Spis treści:
Rozdział 1. Postanowienia ogólne
§ 1. Przedmiot instrukcji
§ 2. Skład drużyny pojazdu
§ 3. Zakres pracy i obowiązki pomocnika maszynisty
§ 4. Znajomości obowiązujących przepisów i instrukcji
§ 5. Zależność służbowa pomocnika maszynisty
§ 6. Przewóz w kabinie maszynisty osób i przedmiotów
Rozdział 2 Obowiązki pomocnika maszynisty w czasie pełnienia służby
§ 7. Wyznaczenie i zgłoszenie się na służbę
§ 8. Obowiązki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu w czasie pracy
§ 9. Rozpoczęcie służby i przygotowanie pojazdu do pracy § 10. Obsługa pojazdu podczas pracy
§ 11. Zachowanie ostrożności w czasie pełnienia służby
§ 12. Zakończenie służby
Rozdział 3. Wydarzenia nadzwyczajne i obsługa pojazdu w okresie zimy
§ 13. Obowiązki pomocnika maszynisty w przypadku niezdolności maszynisty do pełnienia służby
§ 14. Obowiązki pomocnika maszynisty w przypadku uszkodzenia pojazdu na szlaku
§ 15. Obowiązki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu w okresie zimy
Załącznik.
Zarządzenie Ministra Komunikacji Nr 22
z dnia 24 lutego 1973 r.
w sprawie zatwierdzenia Instrukcji dla pomocnika maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych kolei dojazdowych Wms 21. Na podstawie art. 5 ust. l ustawy z dnia 2 grudnia 1960 r. o kolejach (Dz. U. z 1970 r. nr 9 póz. 76) zarządza się, co następuje:
§ 1.
Zatwierdza się do użytku służbowego Instrukcję dla pomocnika maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych kolei dojazdowych Wms 21, która ukaże się w osobnym wydaniu.
§ 2.
Zarządzenie wchodzi w życie z dn. 1 stycznia 1974 r.
MINISTER
wz () inż. St. Czermak
Podsekretarz Stanu
Nr CZKD4a-GO-2’72
Wykaz
jednostek organizacyjnych, które otrzymują instrukcję dla pomocnika maszynisty spalinowych h pojazdów trakcyjnych Wms 21.
I. W Ministerstwie Komunikacji wg obowiązującego rozdzielnika
Biblioteka MK
II. W dyrekcjach okręgowych kolei państwowych wg obowiązującego rozdzielnika Biblioteka okręgu
III. W jednostkach organizacyjnych podległych DOKP
Zarząd Kujawskiej Kolei Dojazdowej w Krośniewicach
Lokomotywownie kd
Kierownicy Kolei na kd
Stacje kd
Ośrodek Szkolenia Zawodowego
Ośrodek Informacji Technicznej i Ekonomicznej
IV. Inne jednostki organizacyjne
Centralny Ośrodek Badań i Rozwoju Techniki kolejnictwa
Zarząd Główny ZZK
Wykaz
stanowisk pracy, na których przydzielone są do użytku służbowego oddzielne egzemplarze Instrukcji dla pomocnika maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych kd Wms 21.
I.W Zarządzę Kolei Dojazdowych:
1. Starszy kontroler
2. Kierownicy działu mechanicznego, przewozów i drogowego
3. Kontrolerzy do spraw mechanicznych przewozów i drogowych
4. Dyspozytorzy przewozów
5. Instruktorzy
6. Referent trakcji spalinowej, wagonowej i dochodzeń
II. W lokomotywowniach kd
1. Naczelnik i jego zastępca (zawiadowca)
2. Kierownik oddziału trakcji
3. Instruktor drużyn trakcyjnych
4. Kierownik oddziału napraw – majster
5. Dyspozytor lokomotywowni
6. Pracownik prowadzący dochodzenia i szkolenia
7. Maszynista spalinowych pojazdów trakcyjnych
8. Pomocnik maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych
III. Na stacji kd
1. Zawiadowca stacji
2. Dyspozytor przewozów
3. Referent do spraw dochodzeniowych
Postanowienia wprowadzające
1. Wydanie Instrukcji Wms 21 dla pomocnika maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych kolei dojazdowych wynika z wprowadzenia do eksploatacji lokomotyw spalinowych o zwiększonej mocy i konieczności obsługi ich drużyną w składzie 2-osobowym, tj. maszynisty i pomocnika maszynisty.
2. Instrukcja niniejsza określa szczegółowe postanowienia dotyczące obowiązków przy obsłudze pojazdów spalinowych na postoju i w czasie pracy oraz przestrzegania postanowień wynikających z zachowania bezpieczeństwa pracy w czasie służby pomocnika maszynisty na kolejach dojazdowych.
3. Do instrukcji dołączono postanowienia dotyczące obowiązków pomocnika maszynisty przy obsłudze w okresie zimy oraz w wypadkach nadzwyczajnych.
Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
§ 1.
Przedmiot instrukcji.
1. Instrukcja niniejsza ustala zakres podstawowych obowiązków pomocnika maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych.
2. Pod pojęciem spalinowy pojazd trakcyjny zwany w dalszym ciągu pojazdem należy rozumieć zarówno lokomotywę spalinową jak i wagon spalinowy.
