OKÓLNIK MINISTRA KOMUNIKACJI NR 54
z dnia 23 listopada 1970 roku
w sprawie wprowadzenie w życie Instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy naprawach bieżących, przeglądach okresowych i obrządzaniu parowozów w lokomotywowniach Mtp 36 (Dz. Urz. MK Nr 36, poz. 249).
W związku z § 4 zarządzenia Ministra Komunikacji Nr 7 z dnia 24 stycznia 1969 r. w sprawie poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w resorcie komunikacji (Dz. Urz. Nr 3 póz. 16) zatwierdza się do użytku służbowego od dnia l lipca 1971 r. Instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy naprawach bieżących, przeglądach okresowych i obrządzaniu parowozów w lokomotywowniach Mtp 36, która ukaże się w osobnym wydaniu książkowym.
Nr CZT4-65100-2/78
MINISTER
z upoważnienia
() mgr inż F. Rychlik
Dyrektor Centralnego Zarządu
WYKAZ
jednostek organizacyjnych, które otrzymują do użytku służbowego Instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy naprawach bieżących, przeglądach okresowych i obrządzaniu parowozów w lokomotywowniach
I. W ministerstwie Komunikacji:
według obowiązującego rozdzielnika,
Główna Biblioteka Komunikacyjna OJTEK.
II. W dyrekcjach okręgowych kolei państwowych:
według oddzielnego rozdzielnika.
III. W jednostkach organizacyjnych podległych DOKP:
oddziały trakcji, zarządy kolei dojazdowych,
ośrodki szkolenia kursowego,
lokomotywownie, parowozownie kd.
IV. Jednostki pozadyrekcyjne i poza PKP:
technika kolejowe i zasadnicze, szkoły zawodowe PKP,
Centralny Ośrodek Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa,
Zjednoczenie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego,
Zarząd Główny ZZK.
WYKAZ
stanowisk pracy, dla których przewidziane są do użytku służbowego egzemplarze Instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy naprawach bieżących, przeglądach okresowych i obrządzaniu parowozów w lokomotywowniach
I. W Ministerstwie Komunikacji
W Centralnym Zarządzie Trakcji i C.Z. Kolei Dojazdowych:
naczelnik wydziału technicznego,
pracownicy wydziału utrzymania parowozów, wydziału mechanicznego kd,
starszy inspektor bhp.
II. W dyrekcjach okręgowych kolei państwowych W zarządzie trakcji i zarządzie kd:
pracownicy działu napraw parowozów, działu mechanicznego kd,
starszy kontroler,
starszy instruktor trakcji,
starszy instruktor bhp.
III. W jednostkach podległych DOKP
1. W oddziałach trakcji, zarządach kd:
naczelnik i jego zastępcy,
kontroler,
pracownik bhp.
2. W lokomotywowniach, parowozowniach kd:
naczelnik i jego zastępcy,
kierownik oddziału napraw parowozów,
dyspozytorzy,
majstrowie napraw parowozów,
majster placowy, . brygadziści napraw i obrządzania parowozów,
maszyniści instruktorzy,
społeczni inspektorzy pracy,
pracownik bhp,
brygadzista, elektromonter.
§1.
1. Celem instrukcji jest ustalenie jednolitych zasad i wymagań oraz określenie podstawowych środków, zapewniających bezpieczeństwo i higienę pracy przy naprawach bieżących, przeglądach okresowych i obrządzaniu parowozów w lokomotywowniach.
2. Postanowienia zawarte w instrukcji obowiązują pracowników służby trakcji, zajmujących się utrzymaniem lokomotyw parowych i ich obrządzaniem, jak również personel bezpośredniego i pośredniego nadzoru technicznego oraz personel instruktorski.
§ 2
Pracownicy zatrudnieni przy naprawie, przeglądach okresowych i obrządzaniu parowozów powinni:
1) posiadać odpowiednią kategorię zdrowia, określoną przepisami S1,
2) mieć odpowiednie kwalifikacje zawodowe,
3) posiadać odpowiednie przeszkolenie z zakresu bhp,
4) zdać sprawdzające egzaminy kwalifikacyjne I stopnia w przypadku obsługiwania urządzeń i narzędzi o napędzie elektrycznym (zgodnie z Zarządzeniem Ministra Komunikacji nr 146 z dnia 28.6.1966 r. Dz. Urz. Nr 20, póz. 165),
5) przestrzegać zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, a w szczególności:
a) wykonywać pracę w sposób zgodny z zasadami i przepisami bhp oraz przestrzegać wydawanych w tym zakresie zarządzeń i wskazówek przełożonych,
b) dbać o należyty stan maszyn i urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz należyty porządek i czyste utrzymanie stanowiska pracy,
c) używać przydzielonej odzieży roboczej, ochronnej i sprzętu ochrony osobistej i dbać o jej czystość,
d) poddawać się badaniom lekarskim okresowym i kontrolnym,
e) brać udział w szkoleniu i instruktażu z zakresu bhp,
f) niezwłocznie zawiadamiać przełożonych o zauważonym w zakładzie pracy wypadku przy pracy albo zagrożeniu dla życia ludzkiego,
g) szczegółowo zapoznać się ze stanowiskową instrukcją bhp,
h) przed przystąpieniem do pracy sprawdzić stan wyposażenia technicznego stanowiska pracy, stan narzędzi, osłon i zabezpieczeń stosowanych na danym stanowisku pracy.
