SPIS RZECZY
Wstęp:
Przyczyny niszczenia podkładów nienasyconych
Niszczące czynniki fizyczne
Niszczące czynniki roślinne (grzyby drzewne)
ROZDZIAŁ I
§ 1. Postępowanie z podkładami w lesie.
ROZDZIAŁ II
Przechowywanie podkładów nienasyconych w składnicach.
§ 2. Warunki, jakim powinna odpowiadać składnica.
§ 3. Układanie podkładów w stos.
§ 4. Postępowanie na wypadek zauważenia objawów zagrzybienia.
§ 5. Postępowanie z podkładami spławianymi.
§ 6. Postępowanie z podkładami wybrakowanymi.
ROZDZIAŁ III.
Przechowywanie podkładów nasyconych.
§ 7. Przechowywanie podkładów nasyconych w składnicy.
§ 8 Przechowywanie podkładów nasyconych na linii.
Zatwierdzona zarządzeniem Ministra Komunikacji (Dz. Urz. M.K. z 1948r., Nr. 4, poz. 69)
PRZEPISY
O PRZECHOWYWANIU PODKŁADÓW.
WSTĘP
Przyczyny niszczenia podkładów nienasyconych.
Drewno, o ile po ścięciu nie zostanie zawczasu należycie zabezpieczone, ulega zazwyczaj szybkiemu mszczeniu i traci swoją pierwotną wartość użytkową. Wpływają na to różne czynniki zarówno fizyczne, jak i biologiczne (roślinne).
Niszczące czynniki fizyczne.
Wśród nich na pierwszym miejscu postawić należy wpływ z m i e n n e j z a w a r t o ś c i w o d y w drewnie, które przy wysychaniu kurczy się, a przy nawilżaniu pęcznieje. Te zmiany objętości drewna wywołują jego pękanie, a zatem i osłabienie struktury. Również sprzyjają pękaniu zmiany temperatury. Podkłady z drewna liściastego np. dębowe i bukowe łatwiej ulegają działaniu zaznaczonych wyżej czynników fizycznych, niż podkłady z drewna iglastego. Ujemnych skutków czynników fizycznych w gospodarce drzewnej nie da się całkowicie uniknąć, jednakże przez umiejętne przechowywanie drewna można je znacznie osłabić.
Niszczące czynniki roślinne (grzyby).
Żywiąc się pewnymi substancjami, wchodzącymi w skład drewna, grzyby rozluźniają w większości przypadków jego budowę, czyniąc je w rezultacie nieprzydatnym do celów technicznych. Na opanowanym przez grzyby drewnie pojawiają się plamy czerwono – brunatne lub białe, względnie ciemne linie. W miarę rozwoju grzybów zmiana normalnej barwy drewna na bardziej ciemną lub bardziej jasną staje się coraz więcej wyraźna. Pojawienie się na powierzchni drewna ciał owocowych wskazuje na znacznie już posunięty proces zniszczenia drewna, które w końcowej fazie zniszczenia rozpada się na kawałki. Jedne z grzybów rozwijają się na drzewie żywym na pniu, inne na ściętym, bądź to na surowym (na zrębach), bądź też na obrobionym (na składach). Pierwsze są to pasożyty, drugie – saprofity. Zarażenie zdrowego materiału odbywa się za pośrednictwem zarodników, powstających w ciałach owocowych grzybów, lub przez przenikanie grzybni z drewna zarażonego w drewno zdrowe.
Pasożyty.
Jedne z nich występują wyłącznie lub przeważnie na drzewach iglastych, inne na liściastych, niszcząc twardziel lub biel drzewa. Zarażenie drzewa żywego następuje przez rany na strzale lub korzeniu, za pomocą zarodników lub grzybni. Ciała owocowe występują na strzale lub korzeniu najczęściej w kształcie kapeluszy lub hub, w zależności od gatunku grzyba.
Saprofity.
Z wyjątkiem gatunku Ceratostomella (sinizna), saprofity wywołują równocześnie ze zmianą normalnego zabarwienia zmianę struktury drewna. Zarażają one drewno zarówno w składach, jak i na zrębach, bądź też użyte do budowli. Infekcja następuje przez zarodniki lub przez grzybnię. Najważniejszym warunkiem sprzyjającym rozwojowi tych grzybów jest wilgotność drewna. Większa część saprofitów rozwija się przy zawartości w drewnie około 20 % wilgoci.
