Zatwierdzona zarządzeniem Ministra Komunikacji
z dnia 10 grudnia 1945r.
Nr R. T./2/24/45 Dz. Urz. M. K. z 1945 r. Nr 16 poz. 168
POSTANOWIENIA OGÓLNE.
§ l
Stanowisko i zależność służbowa dróżnika przejazdowego.
(1) Dróżnicy przejazdowi pełnią służbę na wyznaczonych im przejazdach lub przejściach.
(2) Dróżnik przejazdowy podlega bezpośrednio torowemu, którego wszelkie plecenia służbowe powinien wypełniać; następnie zaś podlega właściwemu zawiadowcy odcinka drogowego i naczelnikowi oddziału drogowego. Nadto dróżnik przejazdowy może otrzymywać polecenia służbowe od zastępcy naczelnika oddziału, kontrolera drogowego i właściwych organów władz wyższych,
(3) W razie otrzymania poleceń służbowych bezpośrednio od wyższych przełożonych dróżnik przejazdowy powinien je wykonać, zawiadamiając o tym natychmiast torowego.
(4) Dróżnik przejazdowy ma prawo korzystać z telefonów kolejowych, potrzebnych do wykonywania swej służby.
§ 2
Ogólny zakres czynności.
(1) Do obowiązków dróżnika przejazdowego należy: czuwanie nad bezpieczeństwem ruchu na przejeździe lub przejściu, obsługiwanie rogatek lub furtek, utrzymywanie przejazdu lub przejścia w porządku nadto wykonywanie wszelkich zarządzeń służbowych torowego.
(2) Przy pełnieniu obowiązków obowiązuje dróżnika przejazdowego niniejsza instrukcja, jako też wszelkie przepisy, instrukcje i oddzielne zarządzenia, jakie w zakresie jego obowiązków są lub będą wydane.
(3) dróżnik przejazdowy odpowiada służbowo za naruszenie postanowień niniejszej instrukcji, jako też instrukcyj, przepisów i oddzielnych zarządzeń, których znajomość go obowiązuje, lub za niedopilnowanie całości powierzonego mu mienia kolejowego.
§ 3.
Stosunek do władz i pracowników innych działów służby kolejowej.
(1) Dróżnik przejazdowy powinien być uprzejmy w stosunkach służbowych z pracownikami innych działów służby kolejowej.
W razie jakichkolwiek nieporozumień lub samowolnych zarządzeń ze strony tych pracowników powinien zawiadomić o tym niezwłocznie torowego.
(2) Dróżnik przejazdowy powinien zwracać uwagę na zawiadomienia pracowników innych działów służby kolejowej o brakach zauważonych przez nich w torze i urządzeniach kolejowych na przejeździe lub w jego pobliżu i po sprawdzeniu słuszności zawiadomienia niezwłocznie usuwać braki, które usuwać ma prawo, o innych zaś zawiadamiać torowego.
(3) Dróżnik przejazdowy powinien zawiadamiać torowego o wszelkich przypadkach nieprzestrzegania. przez pracowników innych działów służby kolejowej przepisów, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo ruchu.
§ 4.
Stosunek do władz niekolejowych i osób postronnych.
(1) Dróżnik przejazdowy powinien współdziałać w granicach przepisów i otrzymanych wskazówek z funkcjonariuszami organów bezpieczeństwa publicznego (Milicji) i żandarmerii wojskowej przy wykonywaniu przez nich obowiązków służbowych na terytorium kolejowym.
(2) W razie zwrócenia się funkcjonariuszów innych urzędów państwowych z jakimikolwiek żądaniami, dróżnik przejazdowy powinien powiadomić o tym niezwłocznie torowego i postępować zgodnie ze wskazówkami, jakie od niego otrzyma.
