SPIS TREŚCI
§1. Przedmiot instrukcji
§2. Stosowanie słupów
§3. Klasyfikacja słupów do wymiany
§4 Podział słupów i klasyfikacja drewna
§5 ewidencja słupów z odzysku
§6. Magazynowanie słupów z odzysku
§7. Transport słupów z odzysku
§8 Wykorzystanie słupów budowlanych
Załącznik
z dnia 11 lutego 1961 r.
w sprawie zatwierdzenia “Instrukcji o gospodarowaniu drewnianymi słupami teletechnicznymi i energetycznymi” E 5
1) zarządzenie Ministra Kolei nr 166 z dnia 30 kwietnia 1956 r. w sprawie zatwierdzenia “Instrukcji o oszczędnej gospodarce drewnianymi słupami teletechnicznymi i energetycznymi” (Biuletyn MK nr 12, poz. 117),
2)okólnik nr CZZRiŁ 1/56 z dnia 4 maja 1956 r. w sprawie “Wytycznych dosycania słupów teletechnicznych i energetycznych” (Biuletyn MK nr 12, poz. 130).
Nr CZŁ 4-11/3/60
Z up. MINISTRA
(-) mgr inż. Z. Modliński
Podsekretarz Stanu
*Oddzielnie wydany załącznik otrzymują tylko niektórzy odbiorcy Biuletynu wg osobnego rozdzielnika.
Ministerstwo Komunikacji – Centralny Zarząd Zabezpieczenia Ruchu i Łączności podaje do wiadomości, że “Instrukcja o gospodarowaniu drewnianymi słupami teletechnicznymi i energetycznymi” E 5, zatwierdzona zarządzeniem Ministra Komunikacji nr 37 z dnia 11 lutego 1961 r., wydana w formie załącznika do Biuletynu Ministerstwa Komunikacji z 1961 r. nr 10, poz. 63, zostanie przedrukowana w formie książkowej i rozprowadzona do zainteresowanych jednostek.
CZŁ 4-12/2/62
Z up. MINISTRA
(-) inż. S. Krawczyk
Dyrektor Centralnego Zarządu
jednostek organizacyjnych,
które otrzymują “Instrukcję o gospodarowaniu drewnianymi słupami teletechnicznymi i energetycznymi” E 5 do użytku służbowego
A. Ministerstwo Komunikacji – wg rozdzielnika
Biblioteka Główna Ministerstwa Komunikacji
B. Dyrekcje Okręgowe Kolei Państwowych – wg rozdzielnika
Biblioteki Okręgowe Kolei Państwowych
C. Jednostki podległe DOKP
Oddziały: trakcji, zabezpieczenia ruchu i łączności
Odcinki: łączności (sygnałowe) i elektroenergetyczne
D. Inne jednostki
Najwyższa Izba Kontroli
Zespół Komunikacji i Łączności
Zespół Inspektorów Najwyższej Izby Kontroli
W gmachu MK Zarząd Główny ZZK
Centralny Ośrodek Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa
Kolejowe Zakłady Zabezpieczenia Ruchu i Łączności
Kolejowe Zakłady Łączności
stanowisk służbowych,
na których pracownicy otrzymują instrukcję E 5 do osobistego użytku służbowego
St. Kontrolerzy i kontrolerzy służb trakcji i zabezpieczenia ruchu i łączności
St. Instruktorzy i instruktorzy W służbach: trakcji, zabezpieczenia ruchu i łączności
Zawiadowcy odcinka łączności, sygnałowego i elektroenergetycznego
Monterzy działkowi łączności
Przedmiotem instrukcji są metody i środki zmierzające do racjonalnego wykorzystania słupów używanych do budowy i remontów linii telekomunikacyjnych i energetycznych.