§ 3
1. Do obowiązków średniego nadzoru (brygadzisty, majstra, kierownika oddziału napraw itp.) należy:
a) organizowanie stanowisk roboczych zgodnie z zasadami bhp,
b) organizowanie, przygotowywanie i prowadzenie robót w sposób zabezpieczający przed wypadkami przy pracy i schorzeniami,
c) nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w pomieszczeniach i na stanowiskach pracy,
d) nadzór nad przestrzeganiem przez pracowników zasad i przepisów bhp,
e) nadzór nad używaniem przez pracowników przydzielonej odzieży roboczej, ochronnej i sprzętu ochrony osobistej,
f) przeprowadzanie na każdej zmianie przed rozpoczęciem pracy 510 minutowego pouczenia pracowników w zakresie bezpiecznych metod pracy.
2. W przypadku opuszczenia stanowiska pracy przez pracownika nadzoru powinien on wyznaczyć swego zastępcę, posiadającego odpowiednie kwalifikacje.
§ 4
Organizacja pracy w lokomotywowni zgodnie z wymogami przepisów bhp należy do naczelników lokomotywowni. W szczególności w ramach postanowień ust. 1 naczelnik lokomotywowni powinien:
a) organizować pracę w lokomotywowni w sposób zapobiegający możliwości powstawania warunków grożących wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi schorzeniami wywołanymi warunkami pracy,
b) sprawować nadzór nad przestrzeganiem w lokomotywowni zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów o ochronie pracy, a także w razie potrzeby operatywnie regulować te zagadnienia,
c) ustalać strefy zagrożenia wypadkowego w lokomotywowni,
d) zabraniać wstępu osobom postronnym do ustalonych stref zagrożenia, bez odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej,
e) inicjować metody pracy mające na celu polepszenie stanu bhp w lokomotywowni.
§ 5
1. Na stanowiskach pracy w strefach zagrożenia należy wywiesić lokalnie obowiązujące instrukcje bhp.
2. W obrębie stanowiska pracy nie należy gromadzić żadnego materiału, części zamiennych, narzędzi i urządzeń nie związanych bezpośrednio z wykonywanymi czynnościami.
3. W halach lokomotywowni i w obrębie stanowiska pracy nie powinny znajdować się luźno pozostawione zbędne materiały, części zamienne, urządzenia i narzędzia utrudniające transport, swobodne i bezpieczne
poruszanie się pracowników przy wykonywaniu służbowych czynności.
4. Części i materiały zużyte lub przewidziane do regeneracji powinny być lokowane w miejscach do tego wyznaczonych.
5. Stanowiska pracy, pomieszczenia warsztatowe, drogi transportowe i przejścia należy utrzymywać w stanie czystym i uprzątniętym, aby uniknąć z tego tytułu pośliźnięć lub upadków. Prace te należy przeprowadzać na bieżąco, zwracając szczególną uwagę, aby:
a) rozlane oleje i smary (szczególnie w lokomotywowniach stosujących mazut jako materiał opałowy) zasypać trocinami lub piaskiem oraz okresowo usuwać;
b) oblodzone lub zasypane śniegiem miejsca oczyszczać lub posypywać piaskiem.
6. Pomieszczenia służbowe i teren lokomotywowni powinny być należycie oświetlone zgodnie z normą PN-57/E-02030 i PN-68/E-02033. Przy użyciu dodatkowego oświetlenia przy pracach w palenisku parowozu, zbiorniku tendra, w kanałach rewizyjnych itp. należy stosować lampy przenośne o obniżonym napięciu, nie przekraczającym 24 V z osłonami metalowymi.
7. Narzędzia, pomoce warsztatowe i inne urządzenia powinny być sprawne technicznie, właściwe do danej pracy, utrzymywane w stanie czystym i każdorazowo przed przystąpieniem do pracy sprawdzone. Wszelkie maszyny i urządzenia techniczne o napędzie elektrycznym muszą posiadać zabezpieczenie chroniące obsługę od porażeń prądem elektrycznym, to jest muszą być odpowiednio izolowane (zerowane, uziemione itp.).