§ 2.
Skład drużyny pojazdu.
1. Obsługę pojazdu sprawuje drużyna trakcyjna, składająca się z maszynisty lub z maszynisty i pomocnika maszynisty. Dla celów praktycznego szkolenia zespół drużyny może być zwiększony o pracownika szkolącego się.
2. Obsługę lokomotyw spalinowych i wagonów motorowych jednoosobowo tj. przez maszynistę ustala Ministerstwo Komunikacji na wniosek DOKP.
3. Kwalifikacje pomocnika maszynisty określają Przepisy A5.
§ 3.
Zakres pracy i obowiązki pomocnika maszynisty
1. Podstawowym zadaniem pomocnika maszynisty jest współdziałanie z maszynistą w obsłudze i utrzymaniu pojazdu.
2. W szczególności do obowiązków pomocnika maszynisty należy:
1) przestrzeganie obowiązujących przepisów instrukcji podczas pełnienia służby,
2) współpraca na pojeździe z maszynistą oraz przy oględzinach przydzielonego pojazdu,
3) pomaganie maszyniście pojazdu przy spełnianiu przez niego obowiązków i wykonywanie wszelkich poleceń maszynisty, dotyczących obsługi pojazdu i pełnienia służby,
4) utrzymanie w należytej czystości pojazdu i poszczególnych urządzeń, zespołów oraz przyrządów sygnałowych i narzędzi,
5) smarowanie (dokręcanie smarowniczek lub uzupełnianie ilości oleju smarnego) wszystkich powierzchni trących się pojazdu, zgodnie z obowiązującymi instrukcjami,
6) pomaganie maszyniście przy usuwaniu usterek w pojeździe,
7) obsługa silnika spalinowego i urządzeń ogrzewczych na pojazdach,
8) obserwacja prawidłowości pracy urządzeń i niezwłoczne zgłaszanie maszyniście zauważonych usterek,
9) stale podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez regularne uczęszczanie na pouczenia i badania okresowe oraz zgłaszanie się w wyznaczonym terminie na egzaminy sprawdzające i kontrolne,
10) ścisłe stosowanie się do regulaminów porządkowych przy korzystaniu z pokojów noclegowych.
3. Pomocnik obowiązany jest podać swój adres zamieszkania w biurze i niezwłocznie zawiadomić o każdej jego zmianie, w razie wyjścia z domu powinien zawiadomić domowników, gdzie będzie przebywał.
4. Wszystkie polecenia służbowe maszynisty oraz zarządzenia zwierzchników dotyczące należytej obsługi pojazdu, pomocnik maszynisty powinien wykonywać bez sprzeciwu, dokładnie i szybko.
5. Polecenia otrzymane od innych przedstawicieli służby mechanicznej lub od przedstawicieli innych służb, pomocnik maszynisty może wykonać tylko z wiedzą i za pozwoleniem maszynisty.
6. Pomocnik maszynisty jest współodpowiedzialny z maszynistą za inwentarz znajdujący się na pojeździe.
§ 4
Znajomość obowiązujących przepisów i instrukcji.
1. Pomocnik maszynisty powinien znać dokładnie i stosować się do postanowień niniejszej instrukcji wraz z załącznikiem oraz znać następujące przepisy i instrukcje:
1) Przepisy sygnalizacji na kolejach wąskotorowych PKP WE1.
2) Przepisy ruchu na kolejach wąskotorowych użytku publicznego WR 1, w części dotyczącej drużyny trakcyjnej.
3). Przepisy o gospodarce pojazdami trakcyjnymi Mt9, w części wynikającej z §.1,
4) Instrukcję obsługi i utrzymania w eksploatacji hamulców pociągów towarowych i pasażerskich MW 56, w części dotyczącej pomocnika maszynisty,
5) Przepisy, o pogotowiu technicznym , w służbie trakcji PKP oraz o postępowaniu w razie wypadków kolejowych Mt38, w części dotyczącej pomocnika maszynisty.
6) Przepisy o znakowaniu taboru wąskotorowego WM11 w zakresie znakowania pojazdów i taboru wagonowego,
7) Przepisy dla pracowników kolejowych o udzielaniu doraźnej pomocy w nagłych wypadkach przed przybyciem lekarza S 5,
8) Regulamin obowiązków kolejowych oraz zasady i tryb postępowania dyscyplinarnego A 15
9) Przepisy w sprawie czasu pracy w Przedsiębiorstwie PKP,
10) §§ od l do 7 instrukcji o utrzymaniu w czystości wagonów osobowych oraz taboru elektrycznego i spalinowego MW 8,
11) Rozdział 7 instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy naprawach bieżących, przeglądach i obrządzaniu spalinowych pojazdów trakcyjnych Mts33,
12) Przepisy i instrukcje o ochronie przeciwpożarowej na PKP,
13) Rozdział I i II instrukcji branżowej o naprawie planowo zapobiegawczych wagonów motorowych spalinowych i lokomotyw spalinowych .wąskotorowych WM 24,
14) §.48 Przepisów o służbie przygotowawczej i egzaminach pracowników Przedsiębiorstwa PKP A 5,
15) §§ 7 i 8 instrukcji dla smarowników wagonów Mw 29.