1. Przy projektowaniu i budowie oraz przy kapitalnych remontach linii napowietrznych teletechnicznych i energetycznych słupy drewniane należy obliczać i dobierać zgodnie z wymaganiami PN-58/E-05100, a ponadto:
a) stosować wyłącznie słupy drewniane impregnowane,
b) dosycać istniejące słupy drewniane nie tylko w przyziemnych częściach, lecz również w miejscach umocowania poprzeczników, w miejscach zaciosów itp.,
c) dla linii teletechnicznych przyjmować najniższą odległość punktu przewodów napowietrznych od ziemi przy ich największym zwisie:
– wzdłuż szlaków kolejowych nie mniej niż 3,0 m,
– w rejonie miast, wsi i stacji nie mniej niż 3,5 m,
– nad drogami publicznymi nie mniej niż 6,0 m,
– na skrzyżowaniach z torami lub liniami kolejowymi nie zelektryfikowanymi nie mniej niż 6,0 m od główki szyny,
– nad budynkami nie mniej niż 2,5 m od najbliższego punktu dachu.
2. Przy projektowaniu linii napowietrznych należy bezwzględnie unikać takich konstrukcji, których montaż wymagałby wiercenia otworów w słupie lub nacinania drewna po jego impregnacji, albowiem powoduje to obniżenie trwałości słupa. Pożądane jest stosowanie konstrukcji i rozwiązań dających oszczędność drewna, np. stosowanie zamiast słupów A-owych -tam gdzie będzie to możliwe – słupów z odciągami.
Przy wyborze miejsca pod słupy drewniane należy brać pod uwagę zabezpieczenie ich przed możliwością uszkodzenia przez pojazdy mechaniczne (szczególnie na załamaniach linii i przy drogach).
Raz w roku należy przeprowadzić remont bieżący podbudowy linii. W czasie remontu bieżącego linii należy:
1) zbadać nadziemną część każdego słupa i podpory przez ostukanie ich młotkiem o ciężarze około 0,5 kg; czysty dźwięk świadczyć będzie, że słup jest zdrowy, natomiast dźwięk głuchy wskazywać będzie na to, że środek słupa gnije lub próchnieje;
2) zbadać przyziemną część każdego słupa,
– podpory i przystawki (wykazujących oznaki gnicia lub próchnienia). W tym celu należy odkopać słup lub podporę na głębokość około 50 cm, oczyścić z ziemi i zgnilizny oraz zbadać głębokość nadgnicia;
3) gdy głębokość nadgnicia jest nieznaczna, słup dosycić w części przyziemnej olejem grzybobójczym “D”;
4) gdy nadgnicie słupa albo podpory jest znaczne, słup wzmocnić przystawką, podporą lub odciągiem albo wymienić na nowy. Do wymiany słupa przystępuje się wówczas, gdy zostanie stwierdzone na podstawie oględzin, że słup nie nadaje się do dalszego pozostawienia w linii. W celu zabezpieczenia zakwalifikowanego do wymiany słupa przed uszkodzeniami mechanicznymi wyjmuje się go, zachowując przy odkopywaniu wszelkie potrzebne środki ostrożności.
Słup należy odkopać i wyjąć z ziemi całkowicie. Nie wolno pozostawiać w ziemi tzw. odziomków po starych słupach. Zaleca się wyciąganie słupów (zwłaszcza słupów energetycznych większych rozmiarów), za pomocą lewarka, zabezpieczając je w ten sposób przed złamaniem przy opuszczeniu słupa za pomocą linki. Nie wolno stawiać nowego słupa na miejscu słupa wyjętego z ziemi w celu zapobieżenia zagrzybieniu nowego słupa.
1. Wyjęte z linii słupy dzieli się na:
– słupy jednolitej jakości na całej ich długości,
– słupy niejednolitej jakości przeznaczone do przerobu.
2. Wymienione słupy klasyfikuje się na na stepujące kategorie:
a) słupy staroużyteczne, tj. takie, których jakość bez żadnych zabiegów lub po przeprowadzonych zabiegach pozwala na dalsze ich użycie na linii;
b) słupy budowlane, tj. takie, które, niezdatne na całej swej długości do dalszego użytku w linii, nadają się jednak w długości skróconej na pomocnicze elementy do dalszego użycia w linii albo nadają się w całości lub częściowo do robót budowlanych;
c) słupy opałowe lub ich części nadające się tylko na opał;
d) odpady nieużyteczne.
