Zatwierdzona zarządzeniem Ministra Komunikacji
z dnia 10 grudnia 1945 r. Nr 60/63/45
(Dziennik Urzędowy M.K. z 1945 r., Nr 16 poz 172)
INSTRUKCJA DLA MASZYNISTY STACJI WODNEJ
CZĘŚĆ I.
Do obsługi i dozoru nad stacjami wodnymi na kolejach wyznacza się maszynistów stacji wodnych, zwanych w dalszym ciągu niniejszej Instrukcji w skróceniu “maszynistami”. Pod nazwą stacji wodnej należy rozumieć zespół wszystkich urządzeń na, stacji, służących do zaopatrzenia w wodę parowozów i do potrzeb gospodarczych jak: pompownie, wieże ciśnień lub hydrofory, żurawie wodne, hydranty, ujęcia źródeł wody, studnie kopane i wiercone zasilające pompy wodą, przewody ssawne, tłoczne i rozprowadzające, oraz składy paliwa (twardego lub płynnego) przeznaczonego do potrzeb stacji wodnej.
POSTANOWIENIA OGÓLNE
§ 1
Zakres działania i obowiązki maszynisty
1. Do zakresu działania i obowiązków ogólnych maszynisty należy obsługa zespołów oraz wszystkich urządzeń stacji wodnej.
Obsługa stacji wodnej polega na:
a) utrzymywaniu w pogotowiu do czynności kotłów, maszyn i wszelkich urządzeń znajdujących się na stacji wodnej;
b) obsłudze kotłów, silników, pomp i innych urządzeń podczas pracy pomp;
c) wykonywaniu we własnym zakresie takich napraw mechanizmów stacji wodnych, które mogą być dokonane przez maszynistę osobiście za pomocą narzędzi i materiałów znajdujących się w jego rozporządzeniu.
2. Maszynista powinien stale uważać, czy sygnalizacja na stacji wodnej działa prawidłowo i jeżeli maszynista zauważy niedokładność lub niesprawność działania sygnalizacji i jej przyrządów samoczynnych, to powinien niezwłocznie zażądać jej naprawy.
3. Maszynista powinien brać udział w naprawach urządzeń, stacji wodnej, dokonywanych przez delegowanych do tego pracowników, pomagając, im w usuwaniu powstałych uszkodzeń; maszynista powinien sprawdzić jakość dokonanej naprawy.
4. Maszyniście nie wolno oddalać się od będących w ruchu kotłów, maszyn i silników. Również nie wolno maszyniście przekazywać zleconych mu czynności innej osobie, bez zezwolenia na to jego zwierzchnika. W razie wyznaczenia dla maszynisty zastępcy, zastępca powinien być dokładnie obznajomiony przez maszynistę o wszystkim, co należy do jego obowiązków.
5. Zapas wody w zbiorniku w wieży ciśnień lub hydroforze powinien być utrzymywany możliwie największy w ramach norm określonych przez administrację, nie należy jednak dopuszczać do przelewania wody ze zbiorników. W razie pożaru i pobierania do gaszenia ognia wody z wieży ciśnień lub hydroforu, maszynista powinien uruchomić niezwłocznie pompę i nie przestawać pompować dotąd, dopóki zbiornik po ukończeniu pożaru nie będzie znowu napełniony.
Jako ogólną zasadę pracy stacji wodnej należy przyjąć, iż zapas wody w zbiornikach wieży ciśnień lub hydroforu nie powinien nigdy spadać poniżej połowy pojemności zbiorników.
6. Maszynista obowiązany jest prowadzić ustalone księgi i wykazy pracy stacji wodnej, mycia kotłów itp.
§ 2
Zwierzchnicy maszynisty
Bezpośrednim przełożonym maszynisty jest naczelnik lub zawiadowca parowozowni, do której stacja wodna jest przydzielona oraz ich zastępcy. Prócz tego maszynista podlega również maszyniście-instruktorowi i kontrolerom Służby Mechanicznej.
Ich przełożonych maszynista powinien uważać za swych zwierzchników.
§ 3.