8. Przy wypalaniu przewodów rurowych oraz ich wyżarzaniu i studzeniu wyloty rur w żadnym przypadku nie mogą być skierowane w stronę pracowników. Dotyczy to również innych przedmiotów posiadających wewnętrzne otwory (komory). Przy wszelkich pracach naprawczych i montażowych zabrania się:
a) przedłużać klucz do przykręcania lub odkręcania śrub i nakrętek innym kluczem,
b) stosować podkładki dla zmniejszenia rozwartości klucza,
c) odkręcać i przykręcać nakrętki i śruby za pomocą młotka i przecinaka,
d) kłaść narzędzia, części i inne przedmioty na krawędzi: pomostów, lokomotyw, kanałów i stojaków,
e) wykonywać jakiekolwiek naprawy przy zbiornikach będących pod ciśnieniem,
f) pracy na wysokościach powyżej l m bez odpowiedniego pomostu lub innego zabezpieczenia.
9. Pomosty, kozły, stojaki, przenośne schodki i drabiny powinny być sztywnej konstrukcji i w zależności od obciążenia odpowiednio wytrzymałe.
10. Materiały ciekłe o właściwościach szkodliwych dla zdrowia lub gorące, których ciężar brutto przekracza 25 kg, nie mogą być przenoszone przez jednego pracownika. Nie wolno przenosić balonów z kwasami i innymi niebezpiecznymi płynami na plecach lub przed sobą. Przy przenoszeniu należy korzystać z kosza z uchwytami i przenosić we dwoje.
11. Przelewanie kwasów lub innych cieczy szkodliwych dla zdrowia powinno odbywać się z balonu ustawionego na specjalnie do tego celu przeznaczonym stojaku.
12. Przy rozcieńczaniu kwasów należy zawsze wlewać kwas do wody, a nie odwrotnie, używając przy tym rękawic i okularów ochronnych.
13. Parowóz odstawiony na przegląd okresowy (PO) powinien posiadać należycie oczyszczoną i wymytą skrzynię ogniową, popielnik i podwozie, zgodnie z Mtp 32 § 1 pkt 2 zeszyt 1.
14. Parowozy odstawione do naprawy i przeglądów okresowych należy:
W halach parowozowni:
a) ustawić na wyznaczanym stanowisku kominem parowozu pod okapem wyciągowym.
Dopuszczalne czasowe odstępstwo od powyższego może nastąpić w przypadku wywiązywania zespołów kołowych na zapadni lub demontażu układu napędowego;
b) przepustnicę dobrze zamknąć, nawrotnicę ustawić w położeniu środkowym, zawory przedmuchowe cylindrów otworzyć, hamulec ręczny zacisnąć i szczelnie zamknąć klapy popielnika;
c) parowóz pod ciśnieniem podklinować z obu stron, a parowóz zimny wystarczy podklinować tylko od strony bramy wjazdowej;
d) przy wyjeździe z hali parowozem należy stosować odpowiednie postanowienia przepisów o sygnalizacji E1, a bramy wjazdowe po otwarciu muszą być zabezpieczone przed samoczynnym zamknięciem;
e) przejazdy parowozem w obrębie stanowisk pracy może wykonywać tylko drużyna parowozowa w pełnym składzie;
f) kierować manewrami na torach trakcyjnych może tylko pracownik posiadający ścisły egzamin na ustawiacza i posiadający właściwy sprzęt sygnalizacyjny;
g) przy wszelkich przesunięciach parowozu na stanowiskach naprawczych należy się uprzednio upewnić, czy pod parowozem i w obrębie poruszanego parowozu nie znajdują się pracownicy lub przedmioty i urządzenia;
h) na poruszanym (przesuwanym) parowozie dozwolone jest przebywanie pracowników tylko w budce maszynisty;
i) w przypadku przeciągania parowozu linią w obrębie jej zasięgu z obu stron nie powinni znajdować się pracownicy.
Na torach trakcyjnych:
j) przepustnicę dobrze zamknąć, nawrotnicę ustawić w położeniu środkowym, zawory przedmuchowe cylindra otworzyć, hamulec ręczny zacisnąć i klapy popielnika szczelnie zamknąć;
k) odstawiony parowóz z obu stron pod-klinować i osygnalizować tarczami D1. jeżeli wjazd na ten tor nie jest zabezpieczony w inny sposób, uniemożliwiający wjazd innego pojazdu trakcyjnego bez udziału odpowiedniego pracownika.