3. Do kategorii słupów staroużytecznych (pkt 2a) należy zaliczyć słupy:
a) pochodzące z likwidacji lub przebudowy linii napowietrznych, nadające się jeszcze do powtórnego użycia w całości, których stan jakościowy nie odbiega zasadniczo od wymagań “warunków technicznych odbioru słupów”;
b) pochodzące z wymiany i nadające się do dosycenia oraz słupy o większych długościach, które po odcięciu zniszczonej dolnej części ewentualnie zniszczonego wierzchołka słupa, nadają się do powtórnego użycia na linii mało obciążonej osprzętem i przewodami.
4.Za słupy używane, nadające się jeszcze do dosycenia, należy uważać słupy teletechniczne i energetyczne, wykazujące nadgnicie, które przy średniej głębokości (z 4 pomiarów na krzyż) w obwodzie przy przyziemnej części słupa wynoszą:
-poniżej 2 cm przy średnicy przyziemnej słupa od 20 do 25 cm,
-poniżej 3 cm przy średnicy przyziemnej słupa od 25 do 30 cm,
-poniżej 4 cm przy średnicy przyziemnej słupa od 30 cm wzwyż.
Dosycanie słupa należy dokonywać po uprzednim oczyszczeniu go aż do zdrowej tkanki i obeschnięciu powierzchni słupa.
5. Do kategorii słupów budowlanych (pkt 2b) należy zaliczać:
a) odcinki słupów powyżej l m długości, odpowiadające jakością kategorii słupów staroużytecznych, oraz odcinki słupów powyżej l m długości, których nadgnicia przy średniej głębokości (z 4 pomiarów na krzyż) w obwodzie przy wierzchołkowej lub środkowej części słupa wynoszą:
– 1,5 cm przy średnicy wierzchołkowej lub środkowej słupa od 16 do 25 cm,
– 2,0 cm przy średnicy wierzchołkowej lub środkowej słupa od 25 do 30 cm,
– 2,5 cm przy średnicy wierzchołkowej lub środkowej słupa od 30 cm wzwyż;
b) słupy lub ich odcinki, które uległy uszkodzeniu mechanicznemu, jednak w stopniu umożliwiającym jeszcze użycie ich do celów budowlanych lub innych;
c) słupy lub ich odcinki, których drewno powierzchniowe uległo rozkładowi, lecz nie głębiej niż do 1/4 masy, co odpowiada około 1/7 (14%) średnicy słupa, a wygląd zewnętrzny wskazuje, że nie zachodzi obawa dalszego intensywnego rozkładu drewna.
Uwaga. Zgnilizna wewnętrzna lub oznaki żerowania owadów nie dopuszczają do zaliczenia słupa lub jego części do kategorii słupów budowlanych.
6. Do kategorii słupów opałowych (pkt 2c) w rozumieniu Dz. XVI mianownictwa PKP należy zaliczyć słupy lub ich części nie odpowiadające warunkom określonym dla słupów budowlanych, a mianowicie:
– słupy lub ich części, których drewno uległo rozkładowi w ilości powyżej 1/4 masy, t j. łącznie powyżej 1/7 (14%) średnicy, oraz gdy zachodzi obawa dalszego intensywnego rozkładu drewna.
7. Jako drewno nie nadające się do żadnych celów (odpady nieużyteczne – pkt 2d) należy rozumieć drewno o rozpadającej się tkance (próchno), które należy zniszczyć komisyjnie i skreślić z ewidencji. Odpady nieużyteczne niszczy się, spalając lub zakopując głęboko w ziemi, nie bliżej jednak niż 5 m od słupa.
Podstawą ewidencji słupów z odzysków jest protokół. Ewidencja powinna zawierać przede wszystkim:
1) ilość odzyskanych elementów użytkowych albo drewna budowlanego,
2) ilość drewna opałowego.