2. Pomocnik .maszynisty powinien znać również i stosować postanowienia wszelkich innych
instrukcji, przepisów, regulaminów, okólników, zarządzeń i obwieszczeń, związanych z jego
służbą, które są wydane i ogłoszone przez wywieszenie, dostarczone w odbitkach zainteresowanym lub w inny sposób podany do wiadomości i stosowania.
3. Ponadto pomocnik maszynisty obowiązany jest znać:
1) poszczególne typy pojazdów, ich obsługę i sposób konserwacji wszystkich serii spalinowych pojazdów na kolejach dojazdowych,
2) budowę wagonów i transporterów oraz sposób ich konserwacji,
3) budowę i obsługę obrotnic, przesuwnic oraz urządzeń technicznych do pobierania paliwa, piasku, wody itp.
§ 5.
Zależność służbowa pomocnika maszynisty.
1. Bezpośrednim zwierzchnikiem pomocnika maszynisty w lokomotywowni jest kierownik oddziału trakcji (zawiadowca lokomotywowni) lub działający w jego imieniu dyspozytor lokomotywowni, a po wyjeździe z lokomotywowni maszynista.
2. Zwierzchnikiem pomocnika maszynisty jest również naczelnik (zawiadowca) lokomotywowni macierzystej lub naczelnik (zawiadowca) lokomotywowni, w której pomocnik maszynisty przebywa czasowo.
3. W sprawach dotyczących przydziału pojazdu i spełnienia swych czynności, pomocnik maszynisty podlega ponadto instruktorowi i kontrolerowi służby mechanicznej.
§ 6.
Przewóz w kabinie maszynisty osób i przedmiotów.
1. W kabinach maszynisty nie wolno przewozić żadnych przedmiotów nie przeznaczonych dla potrzeb służbowych. Wyjątek stanowią niezbędne przedmioty osobiste drużyny i jadących osób.
2. Wstęp i prawo przejazdu w kabinie maszynisty mają następujące osoby:
a) pilot,
b) drużyna konduktorska, udająca się na służbę lub powracająca z niej, jeżeli nie ma innej możliwości przejazdu i została w-pisana do raportu z jazdy,
c) maszynista jadący dla poznania szlaku, na podstawie Wykazu pracy pojazdu trakcyjnego, wydanego przez lokomotywownie i wpisania do raportu z jazdy,
d) pracownicy drużyn manewrowych, w rejonie wykonywanej pracy, jeżeli nie mogą zająć innego odpowiedniego miejsca na taborze,
e) zawiadowca stacji, ich zastępcy oraz dyżurny ruchu w rejonie ich działalności służbowej,
f) osoby posiadające pisemne zezwolenie, wystawione przez upoważnione do tego jednostki organizacyjne,
g) osoby, których przejazd dopuszczają inne przepisy,
3. Z osób wymienionych w ust. 2,w kabinie maszynisty powinno znajdować się jednorazowo tyle osób, aby obecność ich nie utrudniała obsłudze wykonywania czynności służbowych. O liczbie osób decyduje każdorazowo maszynista pojazdu. Postanowienia te nie dotyczą jazd próbnych i doświadczalnych.
4. Przebywanie osób w nieczynnej kabinie maszynisty jest niedozwolone i kabina ta powinna być zamknięta.
5. Prowadzenie rozmów przez pomocnika maszynisty z osobami podczas jazdy jest zabroniona.
Rozdział 2.
OBOWIĄZKI POMOCNIKA MASZYNISTY W CZASIE PEŁNIENIA SŁUŻBY
§ 7.
Wyznaczenie i zgłoszenie się na służbę.
1. Wyznaczenie pomocnika maszynisty na służbę odbywa się w zasadzie według ustalonego planu pracy. Pomocnik maszynisty może zostać wyznaczony do pełnienia służby w innym czasie, aniżeli ustala to plan pracy o czym powinien być powiadomiony ustnie lub pisemnie. Niezależnie od powyższego w uzasadnionych przypadkach pomocnik maszynisty może być wezwany do natychmiastowego objęcia służby.
2. W przypadku niemożności przybycia na służbę pomocnik maszynisty obowiązany jest zawiadomić dyspozytora lokomotywowni lub zwierzchnika przynajmniej na 6 godzin przed rozpoczęciem służby, i podać przyczynę niemożności podjęcia służby. W razie choroby, poza obowiązkiem zameldowania o nie przybyciu na służbę zobowiązany jest złożyć zwolnienie lekarskie w terminie obowiązującym.
3. Pomocnik maszynisty zgłaszający się na służbę powinien być w stanie trzeźwym i należycie wypoczęty.
4. Pomocnik maszynisty podczas pełnienia służby obowiązany jest nosić przepisowe umundurowanie i starać się o czysty i schludny wygląd.
5. Podczas pełnienia służby pomocnik maszynisty powinien mieć przy sobie:
a) legitymację służbową,
b) odzież roboczą i sprzęt ochrony osobistej.
§8.
Obowiązki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu w czasie pracy.