Znajomość obowiązujących przepisów i istniejących na stacji urządzeń
Maszynista jest obowiązany:
1. Znać i wykonywać postanowienia następujących przepisów i instrukcji:
a) przepisy niniejszej Instrukcji;
b) przepisy sygnalizacji na Kolejach Polskich;
c) przepisy o obsłudze kotłów parowych;
d) przepisy o obsłudze zbiorników pozostających pod ciśnieniem ;
e) przepisy o służbie przygotowawczej pracowników P. K. P. i egzaminach, w części dotyczącej maszynisty stacji wodnej;
f) przepisy przeciwpożarowe;
g) przepisy o pierwszej pomocy sanitarnej.
2.Posiadać ogólną znajomość ustroju i obsługi:
a) maszyn parowych;
b) silników spalinowych;
c) silników elektrycznych;
d) pomp systemów używanych na P. K. P.;
e) sprężarek;
f) zbiorników wodnych, powietrznych i wodnopowietrznych.
§ 4.
Odpowiedzialność maszynisty
Maszynista jest odpowiedzialny:
a) za ścisłe wykonywanie obowiązujących go instrukcji i przepisów;
b) za stan obsługiwanej przez niego stacji wodnej wraz ze wszystkimi jej urządzeniami i inwentarzem;
c) za oszczędne używanie paliwa, smarów, czyściwa oraz innych materiałów niezbędnych do ruchu stacji wodnej.
§ 5.
Wyznaczanie i stawianie się na służbę
1. Maszynista, wyznaczony na służbę w nakazie dziennym, lub przez rozporządzenie bezpośredniego zwierzchnika, powinien przybywać do miejsca pracy bez opóźnień, notując każdorazowo czas objęcia służby w odpowiednim wykazie.
2. W razie niemożności stawienia się na służbę, maszynista powinien zawiadomić o tym biuro parowozowni, w przypadkach zaś choroby złożyć urzędowe świadectwo lekarskie możliwie najszybciej.
3. Maszynista powinien podać w parowozowni swój adres, jeżeli nie mieszka w budynku stacji wodnej, i niezwłocznie zawiadamiać biuro parowozowni o każdej jego zmianie.
§ 6.
Ubiór w czasie służby
Podczas pełnienia służby maszynista powinien być w przepisowym ubiorze.
§ 7.
Kwalifikacje wymagane od maszynisty
I. Prócz warunków przewidzianych w przepisach o stosunkach służbowych pracowników P. K. P., maszynista przy przyjęciu na służbę powinien jeszcze posiadać następujące kwalifikacje:
1. Wykształcenie ogólne w zakresie szkoły powszechnej. W przypadku braku kandydatów mających wykształcenie w zakresie szkoły powszechnej, może być zezwolone, aby kandydat na maszynistę złożył egzamin z języka polskiego w zakresie umiejętności biegłego czytania i ortograficznego pisania oraz rachunków zakresie czterech działań z liczbami całkowitymi i ułamkami.
2. Przygotowanie fachowe:
a) mieć świadectwo cechowe, fabryczne lub warsztatów kolejowych rzemieślnika-ślusarza;
b) złożyć egzamin ze znajomości obsługi kotłów parowych, w zakresie wiadomości wymaganych od palacza kotłów stałych lub parowozowego;
c) znać ustrój maszyn parowych i pomp oraz posiadać ogólną znajomość obsługi motorów spalinowych i elektrycznych, a także sprężarek. Jeżeli maszynista ma być przeznaczony do obsługi pomp z silnikami spalinowymi lub elektrycznymi, to powinien nadto zdać egzamin praktyczny ze znajomości ich obsługi, co powinno być odnotowane w akcie egzaminacyjnym. Maszynista wyznaczony na stację wodną z hydroforami, powinien wykazać się umiejętnością obsługi sprężarek (kompresorów);
d) umieć prowadzić zapisy w przepisowych książkach, umieć napisać zrozumiały raport służbowy oraz sprawozdanie.
CZĘŚĆ II.
SZCZEGÓŁOWE OBOWIĄZKI MASZYNISTY
§ 8
Obsługa kotłów parowych
1. Kotły parowe na stacji wodnej są przeznaczone do tego, aby dostarczały parę przepisanej nadprężności w ilości wystarczającej do ruchu maszyny parowej i pomp (Worthington’a i innych systemów).
Maszynista powinien tak miarkować ogień w palenisku kotła, aby mieć zawsze wystarczającą ilość pary w czasie pracy maszyny, nie przekraczając jednak najwyższej dopuszczalnej prężności.