(3) W stosunku do osób postronnych dróżnik przejazdowy powinien być uprzejmym, żądać jednak od nich stanowczo stosowania się do istniejących przepisów, w razie zaś odmowy zastosowania się do nich, zwracać się o pomoc do organów bezpieczeństwa publicznego (Milicji), zawiadamiając o tym jednocześnie torowego.
(4) Dróżnik przejazdowy nie ma prawa udzielać osobom postronnym żadnych wiadomości dotyczących kolei.
§ 5.
Znajomość przepisów i warunków służby.
(1) Dróżnik przejazdowy powinien znać pragmatykę służbową dla pracowników kolejowych, instrukcję dla drużnika przejazdowego, przepisy bezpieczeństwa dla pracowników kolejowych i ich domowników oraz te punkty przepisów o porządku na kolejach, przepisów ruchu, przepisów sygnalizacji i przepisów dla pracowników kolejowych o udzielaniu doraźnej pomocy w nagłych wypadkach przed przybyciem lekarza i innych specjalnych przepisów, które dotyczą bezpośrednio jego obowiązków a będą mu podane w drodze służbowej do stosowania.
(2) Przed objęciem stanowiska dróżnik przejazdowy powinien otrzymać od swego poprzednika według wykazu wszelkie obowiązujące przepisy i instrukcje o brakujących zaś zawiadomić torowego.
(3) Dróżnik, przejazdowy powinien znać urządzęnią sygnałowe drogowe i rogatki oraz sposób ich obsługiwania i utrzymywania.
Dróżnik przejazdowy, powinien posiadać znajomość, w ogólnych zarysach, materiałów, potrzebnych do robót przy utrzymaniu nawierzchni, narzędzi i sposobu ich używania oraz ustroju toru i robót torowych
Ponadto dróżnik przejazdowy powinien znać rozkład jazdy, dotyczący danego szlaku.
(4) Dróżnik przejazdowy powinien umieć korzystać z telefonu i określać czas za pomocą zegarka.
(5) We wszystkich sprawach, które mu nastręczają wątpliwości, dróżnik przejazdowy powinien zwracać się o wyjaśnienie do torowego.
§ 6
Pełnienie służby przez dróżnika przejazdowego i jego zastępstwo.
(1) Dróżnikowi przejazdowemu, pełniącemu służbę, nie wolno oddalać się ze swego posterunku, z wyjątkiem wypadków nadzwyczajnych (zbiegniecie wagonów, pożar, znalezienie przedmiotów zagrażających ruchowi pociągów, znalezienie rannych lub martwych ludzi), ani też przekazywać swych czynności innemu pracownikowi bez pozwolenia torowego, zawiadowcy odcinka drogowego, naczelnika oddziału, jego zastępcy lub kontrolera drogowego. W razie konieczności oddalenia się z posterunku w wymienionych nadzwyczajnych wypadkach, dróżnik przejazdowy powinien wpierw zamknąć rogatki na kłódkę.
(2) Jeżeli przejazd jest obsługiwany (strzeżony) przez dwu lub kilku dróżników i są ustalone dyżury, dróżnik przejazdowy powinien się stawić na dyżur w oznaczonym czasie, stosownie do rozkładu dyżurów. Dróżnik przejazdowy nie powinien opuścić swego posterunku zanim nie przekaże służby swojemu następcy.
(3) W razie nagłej niemożności pełnienia obowiązków, wskutek choroby lub innej poważnej przyczyny, dróżnik przejazdowy powinien powiadomić o tym niezwłocznie torowego i przekazać swe czynności delegowanemu zastępcy wręczając mu wszystkie narzędzia, sygnały i przepisy.
(4) Dróżnik przejazdowy nie powinien pozwalać osobom postronnym na przebywanie w budce strażniczej.
(5) Pełniąc służbę dróżnik przejazdowy powinien, być trzeźwy i nie używać napojów wyskokowych.