1. Pomocnik maszynisty powinien dokładnie znać sposób obsługi urządzeń na przydzielonym mu do pracy pojeździe.
2. Do obowiązków pomocnika maszynisty należy w szczególności:
1) obserwacja aparatów kontrolno-pomiarowych i powiadamianie maszynisty o wszelkich nieprawidłowościach w pracy pojazdu i jego urządzeń,
2) usuwanie niezwłocznie wszystkich przecieków i zaolejeń zwłaszcza przy silniku, urządzeniach napędowych i podwozia w pobliżu kół hamowanych,
3) dokonywanie systematycznej kontroli poziomu oleju w silniku, pompie wtryskowej, sprężarce, skrzyni biegów, przekładni i w innych urządzeniach pojazdu,
4) obsługa hamulca ręcznego i odwadnianie urządzeń powietrznych przez otwieranie kurków spustowych odpylaczy i odwadniaczy,
5) obsługa i utrzymanie w należytej czystości sygnałów i lamp oświetleniowych pojazdu oraz sprawdzenie i oczyszczanie z osadu zacisków przewodów na bateriach akumulatorów i osadzenie ich w skrzyni,
6) utrzymanie kabiny maszynisty w czystości oraz całego pojazdu a w szczególności szyb i stopni,
7) bieżąca konserwacja wszystkich urządzeń na pojeździe oraz dbanie o ich sprawne działanie,
8) utrzymywanie w należytym stanie sprzętu przeciwpożarowego i bhp.
3. Sprzęganie za sobą i rozsprzęganie dwóch pojazdów łączenia i rozłączenia pomiędzy nimi przewodów powietrznych należy do obowiązków pomocnika maszynisty pojazdu dojeżdżającego. Przed połączeniem przewodów powietrznych należy je dokładnie przedmuchać.
4. Sprzęganie i rozsprzęganie pojazdu ze składem pociągu na stacjach gdzie nie ma wyznaczonego do tego celu pracownika, należy do pomocnika maszynisty, a w wypadku jazdy podwójną trakcją, do pomocnika maszynisty pojazdu bezpośrednio łączonego ze składem pociągu.
5. W czasie nieobecności maszynisty pomocnik maszynisty obowiązany jest pozostać w kabinie sterowniczej. Pomocnikowi maszynisty wolno zejść z pojazdu dla wykonania czynności przy pojeździe, gdy silnik jest zgaszony i hamulec dociśnięty, a pojazd zabezpieczony przed uruchomieniem.
6. Pomocnikowi nie wolno spać ani drzemać w czasie służby.
7. W czasie nieobecności maszynisty pomocnik maszynisty nie powinien pozwolić aby do kabiny pojazdu wchodziły osoby postronne i aby ktokolwiek nieuprawniony uruchamiał pojazd.
8. Pomocnikowi maszynisty nie wolno uruchamiać pojazdu z wyjątkiem oczywistej konieczności zapobieżenia wypadkowi lub zmniejszeniu jego skutków. Pomocnikowi maszynisty z prawem kierowania wolno ponadto uruchamiać pojazd w przypadkach podanych w § 13.
9. Podczas jazdy pojazdu, pomocnik maszynisty powinien być stale na nim obecny. Podczas dłuższego postoju może on oddalić się, lecz tylko na krótki okres czasu i za zezwoleniem maszynisty pozostającego na pojeździe.
10. Pomocnik maszynisty obowiązany jest przeciwdziałać powstawaniu warunków, przy których może nastąpić uszkodzenie spalinowego pojazdu. W przypadku ich ujawnienia powinien o tym zawiadomić niezwłocznie maszynistę.
§ 9.
Rozpoczęcie służby i przygotowanie pojazdu do pracy.
1. Pomocnik maszynisty powinien zgłosić się na służbę nie później niż to wynika z ustalonego czasu na przyjęcie pojazdu do wyznaczonej pracy. Pierwszą czynnością pomocnika maszynisty powinno być zgłoszenie swego przybycia dyspozytorowi lokomotywowni i maszyniście, a gdzie nie ma dyspozytora zgłoszenie powinno nastąpić u dyżurnego ruchu na danej stacji, której lokomotywownia powinna doręczyć wykazy pracy pojazdów trakcyjnych z wyznaczeniem imiennym składu drużyny, numeru pojazdu i godz. zgłoszenia się na służbę. Zgłoszenie swego przybycia u dyspozytora obowiązuje również w przypadku, gdy pomocnik maszynisty ma przyjąć pojazd na stacji przy pociągu, na manewrach lub przy wyjeździe pasażerem do innej stacji, w celu objęcia tam służby.
2. Przy krótkich okresach czasu na przyjęcie pojazdu znajdującego się w lokomotywowni od jednego pociągu do drugiego pojazd ten drużyna kończąca pracę może przekazać bezpośrednio drużynie rozpoczynającej na nim prace;. W takim przypadku każda drużyna pojazdu wykonuje swoje czynności przewidziane przy zdawaniu i przyjmowaniu pojazdu, a niezależnie od tego pomocnik maszynisty zdający pojazd powinien poinformować pomocnika maszynisty przyjmującego o stanie pojazdu i zauważonych usterkach oraz okazać pomoc przy ich usuwaniu. Wzajemne informowanie się o stanie pojazdu jest szczególnie ważne i obowiązujące, gdy zmiana drużyny odbywa się przy pociągu z uwagi na stosunkowo- krótki czas przeznaczony na tę czynność.