15. Na torach zelektryfikowanych pod siecią trakcyjną nie wyłączoną spod napięcia i nie uszynioną nie wolno wykonywać żadnych prac na tych częściach parowozu i tendra, które wymagałyby lub umożliwiały zbliżenie pracownika lub używanych w czasie pracy narzędzi do sieci trakcyjnej lub jej elementów konstrukcyjnych pod napięciem (izolowanych od ziemi i szyn kolejowych) na odległość mniejszą niż 1,5 m. Na torach zelektryfikowanych nie wolno myć parowozu lub też zdemontowanych części wodą pod ciśnieniem (dotyczy to również tych miejsc, gdzie linia wysokiego napięcia znajduje się w zasięgu strumienia wody), gdyż grozi to porażeniem.
16. Na parowóz lub tender należy wchodzić i schodzić zawsze twarzą zwróconą do pojazdu, trzymając się rękami za poręcze lub uchwyty, zachowując szczególną ostrożność, gdyż stopnie i poręcze mogą być zaoliwione, mokre i oblodzone, a blacha stopni wytarta. W związku z tym wytarte i zużyte blachy stopni należy wymieniać i oczyszczać, szczególnie przy naprawach i przeglądach okresowych parowozu.
17. Nie wolno wchodzić i schodzić z parowozu lub tendra trzymając jednocześnie w rękach narzędzia lub inne przedmioty.
18. Nie wolno odkręcać z urządzeń: korków odwadniających, dławnic lub części osprzętu bez upewnienia się, że urządzenie nie jest pod parą, ciśnieniem gazów czy pod sprężonym powietrzem. Nie wolno również odmrażać żarem węglowym trzymanym na łopacie: kurków, zbiorników ciśnieniowych bez upewnienia się, że kurki znajdują się w położeniu zamkniętym.
19. Podczas przygotowania i dawkowania środków chemicznych do poprawiania wody kotłowej należy używać okularów i rękawic ochronnych. Nie wolno wsypywać przygotowanego preparatu do tendra, jeżeli pracownik ustawiony jest twarzą w kierunku wiejącego wiatru i nie zabezpieczony w okulary i rękawice ochronne. Należy zachować szczególną ostrożność przy wchodzeniu na tender w celu wsypania środków chemicznych do kadzi tendrowej, stosowanych do poprawiania wody kotłowej.
20. Przy korzystaniu z zapadni należy ją tak zabezpieczyć poręczami, aby uniemożliwić
wpadnięcie do otwartej zapadni przechodzących pracowników.
Po zakończonej pracy zapadnię należy uporządkować i zabezpieczyć przez zasunięcie blach pomostowych i ułożenie pokryw zabezpieczających przed wpadnięciem.
Schodki wejściowe do zapadni powinny być czyste i nie uszkodzone, głęboki kanał oświetlony zgodnie z normą PN-57/E-02030 i PN-68/E-02033, ściany pobielone na biało, a posadzka sucha. Parowóz na zapadni hydraulicznej należy ustawić w ten sposób, aby oś zestawu pokrywała pionową oś tłoka zapadni, co osobiście powinien sprawdzić pracownik nadzoru.
21. Do kanałów naprawczych: kontrolnych i oczystkowych należy wchodzić tylko schodkami do tego celu przeznaczonymi i z rękami wolnymi; przenoszone narzędzia należy pozostawić na brzegu kanału; podobnie należy postąpić przy wyjściu z kanału. Poza tym kanały muszą być czyste, odwodnione, nie zaoliwione i nie zaśmiecone.
22. Przeskakiwanie przez kanały jest zabronione; należy korzystać wyłącznie z drewnianych przenośnych pomostów, które muszą być ułożone w odpowiedniej odległości od zderzaków naprawianego parowozu i tendra.
23. Podczas wchodzenia i wychodzenia z kanału należy uważać na studzienki ściekowe, znajdujące się przeważnie w pobliżu schodków, które powinny być zabezpieczone przez pokrycie kratą.
24. Nie wolno uruchamiać urządzeń dźwigowych, które mają przekroczoną datę rewizji okresowych lub nie są sprawne technicznie.
25. Nie wolno używać wszelkich urządzeń trakcyjnych i warsztatowych (żurawi stałych i ruchomych, suwni, przesuwni, obrotnic, zapadni, podnośników Beckera i Kutruffa, tokarek itp.) przez pracowników nie posiadających do tych urządzeń wymaganych uprawnień.
26. Nie wolno przebywać ludziom w zasięgu pracy suwnic, dźwigów itp.
27. Pracownicy upoważnieni do obsługi urządzeń elektrycznych obowiązani są posiadać złożony egzamin kwalifikacyjny z zagadnień bhp.