(6) Dróżnik przejazdowy powinien nosić w. czasie pełnienia służby przepisowe umundurowanie, a przynajmniej mieć na głowie czapkę mundurową. Dróżniczki w czasie pełnienia służby powinny mieć na głowie czapkę mundurową i nie mieć na sobie odzieży wierzchniej koloru czerwonego lub zielonego.
(7) Dróżnik przejazdowy powinien mieć przy sobie w czasie pełnienia służby dobrze idący i wyregulowany zegarek, rozkład jazdy pociągów na danym szlaku lub wyciąg z tego rozkładu, trąbkę, chorągiewkę, a w porze nocnej latarkę ze światłem, petardy, komplet przenośnych sygnałów drogowych t. j. dwie tarcze “stój”, dwie tarcze “ostrzegawcze” i dwie tarcze “zwolnienia”, oraz narzędzia, jakie mu przy wykonywaniu robót naprawczych będą potrzebne.
Część II.
SZCZEGÓŁOWE OBOWIĄZKI DRÓŻNIKA PRZEJAZDOWEGO.
§ 7.
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie czuwania nad bezpieczeństwem ruchu na przejeździe lub przejściu.
(1) Dróżnik przejazdowy powinien mieć stałe baczenie na przejazd (lub przejazdy, jeżeli z jednego posterunku obsługuje kilka przejazdów) i przylegające odcinki torów i dróg.
(2) Dróżnik przejazdowy powinien czuwać, by przejeżdżający przez przejazd i przechodnie, przy przejeżdżaniu i przechodzeniu, stosowali się do postanowień przepisów o porządku na kolejach; w szczególności dróżnik przejazdowy powinien baczyć:
a) aby przy przechodzeniu, przejeżdżaniu i przepędzaniu zwierząt trzymano się prawej strony,
b) aby nie zatrzymywano się, nie wyprzedzano innych pojazdów, ani też nie pozostawiano bez dozoru zwierząt lub pojazdów,
c) aby osoby nieupoważnione nie otwierały ani nie zamykały rogatek, ani w ogóle nie wywierały jakiegokolwiek wpływu na ich działanie.
(3) Dróżnik przejazdowy powinien przestrzegać, by bez osobnego pozwolenia naczelnika oddziału drogowego nie były przewożone przez przejazd bardzo ciężkie przedmioty, np.: lokomobile, kotły itp., które mogłyby spowodować uszkodzenie toru lub jego zatarasowanie.
(4) Dróżnik przejazdowy powinien przestrzegać, by w czasie zbliżania się pociągu zwierzęta były zatrzymywane przed przejazdami strzeżonymi, lecz nie zamykanymi, w odległości co najmniej 10 m od toru.
(5) Dróżnik przejazdowy, w granicach przydzielonego mu odcinka, powinien zabraniać osobom postronnym przechodzenia, przejeżdżania lub przepędzania zwierząt przez tory kolejowe w innych miejscach niż przez przejazdy i przejścia, chodzenia lub jeżdżenia po tarach, pasania bydła i koni i rozniecania ognia w granicach obszaru kolejowego.
(6) W przypadkach wykroczeń osób postronnych przeciw postanowieniom przepisów o porządku na kolei dróżnicy przejazdowi, będący organami ochrony kolei, powinni korzystać z uprawnień przysługujących im na mocy rozporządzenia o przestrzeganiu porządku na kolejach użytku publicznego.
(7) W razie potrzeby dania przejeżdżającym sygnału, nakazującego zatrzymanie się, dróżnik przejazdowy powinien posługiwać się we dnie sygnałem stosowanym na drogach kołowych; sygnał ten jest odmienny od kolejowego, mianowicie sygnał drogowy “stój” celu zatrzymania pojazdu, zbliżającego się z przodu, daje się przez podniesienie lewej ręki do góry na całą długość powyżej lewego ramienia z dłonią zwróconą do zbliżającego się pojazdu.
W nocy, w tym samym celu, dróżnik przejazdowy powinien się posługiwać sygnałem dawanym ręczną latarką, spokojnie trzymaną, ze światłem czerwonym, zwróconym do pojazdu.