Odzyskane ze skasowania linii oraz pochodzące z wymiany słupy staroużyteczne zakwalifikowane do ponownego wykorzystania powinny być dostarczone na składnicę. Słupy budowlane lub ich części powinny być również dostarczone bezpośrednio z miejsca ich wymiany do najbliższego miejsca składowania. Słupy zaliczone do kategorii budowlanych należy zużytkować w tym samym roku, w którym dokonano ich odzysku, a najpóźniej w roku następnym.
Słupy teletechniczne i energetyczne oraz ich części uzyskane z wymiany lub ze skasowania linii, położonych wzdłuż toru kolejowego, należy załadować na platformy pociągu gospodarczego. Przy wymianie słupów z linii nie położonych wzdłuż toru należy zwrócić uwagę, ażeby nadające się chociażby częściowo do dalszego użytkowania, nie były ściągane, lecz zwożone na wozach konnych lub samochodami dla zabezpieczenia słupów przed uszkodzeniami. Nie wolno kaleczyć słupów siekierami lub hakami.
Wykorzystanie słupów budowlanych zdjętych z linii na elementy niezbędne przy kapitalnych remontach linii powinno odbywać się na miejscu wymiany albo w miejscu składowania zwiezionych słupów.
Na elementy niezbędne przy kapitalnych remontach linii należy wybierać najzdrowsze odcinki słupów. Oczyszczoną, obeschniętą powierzchnię słupa należy zabezpieczyć przed zagrzybieniem za pomocą dosycania zgodnie z wytycznymi o dosycaniu słupów teletechnicznych i energetycznych. Z odzyskanych słupów wycina się odcinki przeznaczone na następujące pomocnicze elementy do dalszego użytkowania na linii:
1) podpory długości od 5 m wzwyż,
2) pachołki długości od 3,5 do 5 m,
3) przystawki długości do 5 m,
4) poprzecznice drewniane do nowych słupów długości od 3 do 4 m,
5) poprzecznice do słupów A-owych długości od 2,5 m do 3,5 m,
6) odboje do odciągów i słupów długości od 2,5 m do 3,5 m,
7) wstawki długości 0,4 m.
Bezpośrednio przed wbudowaniem i po całkowitym dopasowaniu wymienionych elementów, należy je zabezpieczyć przez pokrycie olejem grzybobójczym “D”.
DOSYCANIA SŁUPÓW TELETECHNICZNYCH I ENERGETYCZNYCH
Przedmiot wytycznych
Przedmiotem wytycznych jest dosycanie (powtórne nasycanie) tych słupów, które były nasycone, lecz wprowadzony do nich środek grzybobójczy (impregnat) wskutek różnych czynników fizycznych i chemicznych utracił już swe początkowe działanie grzybobójcze i drewno, w wyniku zaatakowania go przez grzyby, wykazuje oznaki zagrzybienia. Dosycaniu podlegają wszystkie słupy wykazujące oznaki zagrzybienia stwierdzone w czasie remontów kapitalnych, średnich i bieżących oraz konserwacji. Dosycanie należy przeprowadzić olejem grzybobójczym “D”.
a) górne powierzchnie szczebli (rozpór) i poprzeczników drewnianych (rys. 1),
b) odcinek słupa 40 cm poniżej i 20 cm powyżej poziomu ziemi (rys. 2),
c) czub słupa (rys. 3),
d) wszystkie miejsca połączeń, styków i przepiłowań, zaciosy, otwory na śruby i wkręty, otwory po sękach oraz wszelkie uszkodzenia słupa, sięgające do warstwy nienasyconej, lub uszkodzenia głębsze sięgające ponad 3 cm.
Rys. 3 Zabezpieczenie przyziemnej części
Jeżeli słup stoi w miejscu, gdzie woda występuje ponad powierzchnię ziemi, to należy zabezpieczyć (zasmarować) 60-centymetrowy odcinek słupa ponad letnim poziomem wody w danym miejscu (rys. 4).