3. Po zgłoszeniu swego przybycia dyspozytorowi lokomotywowni i otrzymaniu przydziału pracy i pojazdu pomocnik maszynisty powinien:
1) zapoznać się z zarządzeniami wydanymi w czasie jego odpoczynku, urlopu lub choroby i potwierdzić to swym. podpisem.
2) zgłosić się maszyniście i po otrzymaniu poleceń odnośnie przydzielonej pracy powinien przystąpić do przyjęcia i przygotowania pojazdu do pracy.
4. W czasie przyjmowania pojazdu w lokomotywowni pomocnik maszynisty obowiązany jest:
1) sprawdzić, czy hamulec ręczny działa należycie i zacisnąć go,
2) dokonać wspólnie z maszynistą oględzin zewnętrznych nadwozia, podwozia, silnika spalinowego i układu napędowego, sprawdzić czy nie ma widocznych uszkodzeń, braków, nadmiernych luzów, obluzowania nakrętek, pęknięć, nieszczelności itp.
3) sprawdzić i ewentualnie uzupełnić ilość paliwa w zbiornikach,
4) sprawdzić i ewentualnie uzupełnić ilość wody w układzie chłodzenia silnika spalinowego,
5) sprawdzić, czy w piasecznicy znajduje się wystarczająca ilość suchego piasku i czy końce rur nie uległy zniekształceniu (czy ich brzegi nie są zawinięte) oraz czy znajdują się na właściwych miejscach przez sprawdzenie działania piasecznicy,
6) sprawdzić i w razie potrzeby uzupełnić poziom oleju w silniku spalinowym albo w zbiornikach olejowych, poziom oleju w układzie napędowym, sprężarce, pompie wtryskowej i w skrzyniach przekładniowych z kołami zębatymi, w przekładni hydraulicznej lub w skrzyni biegów,
7) pobrać oleje i smary oraz inne materiały lub przedmioty potrzebne do obsługi pojazdu,
8) nasmarować wszystkie wymagające smarowania części pojazdu,
9) sprawdzić liczbę i stan narzędzi na pojeździe,
10) zachowując wszelkie środki ostrożności, sprawdzić zewnętrznie stan akumulatorów oraz ich osadzenie w skrzyni, umocowanie i dokładność styku kabli z zaciskami, szczelność naczyń akumulatorów itp.,
11) wszelkie zauważone uszkodzenia zgłosić niezwłocznie maszyniście, a szczególnie wymienione w załączniku do instrukcji.
5. Pomocnikowi maszynisty nie wolno bez zezwolenia maszynisty usuwać poważniejszych usterek.
6. Po uruchomieniu i nagrzaniu silnika spalinowego pomocnik maszynisty wraz z maszynistą sprawdzają:
1) słuchowe i wzrokowe działanie silnika spalinowego,
2) szczelność przewodów paliwowych, wodnych, olejowych i wydechowych,
3) działanie pompy wodnej, pompy olejowej, sprężarki i prądnicy oświetleniowej.
§ 10.
Obsługa pojazdu podczas pracy.
1. Pomocnik maszynisty powinien wykorzystywać każdy dłuższy postój w celu obejrzenia spalinowego pojazdu trakcyjnego oraz sprawdzania, czy nie grzeją się łożyska osiowe, wiązarowe, przekładnie i inne.
2. Pomocnik maszynisty powinien tak ułożyć swe czynności przy obsłudze pojazdu, aby w czasie zbliżania się do stacji oraz przy przejeździe i wyjeździe ze stacji mógł całą uwagę skupić na obserwacji semaforów i innych sygnałów podawanych ze stacji lub pociągu.
3. W czasie jazdy pomocnik maszynisty powinien (jeżeli inne czynności służbowe mu na to pozwalają) zwracać uwagę:
1) czy nie ma przeszkód w prowadzeniu pociągu,
2) na podawane sygnały z kierunku biegu pociągu lub z tyłu,
3) na prawidłowość biegu pociągu,
4) czy z pociągu nie wypada ładunek,
5) czy ktoś nie wypadł z pociągu lub nie wpadł pod pociąg,
6) czy nie zapalił się olej smarny w łożyskach osiowych pociągu,
7) czy nie wybuchł pożar w pociągu,
8) czy rogatki lub półrogatki na przejeździe strzeżonym są zamknięte, czy pojazd taki jest strzeżony przez pracownika. Obserwacja własnego pociągu jest najdogodniejsza podczas jazdy na łukach. O zauważonych przeszkodach i podawanych sygnałach w czasie pełnienia służby na pojeździe pomocnik maszynisty powinien niezwłocznie powiadomić maszynistę, jak. również wszelkie otrzymane polecenia i rozkazy maszynista i pomocnik maszynisty powinni przekazywać sobie wzajemnie do przestrzegania.
4. Przy hamowaniu ręcznym należy zachować ostrożność, aby nie spowodować poślizgu kół lub rozerwania pociągu.
5. Nawet w razie największego niebezpieczeństwa nie wolno pomocnikowi maszynisty opuścić spalinowego pojazdu trakcyjnego, dopóki nie otrzyma pozwolenia na opuszczenie pojazdu od maszynisty. Gdyby maszynista opuścił pojazd przedwcześnie lub stał się w danej chwili niezdolny do działania, pomocnik maszynisty jest obowiązany wyczerpać wszelkie możliwe i dozwolone środki do zatrzymania pociągu. Pomocnikowi maszynisty wolno opuścić pojazd dopiero wtedy, gdy dalsze przebywanie na nim będzie bezcelowe.