28. Na kanałach naprawczych i oczystkowych nie wolno uruchamiać urządzeń odmulających, jeżeli parowóz jest pod parą. Odmulanie powinno odbywać się w miejscu specjalnie na ten cel przeznaczonym, przy uprzednim upewnieniu, czy pod lub z tyłu parowozu nie znajdują się ludzie. Tor wyznaczony do odmulania parowozów powinien mieć podsypkę z grubego tłucznia.
29. Podczas transportu ręcznymi środkami transportowymi korzystać należy ze sprawnego i gwarantującego bezpieczną pracę sprzętu. Wózki akumulatorowe mogą obsługiwać wyłącznie pracownicy do tego upoważnieni. Przewożenie osób na platformach wózków ręcznych i akumulatorowych jest zabronione.
30. Przy wszelkich pracach naprawczych i konserwacyjnych powodujących odpryski należy korzystać z okularów ochronnych.
1. Praca wewnątrz kotła i zbiorników tendra powinna być nadzorowana z zewnątrz przez wyznaczonego do tego celu pracownika.
2. Dokonywanie robót kotlarskich na zewnątrz kotłów i tendrów na wysokościach powyżej l m może odbywać się tylko z pomostów lub odpowiednich stojaków zabezpieczonych poręczami wysokości 1,1 m oraz krawężnikami 0,i5 m (§ 28 Rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej, Zdrowia, Przemysłu, Odbudowy z dnia 6 listopada 1946 r. Dz. Urz. R. P. nr 62, póz. 344 lub innych zabezpieczeń).
3. Roboty kotlarskie w skrzyni ogniowej mogą być wykonywane, jeżeli temperatura wnętrza jest poniżej 50°C, przy czym przy temperaturze wnętrza paleniska w granicach 40-50°C pracownicy nie mogą przebywać dłużej niż 20 minut.
4. Należy stosować w całej rozciągłości instrukcję bezpieczeństwa pracy przy robotach kotlarskich (T/res/9, zarządzenia MK nr 338 z dn. 14 listopada 1955 r. Biuletyn MK nr 28).
5. Podczas pracy w zbiornikach mazutu na tendrach i w kadziach wodnych tendra stosować grawitacyjną, a w miarę możliwości mechaniczną wymianę powietrza.
6. Pracownicy wykonujący pracę w zbiornikach mazutowych powinni posiadać odpowiednią odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej.
7. Wszelkie prace spawalnicze przy zbiornikach mazutowych należy wykonywać z zachowaniem szczególnej ostrożności jak przy zbiornikach z materiałami łatwopalnymi.
§ 7
1. Przy pracach związanych z oczyszczaniem lub naprawą wnętrza dymnicy i skrzyni ogniowej ich drzwi należy zabezpieczyć przed samoczynnym zamknięciem się.
2. Przy oczyszczaniu dymnicy pracownik powinien być zabezpieczony od upadku przez zastosowanie odpowiedniego pomostu z poręczą i krawężnikiem.
§8
Przed przystąpieniem do demontażu i naprawy inżektora na gorącym parowozie należy:
a) zamknąć główny zawór parowy odbiornicy pary,
b) zamknąć zawór parowy inżektora,
c) zamknąć zawór odcinający przy zaworze zasilającym,
d) otworzyć do oporu wrzeciono zaworu parowego inżektora,
e) otworzyć zawór przeciwpożarowy.
§ 9
Podczas naprawy na gorących parowozach takich podzespołów, jak: gwizdawka, zawory bezpieczeństwa, sprężarka powietrzna, odmulacz, dmuchawka, zakrapiacz popielnika, stoker, turbina parowa oświetleniowa itp. należy w ramach koordynacji robót zapewnić bezpieczeństwo pracy, uniemożliwiając uruchomienie ww urządzeń podczas tej naprawy.
§ 10
Części armatury kotłów i zbiorników łączące się z przestrzenią wodną lub parową wolno demontować dopiero po stwierdzeniu, że nastąpił całkowity spadek ciśnienia.
§ 11
Dokonywanie wszelkich prac połączonych z uderzeniami, np. nitowanie, uszczelnianie lub ostukiwanie przy kotłach, zbiornikach i armaturze znajdujących się pod ciśnieniem, jest zabronione.
§12
W przypadkach konieczności dokonania na stanowiskach naprawczych próby odmulacza kotła po naprawie należy odmulać pod nadzorem brygadzisty lub majstra.
§ 13
Przy pracy na zbieralniku pary parowóz należy ustawić na stanowisku wyposażonym w dźwignik i pomost nad kotłem dla złożenia niezbędnych narzędzi i zdemontowanego zbieralnika.