2. Przy rozpalaniu kotła parowego maszynista powinien:
a) otworzyć zasuwę kominową i drzwiczki paleniska, aby przewietrzeć kanały z nagromadzonych tam gazów palnych;
b) sprawdzić poziom wody w kotle za pomocą wodowskazu i kurków probierczych; jeżeli poziom wody jest zbyt niski, to należy podnieść go, zasilając kocioł ręczną, pompą;
c) sprawdzić, czy są zamknięte zawory parowe;
d) obrócić grzybki zaworów bezpieczeństwa i ostrożnie unieść je. Jeżeli w kotłowni są dwa kotły lub więcej, to kotły nieczynne należy wyłączyć. Jeżeli kotły pracują przy różnych ciśnieniach, to należy sprawdzić wentyl redukcyjny,
e) jeżeli w kotle nie ma ciśnienia, to należy wypuszczać powietrze przez zawór do spuszczania pary z kotła dopóki nie ukaże się para.
Gdy kocioł zaopatrzony jest w przegrzewacz, ustawiony w kanałach spalinowych poza kotłem, to do czasu otrzymania pary, maszynista powinien wyłączyć zasuwami przegrzewacz od działania nań ognia i gazów gorących.
3. Po objęciu służby maszynista powinien sprawdzić poziom wody w kotle za pomocą wodowskazu i kurków probierczych; jeśli poziom wody jest zbyt niski, podnieść go, zasilając kocioł wodą; sprawdzić czy zamknięte są zasuwy parowe sąsiedniego kotła nieczynnego i otwierać powoli zawory, służące do pobierania pary. Przed sprawdzeniem parowych przyrządów zasilających, maszyniście nie wolno uruchamiać pompy.
4. Podczas pracy kotła maszynista powinien używać kolejno każdego z przyrządów zasilających kocioł wodą, a to w celu wypróbowania, czy wszystkie przyrządy są w porządku.
5. Maszynista powinien stale i bacznie uważać na manometr, przyrządy wodowskazowe i probiercze, jak również na zawory bezpieczeństwa.
6. Maszynista powinien niezwłocznie wstrzymać pracę kotła, jeżeli:
a) przestaną działać wszystkie przyrządy zasilające;
b) zawory bezpieczeństwa przestaną działać lub działają wadliwie;
c) woda w kotle opadnie poniżej najniższego dozwolonego poziomu i będzie się utrzymywać w takim stanie przez dłuższą chwilę;
d) w kotle da się zauważyć wybrzuszenie, rozżarzenie blach lub ich pęknięcie;
e) przez obmurowanie kotła silnie wydostaje się para;
f) w działaniu kotła zauważone zostaną objawy niezrozumiałe dla maszynisty, wskazujące na nieprawidłowość działania któregokolwiek z urządzeń kotła.
W przypadkach wskazanych wyżej maszynista powinien otworzyć drzwiczki paleniska i zasuwę w kominie, wypuszczać powoli parę na zewnątrz przez jeden z zaworów, zamknąć zawory służące do pobierania pary i usunąć zupełnie ogień z paleniska. Zabrania się wygaszać ogień przez polewanie paliwa wodą. Jak również tłumić żar przez narzucanie nań warstwy mokrego paliwa.
7. W razie przerwy w zapotrzebowaniu pary z kotła maszynista powinien:
a) stłumić ogień w palenisku, zamykając klapy popielnika oraz przymknąć zasuwę kominową;
b) zasilać kocioł wodą.
8. W razie burzenia się wody w kotle maszynista powinien:
a) stłumić ogień w palenisku i nie podsycać go zanim nie nastąpi zupełne uspokojenie poziomu wody;
b) zasilać kocioł wodą;
c) ostrożnie wypuszczać nadmiar wody;
d) przymknąć zawór parowy.
9. Gdy kocioł jest pod ciśnieniem nie wolno maszyniście czynić żadnych napraw ani kotła, ani też innych urządzeń z nim związanych.