§ 11.
Zachowanie ostrożności w czasie pełnienia służby.
1. Wchodzenie do pojazdu i schodzenie z niego może się odbywać jedynie podczas postoju i po stopniach, trzymając się poręczy obiema rękami i być odwróconym twarzą do pojazdu.
2. Zabrania się pozostawania na stopniach oraz wychylanie się podczas wjeżdżania lub wyjeżdżania z hali parowozowni.
3. Pomocnikowi maszynisty wolno wejść pod pojazd, gdy jest on zahamowany ręcznym hamulcem, zabezpieczony przed najechaniem, silnik spalinowy nie pracuje i po uprzednim powiadomieniu maszynisty.
4. Podczas zaopatrywania pojazdu w materiały pędne zabrania się palenia tytoniu oraz posługiwania się latarkami z otwartym płomieniem, poza tym należy utrzymać bańki olejowe w czystości, a ewentualnie rozlany olej niezwłocznie zetrzeć.
5. Wychylanie się z pojazdu powinno następować w sposób ostrożny po uprzednim upewnieniu się, czy nie ma przeszkód zagrażających bezpieczeństwu osobistemu.
6. W czasie jazdy pomocnikowi maszynisty nie wolno wychodzić na pomost.
7. Zdejmowanie w czasie jazdy pokryw podłogowych w wagonach spalinowych jest zabronione.
8. O zmierzchu i w nocy, a także we dnie podczas mgły i zamieci śnieżnej, na pojazdach będących w ruchu lub stojących na torach głównych zasadniczych, powinno być zapalone światło latarni sygnałowych.
9. Wchodzenie między sprzęgane pojazdy lub wagon i pojazd jest dozwolone dopiero po zatrzymaniu się pojazdu i sprzęganego taboru.
§ 12.
Zakończenie służby.
1. Pomocnik maszynisty przed odstawieniem pojazdu na stanowisko postojowe po ukończonej jeździe, powinien pod kierunkiem maszynisty zaopatrzyć pojazd w niezbędny zapas paliwa, oleju, piasku i wody oraz pobrać inne potrzebne materiały. Odstępstwa od tej zasady są dozwolone tylko za uprzednią zgodą zwierzchnika. Po doprowadzeniu całego pojazdu pod względem czystości do należytego stanu, pomocnik maszynisty wraz z maszynistą powinni zbadać pojazd w sposób podany w § 9, ust. 4 pkt. 112.
2. Po odstawieniu pojazdu pomocnik maszynisty przed opuszczeniem go, powinien sprawdzić, czy pojazd jest zahamowany hamulcem ręcznym.
3. Pomocnikowi maszynisty wolno zakończyć służbę wówczas, gdy otrzyma na to zezwolenie maszynisty. Przed opuszczeniem lokomotywowni powinien zgłosić się u dyspozytora lokomotywowni i dowiedzieć się, kiedy ma przybyć na następną służbę.
Rozdział 3.
WYDARZENIA NADZWYCZAJNE I OBSŁUGA POJAZDU W OKRESIE ZIMY.
§ 13.
Obowiązki pomocnika maszynisty w przypadku niezdolności maszynisty do pełnienia służby.
1. Jeżeli podczas jazdy maszynista zachoruje lub stanie się niezdolny do dalszego prowadzenia pojazdu, pomocnik maszynisty powinien:
1) zatrzymać pociąg i powiadomić kierownika pociągu o zaistniałym wypadku,
2) ustalić z kierownikiem pociągu dalszy tok postępowania wg ust. 2 lub 3, w zależności od stanu zdrowia maszynisty, sytuacji terenowej, w jakiej znajduje się pociąg, warunków atmosferycznych oraz pory dnia.
2. Jeżeli pomocnik maszynisty ma złożony egzamin na maszynistę oraz posiada prawo kierowania pojazdem, powinien wziąć do pomocy jednego z pracowników drużyny pociągowej i z nim dojechać do najbliższej stacji, na której udzielona zostanie pomoc lekarska maszyniście. Dalsze pełnienie czynności maszynisty i prowadzenie pociągu uzależnione jest od decyzji telefonicznej zwierzchnika służbowego pomocnika.
3. Jeżeli pomocnik maszynisty nie ma prawa kierowania pojazdem, to powinien zatrzymać pociąg, zawiadomić kierownika pociągu o niezdolności maszynisty do pracy i jeżeli zachodzi konieczność pilnego udzielenia pomocy choremu, pomocnik maszynisty gdy posiada pełną umiejętność uruchomienia i zatrzymania pojazdu, może doprowadzić pociąg lub sam pojazd do miejsca spotkania z pogotowiem lekarskim. Decyzję o tej jeździe podejmie pomocnik maszynisty po uzgodnieniu z kierownikiem pociągu z tym, że:
1) kierownik pociągu ustali z posterunkiem zapowiadawczym kierunek jazdy z pociągiem lub samym pojazdem,
2) jazda do najbliższej stacji lub miejsca wyznaczonego odbywać się będzie ze zmniejszoną szybkością, z zachowaniem ostrożności i zabezpieczeniem hamowania pociągu. W takim przypadku na pojeździe powinni znajdować się kierownik pociągu lub członek drużyny pociągowej zaznajomiony z zatrzymaniem pojazdu.