§ 14
Na gorącym parowozie wolno dociągać jedynie wy czystki umieszczone na stojaku kotła przy ciśnieniu w kotle poniżej 4 atn. Nie wolno dociągać wyczystek w dymnicy. Przy dociąganiu wyczystek należy stać z boku dla uniknięcia ewentualnych poparzeń przy zerwaniu wyczystki.
§ 15
Przy zdejmowaniu pokryw inżektorów Strubego i Friedmana nakrętki krzyżowo należy poluzować dla wypuszczenia resztek pary i dopiero wówczas przez całkowite odkręcenie nakrętek wolno zdejmować pokrywę.
§16
W celu uruchomienia zaworu zapompowującego Metcalfa rękojeść zaworu wolno obrócić najwyżej o 1,5 obrotu. Nie wolno wykonywać większej ilości obrotów ze względu na możliwość całkowitego wykręcenia zaworu, co w przypadku pęknięcia grzybka oporowego może spowodować poparzenie obsługującego ten zawór.
§ 17
W przypadku zaistnienia konieczności regulacji zaworów bezpieczeństwa na gorącym parowozie pracę tę powinno wykonywać dwóch pracowników: jeden na kotle zabezpieczony pasem ochronnym i wyposażony w odpowiedni klucz, a drugi dozorujący i zarazem obserwujący wskazania manometru kontrolnego w budce maszynisty.
§ 18
Przy pracy w dymnicy należy wygasić ogień w palenisku. Praca w dymnicy na gorącym parowozie może odbywać się jedynie pod nadzorem drugiego pracownika, znajdującego się na pomoście i przy zabezpieczonych drzwiach dymnicy od samozamknięcia.
W dymnicy wolno wykonywać tylko następujące roboty:
a) zdejmowanie i zakładanie siatki odiskiernej,
b) naprawę dmuchawki,
c) uszczelnianie dyszy wylotowej i rur parowlotowych.
§19
1. Przy wykonywaniu pracy na zapadni oraz robót przy resorach, wiązarach, korbowodach, krzyżulcach, skrzyni sprzęgłowej itp. zatrudnieni pracownicy powinni być nadzorowani przez pracownika średniego nadzoru lub brygadzistę.
2. W przypadku konieczności wykonywania prac w budce maszynisty przy odłączonym tendrze od parowozu budka maszynisty powinna być osłonięta od strony tendra dla zabezpieczenia pracowników od spadnięcia.
3. Dźwiganie i przenoszenie przez jednego pracownika przedmiotów o wadze ponad 50 kg jest zabronione. Należy uważać, aby przenoszone ciężary nie opuścić na nogi własne lub innych osób.
4. Sprawdzanie współosiowości otworów montowanych części należy wykonywać za pomocą narzędzi, lecz nigdy za pomocą palców rąk.
5. Przy zakładaniu, zdejmowaniu i naprawie ciężkich części silnika parowego lub podwozia, jak: zderzaki, pokrywy cylindrowe i suwakowe, krzyżulce, resory nośne parowozu i tendra, maźnice parowozowe, zestawy kołowe, mechanizm napędowy, należy przestrzegać: ogólnych przepisów bhp dotyczących prawidłowego ubioru pracownika i oświetlenia miejsca pracy, wyposażenia we właściwy sprzęt ochrony osobistej, oprzyrządowań i narządzi; dozwolonej normy obciążenia na jednego pracownika jak również obowiązującej technologii montażu, demontażu i naprawy części i zespołów.
6. Łączenie parowozu z tendrem (prace b. niebezpieczne) należy wykonywać za pomocą odpowiednich przyrządów pod nadzorem brygadzisty w taki sposób, aby zapewnione było całkowite bezpieczeństwo zatrudnionych pracowników. Wchodzenie pomiędzy parowóz i tender podczas dojeżdżania tendrem do parowozu jest zabronione.
Nie wolno dociskać tendra do parowozu innym parowozem.
Dla dociśnięcia tendra do łączonego parowozu należy stosować ściąg śrubowy.
7. Parowozy i tendry można podnosić na stanowiskach do tego celu przeznaczonych. Podnośniki powinny posiadać odpowiednie fundamenty i muszą być właściwie ustawione w poziomie i w pionie. Podnoszenie i opuszczanie parowozu musi być równomierne, bez przechyłek, a podnośniki należy zaopatrzyć w wyłączniki krańcowe.