10. Gdy praca kotła jest na ukończeniu należy:
a) stopniowo obniżyć natężenie ognia w palenisku oraz ciśnienie pary;
b) zasilać kocioł wodą tak, aby poziom jej znajdował się około 8 cm wyżej ponad zwykły;
c) wygarnąć całkowicie ogień z rusztu i następnie wygasić go;
d) usunąć żużel z rusztu i paleniska, oczyścić ruszty i popielnik;
e) zamknąć drzwiczki paleniska, tudzież zasuwę kominową;
f)] otworzyć-urządzenie odwadniające przewody parowe.
11. Nie wolno maszyniście wpuszczać do kotłowni nieupoważnionych do przebywania w niej oraz osób obcych bez wyraźnego zezwolenia zwierzchnika. Nie wolno też maszyniście w pomieszczeniu kotłowni wykonywać żadnych prac, nie związanych z obsługą kotła.
12. W razie pożaru w budynku kotłowni maszynista powinien niezwłocznie zaalarmować najbliższy posterunek służbowy, po czym usunąć paliwo z paleniska, wypuścić parę z kotła, a przed opuszczeniem kotłowni wypuścić również wodę z kotła przez kurki spustowe.
§ 9
Rewizja i mycie kotłów parowych
1. Kotły parowe stacji wodnej podlegają na zasadach ogólnych rewizjom okresowym, wykonywanym przez administrację parowozowni lub funkcjonariuszów do tego przeznaczonych. Maszynista powinien być obecny przy każdej rewizji kotła parowego. Książka rewizji okresowej kotłów powinna być przechowywana stale w kotłowni. W razie przekroczenia terminu rewizji-okresowej, maszynista powinien zameldować o tym naczelnikowi (zawiadowcy) parowozowni. Kocioł z przekroczoną rewizją okresową nie powinien być uruchomiony.
2. Kotły parowe stacji wodnej powinny być myte w terminach przepisanych przez naczelnika (zawiadowcę) parowozowni. Mycie kotła dokonywa maszynista stacji wodnej, prowadząc dokładnie według ustalonego wzoru książkę mycia kotłów parowych. Książka ta powinna być stale przechowywana w budynku kotłowni i prowadzona we wzorowym porządku. Przed przystąpieniem do mycia kotła, zbiorniki wieży ciśnień, jeżeli nie ma kotła zapasowego, powinny być napełnione wodą do poziomu najwyższego. Jeżeli mimo to maszynista przewiduje, iż w czasie wyznaczonym na mycie kotła może zabraknąć wody do obsługi ruchu pociągów, to powinien o tym zawczasu uprzedzić zawiadowcę stacji, przy której położona jest stacja wodna.
Osprzęt kotła maszynista powinien utrzymywać we wzorowym porządku, czyścić i przecierać co dzień części polerowane. W miejscu widocznym w budynku kotłowni powinny być wywieszone na ścianie przepisy o obsłudze kotłów parowych.
3. Kotłownia powinna być utrzymywana w porządku, a paliwo ułożone w sposób racjonalny, nie przeszkadzający swobodnemu poruszaniu się w pomieszczeniu kotłowni.
4. Paliwo płynne lekkie w ruchomych zbiornikach nie powinno być przechowywane w budynku stacji wodnej.
§ 10
Obsługa maszyn (silników) w pompowni
1. Znajdujące się w pompowniach kolejowych zespoły pompowe parowe, spalinowe lub elektryczne, maszynista powinien obsługiwać ze znajomością rzeczy, utrzymując je w stanie należytej używalności.
2. Jeżeli stacja wodna zaopatrzona jest w podwójny zespół maszyn lub w 2 linie rur tłocznych, to praca powinna być dokonywana przez te urządzenia kolejno i to możliwie równomiernie. Jeżeli w jednym z zespołów powstanie jakiekolwiek uszkodzenie, to maszynista jeżeli to jest w jego możliwości powinien je usunąć niezwłocznie, niezależnie od stanu drugiego zespołu.
Gdyby w czasie pompowania ciśnienie w rurze tłocznej spadło i przyczyna ta po sprawdzeniu nie leżała w samej pompie, to maszynista powinien szukać jej w linii tłocznej. Jeżeli jest tylko jedna linia tłoczna, to maszynista powinien wstrzymać pompowanie do czasu zbadania linii i jej naprawy, gdyż dalsze pompowanie byleby bezcelowe i mogłoby tylko zwiększyć uszkodzenie. W przypadku dwóch linii tłocznych, maszynista powinien niezwłocznie pompować przez drugą linię, linię zaś uszkodzoną zbadać i w miarę możliwości naprawić uszkodzenie. W przypadku niemożności dokonania naprawy własnymi środkami, maszynista powinien powiadomić o tym naczelnika (zawiadowcę) parowozowni ze wskazaniem jakie uszkodzenia powstały.