4. W razie choroby lub niezdolności do pracy maszynisty na pojeździe jadącym luzem:
1) pomocnik maszynisty mający egzamin na maszynistę i posiadający prawo kierowania pojazdem, powinien dojechać do pierwszej stacji ze zmniejszoną szybkością. Powinien on wówczas pilnie uważać na tor i sygnały, a w razie spotkania pracownika kolejowego powinien wziąć go na pojazd, aby obserwował drogę i sygnały. Przekazać maszynistę opiece lekarskiej,
2) pomocnik maszynisty nie mający prawa kierowania, a umiejący obsługiwać pojazd może dojechać ze zmniejszoną szybkością do pierwszego telefonu (mijanka, przejazd strzeżony, stacja), zatrzymać pojazd i przed zejściem z niego zabezpieczyć przed ruszeniem. Zgłosić telefonicznie najbliższemu posterunkowi zapowiadowczemu o zaistniałym wypadku. W razie wyznaczenia przez dyżurnego ruchu spotkania z pogotowiem lekarskim w innym miejscu, pomocnik powinien z zachowaniem wszelkich środków ostrożności dojechać tam i przekazać maszynistę pod opiekę lekarską. Następnie zabezpieczyć pojazd przed ruszeniem i oczekiwać na przybycie maszynisty, pojazd osłonić zgodnie z obowiązującymi przepisami.
14. Obowiązki pomocnika maszynisty w przypadku uszkodzenia pojazdu na szlaku.
1. W przypadku zepsucia się pojazdu podczas jazdy i oczekiwania przybycia pojazdu pomocniniczego, pomocnik maszynisty powinien pomagać maszyniście w usunięciu uszkodzeń i wykonywać inne czynności według wskazań maszynisty. Jeżeli jadący luzem pojazd na skutek uszkodzenia musi oczekiwać na przybycie pojazdu pomocniczego, pomocnik maszynisty powinien osłonić go na polecenie maszynisty sygnałami i powiadomić najbliższy posterunek zapowiadawczy o zaistniałym uszkodzeniu, czy wypadku.
2, Jeżeli na jadący pojedynczo pojazd dokonano zamachu, należy starać się zabezpieczyć ślady i dowody rzeczowe, mogące służyć do wykrycia przestępcy.
§ 15.
Obowiązki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu w okresie zimy.
1. Do obowiązków .pomocnika maszynisty .przy obsłudze pojazdu w okresie zimy należy oprócz obowiązków określonych w § 8:
1) stosowanie właściwych rodzajów paliwa, olejów i smarów, przeznaczonych do pracy w niskich temperaturach,
2) zwracanie szczególnej uwagi: na filtry paliwowe oraz izolację i ewentualne ogrzewanie zbiorników i przewodów paliwowych, aby nie dopuścić do ich zatkania zgęstniałym paliwem,
3) sprawdzenie stanu i działania kurków końcowych przewodu hamulcowego,
4) stałe sprawdzanie stanu naładowania baterii akumulatorów przez odczytywanie napięcia na woltomierzu w kabinie sterowniczej (baterie akumulatorów powinny być stale w stanie naładowanym, a w razie dłuższego postoju pojazdu na otwartej przestrzeni należy skrzynię akumulatorów ochronić przed zimnem, osłaniając ją pokrowcem wojłokowym, skórzanym lub innym),
5) chronienie zbiorników i przewodów powietrznych przed zamarznięciem. (Najskuteczniejszym środkiem zapobiegawczym jest ich częste odwadnianie przez otwieranie kurków spustowych odwadniaczy i rozpylaczy lub gdy jest zamontowany na lokomotywie rozpylacz alkoholu, wlewanie alkoholu do zbiorniczka),
6) chronienie zbiorników, przewodów i chłodnic wodnych przed zamarznięciem przez otulenie ich materiałem izolacyjnym, a w razie dłuższego postoju przy groźbie zamrożenia (całkowite spuszczenie wody z układu wodnego. Przy spuszczeniu wody powinny być otwarte wszystkie kurki spustowe w układzie wodnym).
Wodę z układu chłodzenia wolno spuścić dopiero wtedy gdy jej temperatura spadnie poniżej 50° C. Olej natomiast należy spuszczać gorący natychmiast po zatrzymaniu silnika spalinowego. Po spuszczeniu wody należy kilkakrotnie obrócić wałem korbowym silnika dla całkowitego usunięcia wody z silnika i pompy wodnej,
7) niedopuszczenie, aby w czasie pracy temperatura wody chłodzącej, wypływającej z silnika, spadła poniżej 45° C, przez nakładanie pokrowców na silnik spalinowy lub chłodnice, zamykanie żaluzji chłodnic, wyłączenie chłodnic itp.
2. Przed uruchomieniem silnika bez wody i oleju należy:
1) przez układ chłodzenia silnika przepuszczać wodę o temperaturze od 60°C do 90°C tak długo, aż z zaworu spustowego pompy wodnej zacznie wypływać ciepła woda,
2) następnie wodę spuścić, zawór zamknąć i układ napełnić wodą o temperaturze 80 90C,
3) jednocześnie podczas napełniania wodą napełnić układ smarowania silnika olejem podgrzanym do temperatury 80100° C. Nie wolno wlewać zimnej wody do układu chłodzenia silnika znajdującego się na mrozie, aby nie zamrozić układu.