§ 8
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie zamykania i otwierania rogatek.
(1) Rogatki, zarówno nastawiane na miejscu, jak i z odległości, oraz furtki na przejściu powinny być zamknięte na 2 minuty przed nadejściem pociągu.
(2) Dróżnik przejazdowy nie powinien pozwalać na przepędzanie stad bydła i przewożenie większych ciężarów już na 3 minuty przed nadejściem pociągu.
(3) Przed zamknięciem rogatek dróżnik powinien uważać, czy miedzy nimi nie znajdują się ludzie, pojazdy, bydło itp..
(4) Podczas przejścia pociągu dróżnik przejazdowy powinien stać przy rogatce lub przy windzie (jeżeli rogatki są mechaniczne) tak, aby go widziała drużyna pociągowa; przy przejściu pociągu w porze nocnej dróżnik przejazdowy powinien wystawiać w stronę pociągu latarnię z białym światłem.
(5) Dróżnik przejazdowy powinien nie dopuszczać do samowolnego otwierania rogatek i przechodzenia pod nimi i przeciwdziałać temu wszelkimi dozwolonymi środkami.
(6) Rogatki powinny pozostawać zamknięte przez cały czas przejścia pociągu przez przejazd. Po przejściu pociągu dróżnik przejazdowy powinien otworzyć rogatki, jeżeli w ciągu najbliższych 3 minut nie jest spodziewany przejazd innego pociągu.
(7) Przed otwarciem rogatek dróżnik przejazdowy powinien się przekonać, czy nie jest sygnalizowany pociąg niestały (sygnałami na przejeżdżającym pociągu).
Na przejazdach przez dwa tory lub więcej dróżnik przejazdowy, przed otwarciem rogatek, powinien się upewnić, czy po innym torze nie nadjeżdża pociąg.
(8) W razie zepsucia rogatek nastawianych na miejscu lub z odległości dróżnik przejazdowy powinien zawiadomić o tym niezwłocznie torowego i strzec przejazdu bez zamykania rogatkami do czasu naprawienia rogatek. Jeżeli dróżnik przejazdowy obsługuje z odległości rogatki na kilku przejazdach, to w razie zepsucia rogatek na wszystkich przejazdach, powinien zejść z posterunku i strzec przejazdu najbardziej ruchliwego; jeżeli nie uległy uszkodzeniu rogatki na wszystkich przejazdach, dróżnik przejazdowy powinien zamknąć rogatki uszkodzone, sam zaś pozostać na swym posterunku i obsługiwać rogatki nie uszkodzone. W obu przypadkach dróżnik przejazdowy powinien o uszkodzeniach powiadomić niezwłocznie torowego.
W razie uszkodzenia dzwonków ostrzegawczych przy rogatkach nastawianych z odległości, dróżnik przejazdowy powinien powiadomić o tym niezwłocznie torowego.
(9) Na przejazdach, na których według zarządzenia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych rogatki są zamknięte w ciągu całej doby lub tylko w porze nocnej i otwierane tylko dla przepuszczenia pojazdów a przechodniów, dróżnik przejazdowy powinien otwierać rogatki na życzenie przejeżdżających lub przechodniów dopiero po stwierdzeniu, że do spodziewanego przyjazdu pociągu pozostaje tyle czasu, iż rogatki będą mogły być zamknięte już na dwie minuty przed nadejściem pociągu.
Prócz tego dróżnik przejazdowy powinien przed otwarciem rogatek zwrócić uwagę, czy nie widać zbliżającego się pociągu lub czy przyjście jego nie jest sygnalizowane.
Do przejazdów, o których mowa w tym punkcie, odnoszą się również postanowienia pp. (2), (3), (4), (5), (7) i (8) niniejszego paragrafu.
§ 9.
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie obsługiwania telefonu.