3. Do utrzymania w porządku silników elektrycznych na stacjach wodnych wyznaczani są zwykle osobni elektromonterzy. Tym niemniej maszynista powinien na podstawie ogólnej znajomości ustroju silnika elektrycznego umieć włączać i wyłączać przyrządy rozruchowe i smarować części trące. Maszynista powinien stale uważać czy silnik nie grzeje się i czy łożyska są zimne. W razie grzania się silnika lub łożysk, należy silnik zatrzymać i starać się wyjaśnić przyczynę grzania.
Jeżeli silnik zatrzyma się na skutek przerwy prądu, maszynista powinien wyłączyć dopływ prądu, podnieść szczotki i sprawdzić, czy rozrusznik ustawiony jest w położenie nieruchome. W razie spalenia bezpieczników z powodu przeciążenia silnika, należy silnik wyłączyć, po czym wymienić bezpieczniki na zapasowe. W przypadku konieczności wykonania przy silniku elektrycznym napraw przekraczających umiejętność maszynisty, powinien on niezwłocznie zażądać przybycia elektromontera.
4. Maszynista powinien utrzymywać w całkowitym porządku i wzorowej czystości powierzone mu maszyny, silniki i pompy. Ich części polerowane jak również manometry, próżniomierze (vakuumetry), wodowskazy, kurki probiercze itp., powinny być codziennie czyszczone.
5. Sala maszyn powinna być utrzymywana, we wzorowym porządku, podłoga jej przynajmniej raz na dzień zamiatana, odpadki bawełniane i czyściwo przechowywane we właściwym miejscu, W miejscu widocznym powinny być wywieszone na ścianie przepisy o obsłudze maszyn parowych, silników spalinowych i elektrycznych oraz pomp.
§ 11
Obsługa sprężarek stacji wodnych
1. Na stacjach wodnych pneumatycznych do sprężania powietrza w hydroforach używane są sprężarki tłokowe lub wirowe z napędem parowym, spalinowym lub elektrycznym, sprzęgnięte bezpośrednio z silnikami lub też za pomocą przekładni. Maszynista powinien obsługiwać sprężarki, stosując się do praktycznych wskazówek, podanych przez zakłady budujące dany typ sprężarek.
2. Konserwacja sprężarek polega głównie na należytym smarowaniu części trących, aby zmniejszyć tarcie w częściach ruchomych, a przez to zmniejszyć zużycie siły napędowej. Maszynista powinien co dzień sprawdzać poziom smaru w zbiorniku (karterze) i uzupełniać ubytek jego. Po pierwszym okresie pracy sprężarek (zwykle ponad 200 godzin) należy stary smar zlać ze zbiornika przez dolny kurek spustowy, część wewnętrzną sprężarki przemyć naftą, wysuszyć starannie, po czym napełnić zbiornik świeżym smarem. W następnych okresach spuszczanie smaru i przemywanie sprężarki należy wykonywać według wskazówek firmowych.
3. Maszynista powinien okresowo rewidować i czyścić zawory sprężarki, sprawdzając przy tym ich szczelność.
4. Maszynista powinien utrzymywać w czystości filtry powietrza ssanego, tudzież odoliwiacz, przemywając je w nafcie zależnie od stopnia zanieczyszczenia i susząc starannie. Smar, skondensowany w odoliwiaczu należy spuszczać przynajmniej raz; na tydzień, jak równiej wodę skondensowaną w zbiorniku.
5. Maszynista powinien okresowo kontrolować i oczyszczać pierścienie tłokowe cylindrów sprężarki; w przypadku nadmiernego zużycia, należy je wymieniać na nowe.
§ 12.
Obsługa pomp
1. Maszynista powinien przed uruchomieniem pompy sprawdzić szczelność dławnic, osmarować części trące, napełnić oliwiarki, zalać przewód ssawny, przy pompach odśrodkowych odwietrzyć komorę wirnikową. Powietrzniki tłoczne powinny być odpowiednio napełnione powietrzem.