3. Podczas krótszych postojów na otwartej przestrzeni nie potrzeba opróżniać układu chłodzenia silnika, należy jednak wtedy:
1) podgrzać układ chłodzenia z dodatkowego źródła ciepła (np. z podgrzewaczy) albo zamknąć żaluzję chłodnicy, nałożyć na silnik i chłodnicę pokrowce i co 3040 min. uruchamiać silnik na kilka minut. Szczególną uwagę należy wtedy zwrócić na stan baterii akumulatorów, aby jej za bardzo nie wyładować.
Załącznik.
Wykaz uszkodzeń, z którymi nie wolno użyć spalinowego pojazdu do pracy pociągowej lub manewrowej.
1. Obluzowanie obręczy na kole lub osi w piaście koła.
2. Poprzeczne pęknięcie osi.
3. Podłużne pęknięcie lub skaza na osi długości ponad 20 mm.
4. Wytarte miejsca na osi z ostrymi krawędziami głębszymi niż 2,5 mm.
5. Pęknięcie obręczy lub piasty koła.
6. Zużycie obręczy na powierzchni tocznej, mierzone w płaszczyźnie kręgu tocznego wzdłuż promienia największego zużycia przekraczające 5 mm.
7. Miejscowe wytarcie obręczy na powierzchni tocznej, mierzone w płaszczyźnie kręgu tocznego, głębsze niż 1,5 mm.
8. Wyszczerbienie na powierzchni tocznej obręczy długości ponad 25 mm i głębsze niż 3 mm.
9. Grubość obręczy w płaszczyźnie kręgu tocznego mierzone wzdłuż promienia największego zużycia, nie może być mniejsze niż 20 mm.
10. Grubość obrzeża obręczy, mierzona na obwodzie nakreślonym promieniem o 10 mm większym aniżeli promień kręgu tocznego jest mniejsza niż 15 mm nie dotyczy to zestawów kołowych, dla których konstrukcyjnie przewidziano zwężenie grubości.
11. Uszkodzone lub nieprawidłowo działające manometry i zawory bezpieczeństwa urządzeń powietrznych.
12. Nienależyte działanie syreny.
13. Nienależycie działające światło sygnalizacyjne w obu końcach spalinowego pojazdu trakcyjnego.
14. Nieprawidłowo działająca sprężarka powietrzna, jak również nieprawidłowo działający hamulec zespolony, dodatkowy lub ręczny.
15. Nieprawidłowo działające lub niezaopatrzane w piasek piasecznice,
16. Pęknięta opaska, wieszak, jedno z głównych piór sprężyny nośnej piórowej lub sprężyna nośna zwojowa.
17. Wytopione lub pęknięte łożysko ślizgowe lub toczne.
18. Pęknięty kadłub łożyska osiowego.
19. Obluzowane śruby lub nity w- połączeniach ostoi, części podwozia, silnika lub układu napędowego.
20. Brak lub uszkodzone urządzenia zabezpieczające układ hamulca lub układ napędowy.
21. Nieprawidłowo działające urządzenie cięgłowe i zderzakowe.
22. Nieczynne lub uszkodzone urządzenia ogrzewcze.
23. Nieprawidłowo działający lub uszkodzony układ paliwowy.
24. Nieprawidłowo działający lub uszkodzony układ chłodzenia silnika spalinowego.
25. Nieprawidłowo działający lub uszkodzony układ smarowania silnika spalinowego.
26. Nieprawidłowo działający lub uszkodzony układ rozruchowy silnika spalinowego albo nieprawidłowo działający lub uszkodzony rozrusznik.
27. Uszkodzony lub wadliwie działający układ napędowy (sprzęgło, skrzynia biegów, urządzenia zmiany kierunku jazdy, wały napędowe, przekładnia główna, przetwornik hydrauliczny).
28. Nieszczelność powodująca wyciekanie oleju smarnego, wody lub oleju napędowego.
29. Nieprawidłowo działająca prądnica.
30. Nieprawidłowo działające lub uszkodzone urządzenia sterownicze (styczniki, przekaźniki, wyłączniki, nastawniki, przewody elektryczne, powietrzne itp.).
31. Uszkodzona lub wyczerpana bateria akumulatorów.
32. Nieczynna instalacja oświetleniowa.
33. Uszkodzone lub nieszczelne rury wydechowe w przedziale maszynowym.
31. Pogięte lub nadpęknięte wiązary (dotyczy lokomotyw Lyd 1).
35. Nieczynny szybkościomierz rejestrujący (przy wyjeździe z lokomotywowni macierzystej).
Ponadto spalinowego pojazdu trakcyjnego nie wolno używać do pracy z uszkodzonym nadwoziem, zagrażającym bezpieczeństwu ruchu lub bezpieczeństwu podróżnych i obsługi pojazdu oraz z brakiem wyposażenia w narzędzia, sprzęt przeciwpożarowy, bhp oraz w inny sprzęt zgodnie z obowiązującym wyposażeniem danego pojazdu.