ROZDZIAŁ I.
Postępowanie z podkładami w lesie.
§ 1.
1. W lesie można spotkać różnego rodzaju szkodniki niszczące drzewo. Z tych względów okres przetrzymywania wyrobionych już podkładów w lesie powinien być jak najkrótszy.
2. Najwłaściwszą porą ścinania drzewa jest okres zimowy, wtedy bowiem istnieją najmniejsze możliwości opanowania świeżo ściętego drzewa przez grzyby, zwłaszcza przez grzyby wywołujące siniznę. Wyrobione podkłady należy zawczasu, w każdym razie przed nastaniem pory letniej, wywieźć z lasu na inne miejsca składowe.
3. Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn nie da się tego wykonać, należy bezwzględnie układać materiały drzewne, bezpośrednio po wyróbce, w p r z e w i e w n e stosy na dostatecznie wysokich legarach, tak żeby nie dotykały one ani ziemi, ani trawy wzgl. mchu. M i e j s c e p o d s t o s y n a l e ż y w y b r a ć m o ż l i w i e o t w a r t e i s u c h e. P o d k ł a d y, z w ł a s z c z a l e t n i e g o c i ę c i a, k t ó r e p r z e l e ż a ł y p r z e z o k r e s l e t n i w l e s i e, z r e g u ł y p o w i n n y b y ć t r a k t o w a n e j a k o p o d e j r z a n e o z a g r z y b i e n i e.
ROZDZIAŁ II.
Przechowywanie podkładów nienasyconych w składnicach
§ 2.
Warunki, jakim powinna odpowiadać składnica.
1. Świeżo wyrobionych podkładów nie można zaraz kierować do nasycania, ponieważ zawierają jeszcze dużo wody, wobec czego nie są w stanie wchłaniać potrzebnej ilości antyseptyka. Można je nasycać dopiero wtedy, gdy drewno jest już w stanie p o w i e t r z n o s u c h y m, to znaczy zawiera około 20 % wody
2. Składnice podkładowe winny być zatem naturalnymi suszarniami drewna.
3. Ażeby składnice mogły spełniać należycie swe zadania, muszą odpowiadać pewnym wymaganiom, mianowicie:
a) składnica powinna być położona – w miarę możności na wzniesieniu, zdała od obszarów zalesionych, jak również od tartaków, papierni i t. p. zakładów, przerabiających większe ilości drewna;
b) teren składnicy powinien być suchy, łatwo przepuszczalny dla wody, lub powinien być należycie odwodniony;
c) Wszelką roślinność należy z niego starannie usuwać, to samo dotyczy różnych odpadków drzewnych (wióry, kawałki kory, drzazgi, trociny i t. d.). Nie wolno używać tych odpadków do zasypywania dołów celem równania składnicy, ponieważ stają się one następnie rozsadnikami grzybów drzewnych;
d) miejsca zakażone, po usunięciu odpadków, należy skraplać jakimkolwiek środkiem antyseptycznym, np. odpadkami impregnatów w nasycalniach, zabieg ten stosować należy również w takich przypadkach, gdy nowa, czy też rozszerzona składnica ma objąć grunty po wykarczowanym lesie, po rozebranych budynkach, a zwłaszcza po tartakach, warsztatach drzewnych i t. p.;
e) cały teren składnicy winien być utrzymywany w czystości, wypas zwierząt na nim jest niedopuszczalny;
f) składnica powinna być zaopatrzona w ustępy;
4. składnica powinna posiadać niezbędne zabezpieczenia przeciwpożarowe i środki obrony na wypadek pożaru;
5. w tym celu na terenie składnicy powinny znajdować się;
a) czynne urządzenia alarmowe,
b) zorganizowana straż pożarna, wyposażona w dostateczny i sprawnie działający sprzęt pożarowy, umieszczony w łatwo dostępnej remizie,
c) źródła wody: hydranty, zbiorniki i beczki z wodą z umieszczonymi obok wiadrami i tłumnicami,
d) pryzmy z piaskiem i łopatami, szczególnie w pobliżu zbiorników z olejem kreozotowym i materiałami łatwopalnymi oraz między podkładami nasyconymi olejem,
e) gaśnice przy budynkach,
f) wolne drogi pożarowe;
g) obok ważniejszych hydrantów – skrzynka z wężami i prądnicą;
6. większe źródła wody i hydranty należy oznaczyć widocznymi wskaźnikami na wysokich słupkach oraz czerwonym światłem w nocy;
7. w widocznych miejscach np. w poczekalni, powinna znajdować się instrukcja pożarowa, określająca zwięźle i jasno jak należy się zachowywać na wypadek pożaru; personel składnicy powinien być przeszkolony drogą pouczeń i możliwie często urządzanych alarmów pożarowych, połączonych z praktycznymi ćwiczeniami,
8. Składnica powinna być należycie ogrodzona; teren jej szczególnie w nocy ma być pilnie nadzorowany; a wstęp osobom postronnym wzbroniony; dla strażników nasycalni powinien być opracowany odpowiedni regulamin.