2. Pompy odśrodkowe należy uruchamiać przy zamkniętym zaworze tłocznym. Przed zatrzymaniem pompy odśrodkowej należy zawór tłoczny uprzednio zamknąć.
§ 13
Obsługa innych urządzeń stacji wodnej
A. Wieże, ciśnień (hydrofory)
1. Na maszynistę stacji wodnej, zależnie od jej położenia i zakresu pracy, prócz obsługi pompowni może być włożona również obsługa wieży ciśnień, łącznie z jej ogrzewaniem w zimie. Jeśli wieża ciśnień nie jest oddana do wyłącznej obsługi maszynisty, powinien on tym niemniej sprawdzać od czasu do czasu, czy ogrzewanie wieży odbywa się należycie przez wyznaczonych do tego pracowników. Jeżeli maszynista zauważy, że obsługa wieży ciśnień odbywa się niewłaściwie i może spowodować zamarznięcie wody w zbiorniku, to powinien zawiadomić o tym właściwego zwierzchnika, zawiadowcę stacji lub zawiadowcę odcinka drogowego.
2. W razie przerw w ruchu pociągów w zimie, gdy wskutek zmniejszenia się rozchodu wody z wieży ciśnień, ustaje potrzeba częstego pompowania, maszynista powinien pamiętać, iż dłuższa przerwa w pompowaniu może spowodować zamarznięcie wody w linii tłocznej w miejscu, gdzie głębokość założenia rur jest niedostateczna. W tym przypadku dla uniknięcia zamarzania wody w rurach, maszynista powinien od czasu do czasu uruchamiać pompę na krótki okres.
3. Maszynista powinien sprawdzać czystość zbiornika wodnego wieży ciśnień; o potrzebie oczyszczenia go powinien zawiadamiać naczelnika (zawiadowcę) parowozowni.
4. Jeżeli zamiast wieży ciśnień stacja wodna posiada urządzenie pneumatyczne – jeden lub kilka zbiorników ustawionych poziomo lub-pionowo – to do obowiązków maszynisty należy dogląd nad osprzętem zbiorników powietrznych i wodnych. Do osprzętu należą: zawory bezpieczeństwa, manometry, zawory na przewodach rurowych tłocznych, wodowskazy, włazy do rewizji i czyszczenia zbiorników, oraz kurki spustowe. Maszynista powinien dbać również, aby przyrządy do samoczynnego włączania pomp, gdy ciśnienie w zbiorniku opadnie ponad normę, oraz wyłączania ich z pracy, kiedy ciśnienie przekroczy swą najwyższą granicę, zainstalowane w budynku hydroforni były w należytym porządku.
B. Studnie (ujęcie wody)
1. Do obowiązków maszynisty należy dozór ujęć źródeł wody z których pobierana jest woda do pomp. Jeżeli dopływ wody de studni zmniejszy się, maszynista powinien zbadać przyczynę tego i przekonać się, czy kanały doprowadzające wodę lub same studnie nie uległy zaszlamowaniu lub czy nie została uszkodzona tama na rzece. W przypadku twierdzącym maszynista powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zawiadowcę odcinka drogowego oraz naczelnika (zawiadowcę) parowozowni.
2. Maszynista powinien zwracać uwagę na stan ocembrowania studni, pokrywy, podłogi i drabinek; w razie jeżeli są one uszkodzone, to maszynista powinien spostrzeżenia swe zakomunikować zawiadowcy odcinka drogowego oraz naczelnikowi (zawiadowcy) parowozowni.
Przed wejściem do studni maszynista powinien przez opuszczenie palącej się lampy sprawdzić, czy nie zebrały się w studni gazy szkodliwe dla oddychania; jeżeli światło lampy gaśnie, nie wolno maszyniście opuszczać się do studni.