Między nośnymi belkami i podnośnikami należy podkładać drewniane klocki dla uniknięcia poślizgu. W czasie podnoszenia i opuszczania parowozu pracownikom nie wolno znajdować się pod parowozem. Powyższe postanowienia mają odpowiednie zastosowanie przy naprawie tendra. Podniesienie i opuszczenie parowozu i tendra powinien nadzorować pracownik średniego nadzoru lub brygadzista.
8. Podczas pracy pod parowozem lub w pobliżu mechanizmu rozrządu pary (szczególnie naprawa odmulaczy, nawrotnicy i jarzma stawidła) kierujący pracą powinien zapewnić bezpieczeństwo wszystkich pracujących.
9. Wiązary i korbowody po demontażu należy układać na kozłach metalowych z podkładką drewnianą, aby zabezpieczyć je od poślizgu.
Nie wolno ustawiać wąską płaszczyzną wiązarów ani na posadzce, ani na stojakach.
10. Przy przechodzeniu w pobliżu naprawianego parowozu należy zachować szczególną ostrożność, a to z uwagi na możliwość upadku z góry narzędzi lub części parowozowych.
11. Przy odkręcaniu lub zakręcaniu oburącz śrub, nakrętek, włazów, wy czystek itp. czynności te należy wykonywać z zachowaniem ostrożności z uwagi na możliwość ześlizgu klucza.
12. Podczas ręcznego wybijania młotem sworzni, tulejek, śrub itp. wybijak należy zawsze trzymać w kleszczach, a na ręce zakładać ochraniacze.
13. Podczas wymiany resorów, tzn. przy ich zakładaniu i zdejmowaniu zachować szczególną ostrożność oraz stosować przy tym właściwe urządzenia pomocnicze i narzędzia. Praca ta nie może być wykonywana przez jednego pracownika.
14. Podczas demontażu i montażu łożysk osiowych należy zawsze stosować wózki przesuwne, stoły, drążki itp. urządzenia (przy tej pracy występuje często niebezpieczny moment okręcenia się kadłuba na szyjce osiowej i jego spadnięcie); czynność ta powinna być wykonywana za pomocą drążków, a nie rękami.
15. Zderzaki należy demontować zgodnie z obowiązującym procesem technologicznym i nie rzucać części na posadzkę, lecz używać do tego celu podstawek lub odpowiednich przyrządów.
16. Nie wolno układać na pomostach i innych płaszczyznach poziomych parowozu części odjętych, narzędzi i innych przedmiotów. Do tego celu należy stosować skrzynki narzędziowe i stoły ślusarskie.
§ 20
Wodę z kotła należy spuszczać tylko przez odmulacz po uprzednim upewnieniu się, że ciśnienie w kotle zostało obniżone do 0 atn. i temperatura wody nie przekracza 40°C, a pod parowozem nie znajduje się żaden z pracowników.
§ 21
1. Do mycia kotła parowozowego oraz. zewnętrznego oczyszczania parowozu zarówno ciepłą jak i zimną wodą należy stosować węże wzmocnione spiralą z drutu wg PN-69/C-94133.
2. Przed użyciem węża należy go sprawdzić, czy nie jest uszkodzony, a prądnica i króciec są właściwie połączone z wężem. Niedopuszczalne jest stosowanie drutu do łączenia króćca z wężem.
3. Przenoszenie węża z jednej wy czystki kotła do drugiej powinno się odbywać po uprzednim odcięciu dopływu wody.
4. Nie wolno otwierać zaworu doprowadzającego wodę pod ciśnieniem do węża, jeśli prądownica nie jest trzymana pewnie przez wyznaczonego pracownika.
5. Wylot prądownicy powinien być trzymany zawsze w takim położeniu, aby wypływający strumień wody nie zagrażał innym pracownikom.
§ 22
Miejsce mycia zewnętrznego parowozów ciepłą wodą należy odpowiednio zabezpieczyć i oznakować tablicami ostrzegawczymi. W przypadku użycia do mycia parowozu lub zespołów gorącej wody pobieranej .z parowozu za pomocą opancerzonych węży gumowych należy stosować na przewodzie reduktory ciśnienia do 5 atn, włączając w przewód manometr kontrolny. W miejscu trzymania węża przez pracownika należy nakładać na wąż gumowy ochronę (rurę) z blachy grubości l mm i długości 1 m.
§ 23
1. Kanały oczystkowe powinny być w dobrym stanie technicznym, tzn. nie mogą mieć dziur i wybojów, a ściany boczne oraz schodki wejściowe nie mogą być uszkodzone.
2. Nie należy dopuszczać do gromadzenia się żużla i leszu dymnicowego w kanale lub obok kanału.
3. Wszelkie urządzenia techniczne (dźwigi, żurawie, wyciągniki, suwnice itp.) w składzie opału i kanale oczystkowym powinny być obsługiwane przez pracownika upoważnionego do tych czynności; nazwisko obsługującego pracownika powinno być uwidocznione na tabliczce umieszczonej na urządzeniu.