Jeżeli na posterunku dróżnika przejazdowego jest telefon, dróżnik przejazdowy powinien go obsługiwać zgodnie z obowiązującymi przepisami.
§ 10.
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie utrzymania przejazdu.
(1) Dróżnik przejazdowy powinien utrzymywać w porządku i czystości przejazd lub przejście ze wszystkimi urządzeniami oraz drogę w granicach obszaru kolejowego między rogatkami przejazdu, w braku zaś rogatek – na przestrzeni 8,5 m od skrajnej szyny toru po obu jego stronach, zwracając szczególną uwagę na oczyszczanie żłobków między szyną a odbojnicą; o wszelkich niedokładnościach, których dróżnik przejazdowy nie może sam usunąć, powinien niezwłocznie powiadomić torowego.
(2) Dróżnikowi przejazdowemu może być polecone utrzymywanie w porządku podtorza i toru na przestrzeni, którą określi Oddział Drogowy w każdym oddzielnym przypadku (do 50 m po obu stronach przejazdu), a mianowicie: oczyszczanie toru od trawy, dobijanie haków, dokręcanie śrub i wkrętów; dróżnikowi przejazdowemu może być także polecone utrzymywanie w porządku i obsługiwanie sygnałów stacyjnych lub drogowych, znajdujących się w pobliżu przejazdu.
(3) Jeżeli przejazd jest oświetlany, dróżnik przejazdowy powinien utrzymywać latarnie w należytym stanie i w czystości oraz zapalać je i gasić we właściwym czasie.
(4) Jeżeli materiały lub przedmioty, złożone przy torze, wchodzą w skrajnię budowli, dróżnik przejazdowy powinien starać się odsunąć je na właściwą odległość, w razie zaś niemożności odsunięcia – osłonić miejsce zagrożone właściwymi sygnałami.
(5) W razie zauważenia, że na przejeździe obsługiwanym z odległości widzialność rogatek z posterunku obsługującego je dróżnika pogarsza się wskutek rozrastania się drzew, krzewów lub z innych przyczyn, dróżnik przejazdowy powinien zawiadomić o tym torowego.
(6) Dróżnik przejazdowy powinien pilnować wskaźników ustawionych przed przejazdami dla pługów odśnieżnych.
§ 11
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie zapobiegania wypadkom i postępowania w razie wypadków.
(1) W razie pożaru, w granicach obszaru kolejowego w pobliżu przejazdu (zapalenia się podkładów, drewnianych części mostów lub materiałów złożonych w pobliżu teru itp.) dróżnik przejazdowy powinien starać się ugasić ogień przysypując go ziemią lub podsypką albo zalewając wodą (na mostach); jeżeli posiadanymi środkami nie może zapobiec dalszemu szerzeniu się ognia, powinien powiadomić o wypadku torowego, przede wszystkim zaś zabezpieczyć zagrożone miejsce toru, w razie potrzeby, właściwymi sygnałami.
W razie zauważenia pożaru na gruntach graniczących z linią kolejową (na polach, w lasach itp.) dróżnik przejazdowy powinien zawiadomić o tym torowego.
(2) W razie znalezienia na torze zwłok ludzkich dróżnik przejazdowy powinien niezwłocznie zawiadomić torowego lub najbliższą stację.
Dróżnik przejazdowy powinien pozostawić zwłoki na miejscu; jeżeliby jednak mogły być zaczepione przez pociąg, dróżnik przejazdowy powinien je przenieść na ławę podtorza i przykryć oraz oznaczyć ich pierwotne położenie.
Dróżnik przejazdowy powinien pilnować, by do czasu przybycia władz bezpieczeństwa publicznego (Milicji), torowego lub zawiadowcy odcinka nikt nie miał dostępu do zwłok.
(3) W razie znalezienia na torze rannego, dróżnik przejazdowy powinien udzielić mu wszelkiej pomocy, przenieść go w razie potrzeby do najbliższego lokalu, zatrzymać pierwszy przechodzący pociąg i oddać rannego służbie pociągowej dla dowiezienia do stacji. O znalezieniu rannego dróżnik przejazdowy powinien zawiadomić torowego.