C. Żurawie wodne i hydranty
1. Żurawie wodne kolumnowe są ustawiane zwykle w miejscach zatrzymania parowozów pociągowych, przy kanałach do oczyszczania popielników, przy składach węgla itp. Prócz żurawi wodnych kolumnowych, mogą być żurawie przyścienne zawieszone na ścianie wież ciśnień z ramieniem sięgającym nad tor najbliższy. Maszynista powinien dbać o należyte zabezpieczenie działania żurawi wodnych i hydrantów powierzonych jego pieczy. W tym celu przed nadejściem mrozów maszynista powinien sprawdzić i nastawić odpowiednio przyrządy odwadniające żurawi i hydrantów. (Okręcanie słomą ich części wystających jest bezcelowe). Maszynista powinien również dopilnować należytego zabezpieczenia od mrozu studzienek przez Służbę Drogową oraz usuwanie z nich lodu.
2. Maszynista obowiązany jest dawać wodę na parowóz z żurawia, gdy żuraw naścienny znajduje się przy samym budynku pompowni.
3. Jeśli podawanie wody na parowóz. z żurawia wykonywa nalewacz stacyjny, to maszynista musi go uprzednio obznajmić z tą czynnością według wskazówek podanych niżej:
a) ramię pokrętne żurawia powinno być zawsze ustawione równolegle do torów i zabezpieczone od możności przekręcania;
b) przy podejściu parowozu pod żuraw wolno obrócić ramię jego dopiero po zatrzymaniu parowozu w miejscu właściwym, przedwczesne bowiem przekręcenie ramienia może wywołać złamanie żurawia, a nawet uszkodzenie parowozu lub ciągnionych przez niego wagonów;.
c) przy nalewaniu wody, zwłaszcza w zimie, należy ramię żurawia nastawić w ten sposób, aby woda nie rozpryskiwała się i nie dopuszczać do jej przelewania się;
d) otwieranie i zamykanie zaworu żurawia należy dokonywać powoli, aby nie wywołać uderzeń wody W rurach; zawór żurawia powinien jednak być otwarty zupełnie, aby napełnienie tendra wodą nastąpiło możliwie prędko;
e) po napełnieniu tendra wodą i zamknięciu zaworu, należy ramię żurawia ustawić w pierwotne położenie równolegle do torów i zabezpieczyć je od przekręcania się;
f) przed nadejściem mrozów, należy sprawdzić, czy przyrządy odwadniające żurawia działają prawidłowo.
4. Jeżeli w pobliżu stacji wodnej znajdują się hydranty pożarowe, to maszynista powinien dbać, aby zabezpieczenie ich od zamarzania przez wypełnienie na okres zimowy studzienek materiałami izolacyjnymi było dokonane w swoim czasie.
5. W przypadku uszkodzenia żurawia wodnego należy, wykorzystywać hydranty pożarowe z dużą wydajnością do napełniania wodą tendrów parowozowych bezpośrednio, lub też na osobne zarządzenia władzy przez motopompę, którą zasysa się wodę z sieci rozprowadzającej i tłoczy ją do tendra.
D. Przewody rurowe
1. Dozór nad przewodami: ssawnym między studnią zbiorczą i pompą, tłocznym między pompą i zbiornikiem należy do Służby Drogowej. Tym niemniej, jeżeli maszynista zauważy, że ktoś zaorywa lub uszkadza ziemię nad przewodami stacji wodnej w granicach wywłaszczenia, to powinien zawiadomić o tym zawiadowcę odcinka drogowego i naczelnika (zawiadowcę) parowozowni.
Maszynista powinien dokonywać odszlamowywania rur tłoczących wodę w terminach odznaczonych przez naczelnika (zawiadowcę) parowozowni, i odnotowywać dokonane odszlamowanie w osobnej książce.*)
*) Jeżeli stacja wodna jest czynną nie stale a tylko okresowo, to dla uniknięcia zaszlamowania rur, po napełnieniu zbiornika, maszynista powinien spuścić wodę z rur tłoczonych.
2. Maszynista powinien brać udział w okresowych oględzinach i próbach technicznych dokonywanych na stacjach wodnych czasowo nieczynnych, kierując się następującymi wskazówkami:
a) w okresie wiosennym, po odmarznięciu ziemi, należy poddać próbie na ciśnienie przewody tłoczne i rozprowadzające, dokonywując prób odcinkami przedzielonymi zasuwami. Ciśnienie próbne powinno być półtorakrotnie większe od najwyższego dopuszczalnego ciśnienia roboczego, nie wyższe jednak od niego niż o 1,5 atm. Ciśnienie próbne należy utrzymywać w ciągu 15-20 minut, obserwując spadek ciśnienia wskutek nieszczelności na manometrach, ustawionych w końcowych punktach odcinków poddawanych próbie wodnej;
b) przed okresem zimowym na stacjach nieczynnych należy zbadać powtórnie sieć wodociągową, lecz wyłącznie na ciśnienie robocze; zbiornik i cała sieć rozprowadzająca powinny być napełnione wodą całkowicie. W tym stanie należy utrzymywać zbiornik i przewody rufowe w ciągu 48 godzin; po tym okresie trzeba sprawdzić dokładnie stan i działanie żurawi wodnych, hydrantów, zasuw, powietrzników i błotników. Po ukończeniu próby należy wodę całkowicie spuścić.