4. Doły żużlowe z wodą powinny posiadać odpowiednie zabezpieczenie przed wpadnięciem.
§ 24
1. Podczas obrządzania parowóz powinien być zabezpieczony przed samoczynnym ruszeniem, tzn. przepustnica zamknięta, nawrotnica ustawiona w środkowe położenie, kurki podcylindrowe otwarte, a ręczny hamulec zaciśnięty.
2. Na kanale oczystkowym maszynista może ruszyć parowozem tylko na sygnał podany przez czyściciela.
3. Przed każdym ruszeniem parowozu na kanale oczystkowym oraz przy nawęglaniu i pobieraniu wody maszynistę obowiązuje podanie sygnału baczność.
§ 25
1. Palenisko należy przygotować do czyszczenia podczas postoju parowozu.
2. Bezpośrednio przed rozpoczęciem oczyszczenia popielnika należy nagromadzony w nim żużel zalać wodą za pomocą zakrapiacza.
3. Podczas oczyszczania paleniska i popielnika dmuchawka powinna być lekko otwarta.
§ 26
1. Przy oczyszczaniu dymnicy, zwłaszcza przy wykonywaniu tych czynności z pomostu parowozu, należy zachować szczególną ostrożność.
2. Przy odbijaniu zacisków drzwi dymnicy czyściciel powinien trzymać się uchwytu, a przy odchylaniu samych drzwi nie stać po stronie zawiasów drzwiowych. Drzwi dymnicy należy zabezpieczyć od samozamknięcia.
3. Pomost, uchwyty i stopnie wejściowe powinny być utrzymywane w należytym stanie technicznym i czystości, aby uniknąć niebezpieczeństwa pośliźnięcia się i upadku.
4. Podczas usuwania leszu z dymnicy, aby uniknąć szkodliwego działania gazów, czyściciel powinien stać z boku otworu dymni-czego oraz używać łopaty z odpowiednio długim trzonkiem.
5. Podczas oczyszczania dymnicy powinna być lekko otwarta dmuchawka.
6. Bezpośrednio przed rozpoczęciem oczyszczania dymnicy należy nagromadzony w niej lesz zalać wodą z zakrapiacza.
7. Prace przy przedmuchiwaniu rur kotłowych należy wykonywać z odpowiednio przystosowanych pomostów.
8. Przy czyszczeniu dymnicy parowozów opalanych mazutem należy zachować ostrożność podczas otwierania drzwi dymnicy dla uniknięcia oparzeń na skutek zapłonu nagaru z mazutu.
§ 27
1. Przy nawęglaniu parowozów za pomocą żurawia obrotowego należy uważać, aby uchwyty pałąka założone na zaczepy załadowanych wózków zostały odpowiednio zabezpieczone zapadką.
2. Podnoszenie załadowanego węglem wózka może nastąpić wyłącznie na sygnał dany przez pracownika dokonującego zaczepienia pałąka na hak.
3. Podczas podnoszenia naładowanego węglem wózka i przy jego opuszczaniu na szyny nikomu nie wolno stać lub przechodzić pod wózkiem.
4. W czasie naładunku węgla na tender nie wolno nikomu przebywać na tendrze, mostku między parowozem i tendrem oraz dokonywać przeglądu parowozu i usuwania usterek, a szczególnie przy wózkach i maźnicach tendra.
5. Zluzowanie zapadki przy uchwycie pałąka lub innego zamka wózka powinno być wykonane odpowiednio długim drążkiem lub urządzeniem przez dźwigowego z pomostu żurawia, bez wchodzenia na tender.
§ 28
Podczas piaskowania parowozów otwieranie i zamykanie pokrywy zbiornika piasecznicy należy wykonywać w sposób wykluczający możliwość spadnięcia pracownika. Czynność ta powinna być wykonywana z pomostu lub drabiny przystawnej, umocowanej u podstawy za pomocą sworznia ruchomego przy konstrukcji wieży piaskowej.
§ 29
Przy przeprowadzaniu napraw bieżących, przeglądów okresowych i obrządzaniu parowozów, oprócz niniejszej instrukcji, należy przestrzegać również przepisów, instrukcji zarządzeń i wskazówek z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, dozoru technicznego oraz naprawy parowozów, w szczególności instrukcji T/res/20, T/res/9, T/res/3, T/res/4, T/res/5, Mtp 1, Mtp 2, Mtp 22, Mtp 32, a dla kd dodatkowo Wm 4, Wm 5, i Wm 24.