Jeżeli w czasie odkopywania słupa okaże się, że gnicie sięga głębiej niż 40 cm od
Zabezpieczenie przyziemnych części słupa
a- przy wodzie gruntowej w wykopie, b) przy słupie stojącym w wodzie
rys 5
Pokrywanie słupa warstwą oleju grzybobójczego D
powierzchni ziemi to należy przy zachowaniu środków ostrożności słup odkopać głąbiej i powierzchnię gnilną zaimpregnować (rys. 5). Jeżeli w nadziemnej części słupa (powyżej 20 cm od poziomu ziemi) znajdują się miejsca nadgniłe, należy je po oczyszczeniu również zaimpregnować.
Odkopywanie
Słup należy odkopać do głębokości około 50 cm, tak aby łatwo dosycić słup w ziemi na głębokości 40 cm. Jeżeli zagrzybienie sięga dalej, odkopuje się słup odpowiednio głębiej, przy czym słup musi być podparty folgami. Słupy stojące na gruntach podmokłych należy odkopywać i nasycać w porze suchej.
Powierzchnia przeznaczona do nasycania oraz pęknięcia i szczeliny w słupie muszą być dokładnie oczyszczone, musi być także zeskrobana zgniła tkanka drewna, gdyż przenikanie środka grzybobójczego w głąb może odbywać się tylko poprzez zdrową tkankę.
W celu uzyskania lepszej chłonności impregnatu należy oczyszczoną powierzchnię osuszyć. Proces osuszania można przyspieszyć przez wytarcie wilgotnej powierzchni słupa szmatą lub papierem.
Jeżeli powierzchnia słupa przeznaczona do dosycania ma głębsze szczeliny (pęknięcia, miejsca styków i połączeń), to przed normalnym smarowaniem należy je wypełnić olejem grzybobójczym “D”, zwiększając rozchód oleju grzybobójczego o 1/10 ilości podanych w tablicy.
Po osuszeniu powierzchniowym odkopanej części słupa i wypełnieniu szczelin olejem należy przystąpić do właściwego zabiegu, który polega na dwukrotnym pokryciu oznaczonej powierzchni słupa olejem grzybobójczym “D” za pomocą pędzla.
Olej grzybobójczy “D” nanosi się lekko, tak aby pokrywał równomiernie i całkowicie powierzchnię smarowaną. Drugi raz należy smarować olejem grzybobójczym po całkowitym wchłonięciu oleju przez drewno po pierwszym smarowaniu.
P o d c z a s d e s z c z u s ł u p ó w s m a r o w a ć n i e n a l e ż y.
Po dosyceniu powierzchni i obeschnięciu zaimpregnowanej powierzchni słupa należy wykop zasypać.
Przy zasypywaniu wykopu należy zwrócić uwagę, aby nie uszkodzić warstwy dosyconej łopatą, kamieniami lub gruzem. Gdyby taki wypadek zaistniał, miejsce uszkodzone należy ponownie dosycić.
Ziemię należy ubijać warstwami grubości około 20 cm w takiej odległości od słupa (około 10 cm), aby nie uszkodzić miejsca dosyconego.
Dla zabezpieczenia czuba słupa stosuje się również dosycanie olejem grzybobójczym “D”. Przed dosyceniem należy z czuba i jego szczelin usunąć zgniłą tkankę drzewną i zanieczyszczenia.
Po oczyszczeniu i wypełnieniu olejem grzybobójczym “D” szczelin czuba dosyca się go dwukrotnie w sposób analogiczny jak część przyziemną słupa.
Dosycaniu podlegają:
a) górna powierzchnia poprzeczników drewnianych,
b) czoła szczebli i poprzeczników drewnianych,
c) kliny i wręby- całość powierzchni. Szczeble i poprzeczniki z drewna świeżo nasyconego nie wymagają dosycania, natomiast przy najmniejszych oznakach rozpoczynającego się gnicia należy je dosycić również na bocznych powierzchniach.