§ 3.
Układanie podkładów w stos.
1. Układanie podkładów w stosy ma na celu równomierne i szybkie ich wysychanie.
2. Nadchodzące do składnicy podkłady mogą być tylko tymczasowo i na czas możliwie krótki, jedynie w okresie od 1. XI. do 1.III zwalane na ziemię, w każdym zaś innym je zaraz układać w stosy bez względu na to, czy przyjęte, czy też dopiero mają być przyjęte przez komisję
3. S t o s ó w n i e w o l n o u k ł a d a ć b e z p o ś r e d n i o n a z i e m i lecz tylko na podstawkach betonowych (rys. 1).
4. W razie braku takich podstawek można układać stosy na legarach z nasyconych krótkich kawałków podkładów.
5. Podkłady nienasycone należy układać w stosy po 102 sztuk w t. zw. “piłę” (rys. Nr 2). Podkłady bukowe i dębowe można układać w niższe stosy.
6. W razie braku miejsca, można układać stosy wyższe, zawierające do 120 sztuk.
7. W jednym stosie można umieszczać podkłady wyłącznie jednego typu i gatunku drzewa.
8. Na każdym stosie podkładów surowych należy oznaczyć farbą trwałą:
a) gatunek drewna (tylko dla jodły i świerka),
b) typ podkładów,
c) ilość sztuk w stosie,
d) nazwisko dostawcy,
e) nr. wagonu przesyłki,
f) data nadejścia do składnicy.
9. Przy planowaniu rozmieszczenia stosów należy uwzględniać :
a) najbardziej celowe wykorzystanie powierzchni użytkowej, placu;
b) przepisowe odstępy od torów normalnych (rys. 3),
c) należyte odstępy pomiędzy poszczególnymi stosami podkładów;
d) łatwy dostęp do remizy pożarowej oraz do hydrantów i zbiorników wody.
10. Stosy ustawia się w rzędy i szeregi, krzyżujące się pod kątem prostym. Odstępy między stosami (czołami podkładów sąsiednich stosów) powinny wynosić l mtr. Każdy szereg prostopadły do torów powinien zawierać podkłady wyłącznie jednego typu.
11. Odległość pierwszego rzędu stosów od osi toru normalnego, powinna wynosić co najmniej 2,5 mtr,
12. Bardzo wskazanym jest takie ogólne ustalenie kierunku rzędów stosów, aby odpowiadał on kierunkowi panujących w danej okolicy wiatrów (rys. 3).
13. Przejścia pomiędzy stosami powinny być urządzone w linii prostej na całej długości – bez zakrętów i załamań.
14. Gdy teren nasycalni jest niewykorzystany, a chodzi o szybkie wysychanie, można podkłady układać w stosy niższe np. po 50 sztuk, i to w szachownicę (rys. 4),
15. P o d k ł a d y w s t a n i e n i e n a s y c o n y m p o w i n n y p o z o s t a w a ć w s k ł a d n i c y d o c z a s u i c h p r z e s c h n i ę c i a, d a l s z e p r z e t r z y m y w a n i e i c h w s t a n i e n i e n a s y c o n y m j e s t n i e w s k a z a n e.
16. S t a n s u c h o ś c i p o d k ł a d ó w należy określać na podstawie instrukcji wydanej przez Ministerstwo Komunikacji.