Wszelkie uszkodzenia i niedokładności, ujawnione w wyniku tych badań, należy niezwłocznie naprawić, spisując o tym protokół.
§ 14.
Utrzymywanie inwentarza i narzędzi
1. Maszynista powinien utrzymywać powierzone mu narzędzia oraz inwentarz stacji wodnej w należytym porządku i zgodnie z książką inwentarza.
Maszynista powinien sprawdzać okresowo ilość inwentarza według książki inwentarzowej; narzędzia i inwentarz powinny być w takim stanie, aby w każdym czasie były zdatne do użytku. Narzędzia, potrzebujące naprawy lub wymiany, powinny być zgłoszone w swoim czasie naczelnikowi (zawiadowcy) parowozowni.
2. W razie uszkodzenia lub zagubienia narzędzi lub inwentarza z winy maszynisty, naprawa, wymiana i uzupełnienie ich dokonywa się na koszt maszynisty.
3. Przy wystąpieniu lub zwolnieniu ze służby maszynista obowiązany jest zwrócić znajdujące się w jego rozporządzeniu przedmioty stanowiące własność P. K. P.
§ 15
Zaopatrzenie w materiały
Maszynista powinien dbać, aby stacja wodna była zawsze zaopatrzona w należytej ilości materiały niezbędne do ruchu stacji wodnej, nie dopuszczając do zupełnego ich wyczerpania. Wybieranie materiałów maszynista dokonywa w sposób ustanowiony przez naczelnika (zawiadowcę) parowozowni. Maszynista powinien prowadzić wykaz miesięczny zużycia materiałów.
§ 16 Utrzymywanie w czystości stacji wodnej
Maszynista powinien utrzymywać w porządku i czystości otoczenie całej stacji wodnej wraz z podwórzem przy swoim mieszkaniu, jeżeli znajduje się ono przy budynku stacji. Śmiecie i popiół z kotłów należy składać wyłącznie w miejscach na to przeznaczonych.
§ 17 Dozór ogólny nad urządzeniami stacji wodnej
1. Niezależnie od wymienionych wyżej szczególnych obowiązków, tudzież ogólnych obowiązków każdego pracownika względem Kolei, jak zabezpieczenie przed nieszczęśliwymi wypadkami z pociągami, pomoc w razie pożaru itd., maszynista powinien dbać o całość i sprawność wszystkich urządzeń stacji wodnej, nawet tych, które nie są oddane bezpośrednio jego pieczy. Spostrzegłszy jakiekolwiek uszkodzenie na stacji wodnej, maszynista powinien dać znać o tym zawiadowcy odcinka drogowego, w razach zaś nagłych i ważnych zawiadomić swego zwierzchnika pisemnie lub telegraficznie, zwłaszcza gdy chodzi o uszkodzenia ujęcia wody.
2. We wszystkich potrzebach służbowych maszynista powinien się zwracać do naczelnika (zawiadowcy) parowozowni, korzystając z prawa przesyłania do niego korespondencji drogą służbową.
§ 18.
Posługiwanie się telegrafem
Maszynista jest uprawniony do posługiwania się telegrafem, lecz tylko w razie pilnej potrzeby zawiadomienia naczelnika (zawiadowcy) parowozowni o nagłych wypadkach na stacji wodnej, kiedy grozi przerwa ruchu lub inne poważne następstwa. Również drogą telegraficzną maszynista może żądać pomocy przy naprawie uszkodzeń, jeżeli zwykła korespondencja pisemna mogłaby spowodować przerwę w dostawie wody do parowozów lub przedłużyć stan nieczynny stacji wodnej.