Przepiłowania, zaciosy i miejsca uszkodzeń słupa oraz jego drewniane części składowe należy również dosycić olejem grzybobójczym “D”.
Po uprzednim oczyszczeniu tych miejsc dosyca się przez wprowadzenie oleju grzybobójczego “D” do szczelin i styków.
Dla zabezpieczenia przed gniciem otworów na śruby przy montażu słupa należy po wywierceniu otworu wprowadzić do niego olej grzybobójczy “D”. Przez wkręcenie śrub rozprowadza się olej grzybobójczy “D” w otworze. Otwory pozostałe po wyjętych śrubach należy po oczyszczeniu napełnić olejem grzybobójczym “D”, zabijając następnie te otwory kołkiem.
Przed dosyceniem należy zmierzyć taśmą centymetrową obwód lub średnicę przyziemną słupa i z tablicy odczytać ilość oleju grzybobójczego “D” potrzebnego do posmarowania przyziemnej części słupa 40 cm pod i 20 cm nad powierzchnią ziemi.
Należy oznaczyć na słupie kreskami górną i dolną granicę dosycania.
Ilość oleju grzybobójczego “D” potrzebnego do posmarowania przyziemnej części słupa (40 cm pod poziomem i 20 cm nad poziomem ziemi) w zależności od jego obwodu lub średnicy podaje poniższa tablica.
| Obwód (cm) |
Średnica (cm) |
Ilość potrzebnego oleju grzybobójczego “D” (w kg) dla wycinka słupa 40 cm pod i 20 cm nad powierzchnią |
| 60-79 | 19-25 | 0,35 |
| 80-94 | 26-36 | 0,40 |
| 95-110 | 31-35 | 0,45 |
W celu dotrzymania wyznaczonej normy rozchodu oleju grzybobójczego “D” na l m2 smarowanej powierzchni zaleca się stosować miarkę z trzema znakami dla trzech różnych obwodów (średnic) przyziemnych podanych w tablicy. Odmierzoną ilość oleju grzybobójczego “D” należy równomiernie rozsmarować na oznaczonym odcinku słupa. Jeżeli gnicie słupa sięga pod poziomem ziemi na więcej niż 40 cm, należy zwiększyć rozchód oleju grzybobójczego “D” na każde dalsze 10 cm o 1/5 podanych w tablicy ilości.
Praca przy nasycaniu słupów olejeni grzybobójczym “D” zalicza się do prac brudnych i wymaga też zachowania środków pewnej ostrożności ze względu na drażniące działanie oleju grzybobójczego “D” na skórę.
Po skończonej pracy jak również przed posiłkami pracownicy muszą myć ręce wodą z mydłem.
Narzędzia i materiał używany bezpośrednio do nasycania nie powinny służyć do innych robót i muszą być magazynowane oddzielnie.
Zanieczyszczoną olejem grzybobójczym “D” ziemię, trawę, szmaty i inne odpadki po ukończeniu pracy należy zakopać tak, aby zwierzęta domowe nie uległy zatruciu.
1) 2 bańki 20-litrowe (z zamknięciem) do oleju grzybobójczego “D”;
2) 2 wiadra;
3) siekierka 0,5 kg, nóż, wkrętak, 2 szczotki stalowe do usuwania zgniłej tkanki i oczyszczania szczelin;
4) 2 łopaty, 2 szpadle, l oskard;
5) taśma centymetrowa;
6) 2 pędzle;
7) 4 trzymaki (4 pary “folg”);
8) ubijak do ziemi;
9) ścierki lub papier gazetowy do osuszania słupa;
10) l bańka l-litrowa z benzyną lub benzolem technicznym do zmywania rąk i pędzli;
11) mydło do rąk;
12) 2 pary słupołazów z pasami bezpieczeństwa;
13) 2 pary okularów ochronnych typu zamkniętego ze szkłem nietłukącym się;
14) 2 pary butów gumowych;
15) 2 pary rękawic brezentowych.