17. W miarę wysychania drewno ulega pękaniu. Objaw ten, zależnie od swego rozmiaru, może stać się groźnym dla trwałości podkładów, zwłaszcza dębowych i bukowych. Aby temu przeciwdziałać, należy końce takich podkładów, opaskowywać taśmą żelazną albo ześrubowywać specjalnymi do tego celu śrubami. Czynność tę trzeba wykonywać już po pewnym przeschnięciu podkładów, jednak zanim zaczną tworzyć się w nich większe szczeliny podłużne i w każdym razie przed nasyceniem.
§ 4.
Postępowanie na wypadek zauważenia objawów zagrzybienia.
1. Zdrowotność surowych podkładów na składnicy należy często kontrolować, szczególnie w okresie opadów jesiennych.
2. Wszelkie zauważone na drewnie grzybnie i ciała owocowe, grzybów, należy usuwać i niszczyć (spalać), a miejsce na którym grzybnia wyrasta, smarować środkiem antyseptycznym.
3. Stos podkładów z widoczną grzybnią, należy natychmiast ułożyć na nowo w taki sposób, aby podkłady, które leżały przedtem na dole klatki, znalazły się teraz na górze, gdyż w ten sposób przyspiesza się proces wysychania.
4 Jeżeli podkłady są dostatecznie przeschnięte, należy je niezwłocznie skierować do nasycenia.
§ 5.
Postępowanie z podkładami spławianymi.
1. Podkłady spławiane wodą należy przed ułożeniem w stosy oczyścić ze szlamu i mułu. Najlepiej spłukiwać je w tym celu silnym strumieniem wody. Następnie trzeba z nich pousuwać wszystkie tkwiące w nich: gwoździe, klamry, taśmy żelazne i t. d., których użyto do wiązania podkładów w tratwy a nie wbijać ich w drewno.
2. Podkłady spławiane, jako zawierające nieco więcej wody, należy układać w stosy rozstrzelone (rys. 4).
§ 6.
Postępowanie z podkładami wybrakowanymi.
1. Podkłady wybrakowane należy układać w takie same stosy, jak i podkłady zdrowe. Na takie podkłady należy wyznaczyć miejsce oddzielne, możliwie najdalej odsunięte od podkładów zdrowych nienasyconych.
2. Po upływie zastrzeżonego umową terminu, do którego podkłady wybrakowane mają pozostawać do dyspozycji dostawcy, należy je z placu bezwarunkowo usunąć.
ROZDZIAŁ III.
Przechowywanie podkładów nasyconych.
§ 7.
Przechowywanie podkładów nasyconych w składnicy.
1. Podkłady nasycone można wysyłać jednostkom liniowym bezpośrednio po nasyceniu.
2. Dla podkładów nasyconych, które przed wysyłką pozostają na terenie nasycalni, należy wydzielić osobną część składnicy.
3. Podkłady nasycone olejem kreozotowym, należy układać w zwały (rys. 5 a), lub w stosy krzyżowe (rys. 6).
4. Podkłady nasycone roztworami wodnymi impregnatów, lub ich mieszaniną z olejem, należy układać w zwały w/g rys. 5.
5. Pomiędzy zwałami należy zachować jednometrowe odstępy.
§ 8
Przechowywanie podkładów nasyconych na linii.
1. Podkłady nasycone, których nie używa się zaraz do robót, należy układać w stosy, zawierające co najmniej po 50 szt. podkładów. Unikać przytem trzeba miejsc niskich, podmokłych, a teren oczyścić uprzednio z trawy i zielska, dbając o należyte odprowadzenie wody opadowej.
2. Stosów nie układa się bezpośrednio na ziemi, lecz na podstawkach, używając do tego celu kawałków szyn, dużych kamieni lub cegły, w ostateczności opierając końce podkładów na kupkach drobnych kamieni.
3. Stos należy nakryć daszkiem z podkładów, ułożonych pochyło.
4. Należy unikać układania podkładów nasyconych w bezpośrednim sąsiedztwie ze starymi podkładami wyjętymi z toru.
5. W razie braku miejsca, można układać obok siebie, po 4 stosy, liczące najwyżej po 100 sztuk każdy. Odstępy pomiędzy takimi grupami stosów nie powinny być mniejsze niż 3 m (rys. Nr. 6).
6. Na każdym stosie należy oznaczyć:
a) typ podkładów,
b) ilość sztuk w stosie.
