynajmniej połowę okresu choroby, poprzedzającego zgłoszenie się do służby. Jeśli służba czynna trwała krócej, poszczególne okresy choroby zlicza się razem.
§ 133. W ciągu dziesięciu lat od dnia objęcia służby przez pracownika nieetatowego, po zaliczeniu go w poczet pracowników nieetatowych, władza, która zaliczyła pracownika, ma prawo według swego uznania i bez podania przyczyn rozwiązać z nim stosunek służbowy za trzymiesiecznem wypowiedzeniem. Do okresu 10 lat wlicza się tylko służby odbyta na P. K. P.
§ 134. W razie reorganizacji P. K. P. lub też w przypadkach, gdy zajdą okoliczności, nie pozwalające ze względu na dobro służby na dalsze zatrudnienie pracownika, Minister Komunikacji ma prawo przenieść w stan nieczynny każdego pracownika, o ile nie można zastosować postanowień § 133. Przez czas pozostawania w stanie nieczynnym pracownik pobiera uposażenie (wynagrodzenie) służbowe, Pracownika w stanie nieczynnym Minister Komunikacji może w każdej chwili powołać zpowrotem do pełnienia służby; jeśli jednak powołanie takie nie nastąpi, w stosunku do pracowników etatowych, w ciągu sześciu miesięcy, w stosunku zaś do pracowników nieetatowych w ciągu trzech miesięcy od chwili przeniesienia pracownika w stan nieczynny, zwalnia go właściwa (§ 120) władza ze służby.
Pracownika w stanie nieczynnym może właściwa władza (§ 129) każdej chwili zwolnić ze służby, jeśli zachodzą warunki przewidziane w § 129, 130 i 131. Skutki przewidziane w § 123, 124 i 126 maja analogiczne zastosowanie w odniesieniu do pracowników, pozostających w stanie nieczynnym, o ile zajdą okoliczności przewidziane w § 121.
§ 135. Postanowienia § 128 ust. 3 mają analogiczne zastosowanie do wszystkich przypadków zwolnienia ze służby, przewidzianych w §§ 129-134 i § 139 ust. 1.
§ 136. Uprawnienia pracownika zwolnionego ze służby w myśl postanowień § 120-134 i § 139 ust. l do zaopatrzenia emerytalnego bądź do odprawy ocenia się według obowiązujących przepisów emerytalnych. Pracownik nieetatowy zwolniony ze służby w przypadkach wyliczonych w § 129, 130 p. 3, 133, 134 i 139 ust. 1, który nie ma z mocy obowiązujących przepisów emerytalnych prawa ani do zaopatrzenia emerytalnego ani też do odprawy, otrzymuje jednorazowa odprawę, której wysokość i warunki określi Minister Komunikacji w drodze rozporządzenia w porozumieniu z Ministrem Skarbu.
§ 137. Właściwa władza (§ 129) może, zamiast zwolnić pracownika w myśl postanowień § 129 p. 2, pozostawić go nadal w służbie na innem stanowisku równorzednem lub też za jego zgodą na niższem, o ile Kolejowa Komisja Lekarska uznała go za zdolnego do służby w innem stanowisku. W przypadku pozostawienia pracownika na jego prośbę na stanowisku niższem, wchodzą w zastosowanie postanowienia § 35 ust. 3.
§ 138. Pracownika, zwolnionego ze służby w myśl postanowień § 129 p. 2 i 3 i pobierającego zaopatrzenie emerytalne, można w razie odzyskania przezeń zdolności do pełnienia obowiązków służbowych każdej chwili powołać na służbę na stanowisko nie niższe od zajmowanego przezeń przed rozwiązaniem stosunku służbowego. Okresu między rozwiązaniem stosunku służbowemu a ponownem zawiązaniem togo stosunku nie zalicza się do służby (§ 11).
§ 139. Zwolnienie pracownika ze służby następuj wskutek prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnemu. opiewającego na zwolnienie.
Wydalenie pracownika ze służby następuje wskutek:
a) prawomocnego orzeczeniu dyscplinarnego, opiewającego na wydalenie.
b) skazania prawomocnym wyrokiem sadu karnego w przypadkach określonych w § 4 p. 1,
c) uzyskania przyjęcia na służbę podstępem, przedstawienie fałszywych lub nieważnych dokumentów, przez zatajenie lub niezgodne z prawda przedstawienie okoliczności, stanowiących przeszkodę do przyjęcia na służbę (§ 4 p. 1) i to bezwzględu na upływ czasu (§ 119) i niezależnie od odpowiedzialności karno-sadowej.
Zatajenie lub niezgodne z prawdą przedstawienie okoliczności, o których mowa w § 4 p. 2 i 3. stanowiących przeszkodę do przyjęcia do służby, powoduje odpowiedzialność dyscyplinarną bez względu na upływ czasu (§ 119). Każde wydalenie pracownika ze służby pociąga za sobą skutki wymienione w § 67.
§ 140. W razie śmierci pracownika etatowego wstrzymuje się wypłatę jego uposażenia z pierwszym dniem miesiąca następującego po zgonie.
W razie śmierci pracownika nieetatowego wstrzymuje się wypłatę jego wynagrodzenia z dniem śmierci. Rodzina (żona i dzieci), pozostająca na utrzymaniu pracownika do jego śmierci, ma prawo na pokrycie kosztów pogrzebu do pośmiertnego w sumie trzech miesięcznego ostatniego jego uposażenia lub wynagrodzenia. Uposażenie lub wynagrodzenie nadpłacone pracownikowi nie podlega potraceniu z pośmiertnego. Jeśli pracownik nie miał rodziny (żona i dzieci) na swojem utrzymaniu, to osobie, która poniosła koszty pogrzebu, zwraca się udowodnione wydatki na pogrzeb, w wysokości nieprzekraczającej trzechmiesięcznego ostatniego uposażenia lub wynagrodzenia zmarłego.