(4) Dróżnik przejazdowy nie powinien obszukiwać zabitych i rannych.
§ 12.
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie utrzymania materiałów, narzędzi i przyrządów sygnalizacyjnych.
Dróżnik przejazdowy powinien materiały, narzędzia i przyrządy sygnalizacyjne, oddane mu pod nadzór lub do użytku, utrzymywać w porządku, przechowywać złożone przepisowo w miejscach na to przeznaczonych i zabezpieczać od kradzieży, zniszczenia lub. zagubienia.
§ 13.
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie postępowania w przypadkach znalezienia na torze obcych przedmiotów.
(1) Przedmioty obce, znalezione na torze lub w jego pobliżu, jeżeli są drobne i można je ze sobą Zabrać, dróżnik przejazdowy powinien wziąć i oddać torowemu.
(2) Znalezione przedmioty większych rozmiarów lub takie, których dla jakichkolwiek innych powodów zabrać ze sobą nie można, dróżnik przejazdowy powinien pozostawić na miejscu i wezwać pomocy najbliższej drużyny roboczej lub torowego; w razie potrzeby, dróżnik przejazdowy powinien pilnować znalezionego przedmiotu do czasu przybycia torowego i zabrania przedmiotu. Jeżeli znalezione przedmioty stanowią przeszkodę lub niebezpieczeństwo dla ruchu pociągów (wchodzą w skrajnię budowli), dróżnik zaś nie może ich usunąć na właściwą odległość, to powinien miejsce zagrożone osłonić właściwymi sygnałami i niezwłocznie powiadomić torowego.
(3) Podłożonych pod szyny lub podkłady przedmiotów podejrzanych (nastręczających przypuszczenia, że zawierają materiały wybuchowe i że zostały podłożone umyślnie w celu uszkodzenia toru) ruszać nie wolno. W razie zauważenia takich przedmiotów dróżnik przejazdowy powinien zagrożone miejsce osłonić sygnałami i niezwłocznie powiadomić torowego.
§ 14
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie ruchu wózków, drezyn, pługów odśnieżnych i pociągów.
(1) Dróżnik przejazdowy powinien patrzyć bacznie na przechodzące pociągi i uważać, czy posiadają one przepisowe sygnały, czy nie grozi ich biegowi niebezpieczeństwo i czy obsługa pociągu nie podaje sygnałów nadzwyczajnych. W razie zauważenia braków w osygnalizowaniu pociągu lub usterek w taborze, mogących grozić niebezpieczeństwem, dróżnik przejazdowy winien pociąg zatrzymać w przepisowy sposób, pomóc do jego osygnalizowania i usunięcia przyczyn zagrażających-bezpieczeństwu ruchu.
(2) Dróżnik- przejazdowy powinien zwracać uwagę na drezyny, rowery i wózki robocze, uprzedzać prowadzących je pracowników o ruchu pociągów, w razie zaś potrzeby osłaniać drezyny, rowery i wózki robocze sygnałami i pomagać przy ich usuwaniu z toru.
(3) Dróżnik przejazdowy nie powinien przebiegać przez tor przed pociągiem ani leżeć lub siedzieć na torze podczas spoczynku.
§ 15.
Obowiązki dróżnika przejazdowego w zakresie utrzymania czystości i zewnętrznego porządku na terytorium kolejowym.
Jeżeli dróżnik przejazdowy zajmuje mieszkanie służbowe, powinien to mieszkanie i jego otoczenie utrzymywać w czystości i porządku.
§ 16
Niniejsza instrukcja obowiązuje wszystkich pracowników pełniących służbę dróżników przejazdowych, a więc również pracowników postawionych czasowo do strzeżenia przejazdów nie posiadających rogatek
